Milan Hodža

Milan Hodža
ilustracja
Data i miejsce urodzenia1 lutego 1878
Sučany
Data i miejsce śmierci27 czerwca 1944
Clearwater
P.o. prezydenta Czechosłowacji
Okresod 14 grudnia 1935
do 18 grudnia 1935
Przynależność politycznaPartia Republikańska Rolników i Chłopów
PoprzednikTomáš Garrigue Masaryk
NastępcaEdvard Beneš
Premier Czechosłowacji
Okresod 5 listopada 1935
do 22 września 1938
Przynależność politycznaPartia Republikańska Rolników i Chłopów
PoprzednikJan Malypetr
NastępcaJan Syrový
Minister zjednoczenia Czechosłowacji
Okresod 6 grudnia 1919
do 25 maja 1920
Przynależność politycznaPartia Republikańska Rolników i Chłopów
Poprzednikurząd nie istniał
NastępcaVavro Šrobár
Minister szkolnictwa Czechosłowacji
Okresod 12 października 1926
do 20 lutego 1929
Przynależność politycznaPartia Republikańska Rolników i Chłopów
PoprzednikJan Krčmář
NastępcaAnton Štefánek
Minister spraw zagranicznych Czechosłowacji
Okresod 18 grudnia 1935
do 29 lutego 1936
Przynależność politycznaPartia Republikańska Rolników i Chłopów
PoprzednikEdvard Beneš
NastępcaKamil Krofta

Milan Hodža (ur. 1 lutego 1878 w Sučanach, zm. 27 czerwca 1944 w Clearwater) – czechosłowacki dziennikarz i polityk, wieloletni minister oraz premier Czechosłowacji (1935–1938), p.o. prezydenta Republiki (1935).

Studiował na Uniwersytetach w Budapeszcie i Wiedniu. W roku 1897 rozpoczął karierę jako dziennikarz w Budapeszcie. Trzy lata później założył „Slovenský denník”, którego został redaktorem naczelnym, następnie prowadził gazetę „Slovenský týždenník” (1903–1914). W roku 1905 objął mandat posła do parlamentu węgierskiego, który sprawował do 1910 roku. Pełnił obowiązki wiceprzewodniczącego Słowackiej Partii Narodowej (1906–1914).

W czasie I wojny światowej mieszkał w Wiedniu, gdzie pracował w biurze prasowym (1916–1918). Działał politycznie na rzecz stworzenia wspólnego państwa Czechów i Słowaków. Był członkiem Słowackiej Rady Narodowej oraz sygnatariuszem Deklaracji Narodu Słowackiego, na mocy której Słowacja stała się częścią Czechosłowacji.

Po zakończeniu wojny był przedstawicielem rządu czechosłowackiego w Budapeszcie (1918–1919). W tym samym roku objął mandat posła do Zgromadzenia Narodowego Czechosłowacji, który sprawował do 1938 roku. W wolnej Czechosłowacji został jednym z liderów Czechosłowackiej Partii Agrarnej oraz jednym z liderów światowego ruchu ludowego. Założył Międzynarodowe Biuro Agrarne (International Agrarian Bureau), w którego prezydium zasiadał.

W roku 1919 pełnił obowiązki sekretarza stanu w ministerstwie spraw wewnętrznych. Był również ministrem ds. unifikacji prawa (1919–1920) oraz organizacji administracji (1926–1929), rolnictwa (1922–1926 i 1932–1935), oświaty (1926–1929) oraz spraw zagranicznych (1935–1936). Jako pierwszy Słowak stanął na czele rządu Republiki (1935–1938). Był autorem projektu związania Czech, Austrii, Węgier, Rumunii i Jugosławii unią celną mającej być pierwszym krokiem do integracji gospodarczej i politycznej w Europie Środkowej. W 1938 roku jego rząd musiał jednak zaakceptować porozumienia monachijskie, oznaczające okrojenie kraju na rzecz Niemiec.

Był nie tylko politykiem, ale również wykładowcą historii współczesnej na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie.

W czasie II wojny światowej mieszkał na emigracji w Szwajcarii, Francji, Wielkiej Brytanii i USA. Przewodniczył Słowackiej Radzie Narodowej w Paryżu (1939–1940), która w styczniu 1940 roku połączyła się z Czeską Radą Narodową w Czechosłowacką Radę Narodową. Ta ostatnia była konkurencyjną władzą w stosunku do rządu czechosłowackiego na uchodźstwie pod kierownictwem Edwarda Benesza. W październiku 1939 roku Hodża sporządził memorandum na temat położenia Słowacji wewnątrz wspólnego państwa, w którym domagał się prawa do autonomii dla ziem słowackich. Po zajęciu przez Niemców Francji Rada została zlikwidowana, a Hodża usunął się w cień przyjmując stanowisko w londyńskiej Radzie Państwa. W 1941 roku znalazł się w USA, gdzie kontynuował prace nad projektem federacji środkowoeuropejskiej. Zmarł na Florydzie, rok przed zakończeniem wojny.

27 czerwca 2002 roku szczątki doczesne Milana Hodży zostały pochowane uroczyście na Cmentarzu Narodowym w Martinie.

Publikacje

  • „Články, reči, štúdie 1-6" (1930–1934)
  • „Federation in Central Europe”, 1942

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Herb Czechosłowacji (1990-1992).svg
Herb Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej w latach 1990-1992
Milán Hodža.jpg
Dr Milan Hodža, Slovak politician
Flag of the President of Czechoslovakia (1960–1990).svg
Flag of the President of Czechoslovakia (1960-1990)
Flag of the President of Czechoslovakia (1990–1992).svg
Autor: Shazz, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Godło Czechosłowacji na fladze prezydenckiej (1990)