Milan Hodža

Milan Hodža

Data i miejsce urodzenia	1 lutego 1878 Sučany
Data i miejsce śmierci	27 czerwca 1944 Clearwater
P.o. prezydenta Czechosłowacji
Okres	od 14 grudnia 1935 do 18 grudnia 1935
Przynależność polityczna	Partia Republikańska Rolników i Chłopów
Poprzednik	Tomáš Garrigue Masaryk
Następca	Edvard Beneš
Premier Czechosłowacji
Okres	od 5 listopada 1935 do 22 września 1938
Przynależność polityczna	Partia Republikańska Rolników i Chłopów
Poprzednik	Jan Malypetr
Następca	Jan Syrový
Minister zjednoczenia Czechosłowacji
Okres	od 6 grudnia 1919 do 25 maja 1920
Przynależność polityczna	Partia Republikańska Rolników i Chłopów
Poprzednik	urząd nie istniał
Następca	Vavro Šrobár
Minister szkolnictwa Czechosłowacji
Okres	od 12 października 1926 do 20 lutego 1929
Przynależność polityczna	Partia Republikańska Rolników i Chłopów
Poprzednik	Jan Krčmář
Następca	Anton Štefánek
Minister spraw zagranicznych Czechosłowacji
Okres	od 18 grudnia 1935 do 29 lutego 1936
Przynależność polityczna	Partia Republikańska Rolników i Chłopów
Poprzednik	Edvard Beneš
Następca	Kamil Krofta

Milan Hodža (ur. 1 lutego 1878 w Sučanach, zm. 27 czerwca 1944 w Clearwater) – czechosłowacki dziennikarz i polityk, wieloletni minister oraz premier Czechosłowacji (1935–1938), p.o. prezydenta Republiki (1935).

Studiował na Uniwersytetach w Budapeszcie i Wiedniu. W roku 1897 rozpoczął karierę jako dziennikarz w Budapeszcie. Trzy lata później założył „Slovenský denník”, którego został redaktorem naczelnym, następnie prowadził gazetę „Slovenský týždenník” (1903–1914). W roku 1905 objął mandat posła do parlamentu węgierskiego, który sprawował do 1910 roku. Pełnił obowiązki wiceprzewodniczącego Słowackiej Partii Narodowej (1906–1914).

W czasie I wojny światowej mieszkał w Wiedniu, gdzie pracował w biurze prasowym (1916–1918). Działał politycznie na rzecz stworzenia wspólnego państwa Czechów i Słowaków. Był członkiem Słowackiej Rady Narodowej oraz sygnatariuszem Deklaracji Narodu Słowackiego, na mocy której Słowacja stała się częścią Czechosłowacji.

Po zakończeniu wojny był przedstawicielem rządu czechosłowackiego w Budapeszcie (1918–1919). W tym samym roku objął mandat posła do Zgromadzenia Narodowego Czechosłowacji, który sprawował do 1938 roku. W wolnej Czechosłowacji został jednym z liderów Czechosłowackiej Partii Agrarnej oraz jednym z liderów światowego ruchu ludowego. Założył Międzynarodowe Biuro Agrarne (International Agrarian Bureau), w którego prezydium zasiadał.

W roku 1919 pełnił obowiązki sekretarza stanu w ministerstwie spraw wewnętrznych. Był również ministrem ds. unifikacji prawa (1919–1920) oraz organizacji administracji (1926–1929), rolnictwa (1922–1926 i 1932–1935), oświaty (1926–1929) oraz spraw zagranicznych (1935–1936). Jako pierwszy Słowak stanął na czele rządu Republiki (1935–1938). Był autorem projektu związania Czech, Austrii, Węgier, Rumunii i Jugosławii unią celną mającej być pierwszym krokiem do integracji gospodarczej i politycznej w Europie Środkowej. W 1938 roku jego rząd musiał jednak zaakceptować porozumienia monachijskie, oznaczające okrojenie kraju na rzecz Niemiec.

Był nie tylko politykiem, ale również wykładowcą historii współczesnej na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie.

W czasie II wojny światowej mieszkał na emigracji w Szwajcarii, Francji, Wielkiej Brytanii i USA. Przewodniczył Słowackiej Radzie Narodowej w Paryżu (1939–1940), która w styczniu 1940 roku połączyła się z Czeską Radą Narodową w Czechosłowacką Radę Narodową. Ta ostatnia była konkurencyjną władzą w stosunku do rządu czechosłowackiego na uchodźstwie pod kierownictwem Edwarda Benesza. W październiku 1939 roku Hodża sporządził memorandum na temat położenia Słowacji wewnątrz wspólnego państwa, w którym domagał się prawa do autonomii dla ziem słowackich. Po zajęciu przez Niemców Francji Rada została zlikwidowana, a Hodża usunął się w cień przyjmując stanowisko w londyńskiej Radzie Państwa. W 1941 roku znalazł się w USA, gdzie kontynuował prace nad projektem federacji środkowoeuropejskiej. Zmarł na Florydzie, rok przed zakończeniem wojny.

27 czerwca 2002 roku szczątki doczesne Milana Hodży zostały pochowane uroczyście na Cmentarzu Narodowym w Martinie.

Publikacje

• „Články, reči, štúdie 1-6" (1930–1934)
• „Federation in Central Europe”, 1942

Bibliografia

• Biografia na stronach Ministerstwa Spraw Zagranicznych (cz.)