Milejczyce

Milejczyce
	wieś
	; Ulica w Milejczycach
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	siemiatycki
Gmina	Milejczyce
Liczba ludności (2006)	1100
Strefa numeracyjna	85
Kod pocztowy	17-332
Tablice rejestracyjne	BSI
SIMC	0035330
	Położenie na mapie gminy Milejczyce Milejczyce
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Milejczyce
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Milejczyce
	Położenie na mapie powiatu siemiatyckiego Milejczyce
	52°31′10″N 23°07′54″E/52,519444 23,131667

Artykuł	52°31′10″N 23°7′54″E
- błąd	38 m
WD	52°31'0.1"N, 23°7'59.9"E, 52°31'10.81"N, 23°7'55.42"E
- błąd	14 m
Odległość	343 m

Milejczyce (ukr. Мілейчиці / Milejczyci, biał. Мілейчыцы / Milejczycy) – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona na Wysoczyźnie Drohiczyńskiej, w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim, w gminie Milejczyce.

Miejscowość jest siedzibą gminy Milejczyce, a także rzymskokatolickiej parafii św. Stanisława należącej do dekanatu Siemiatycze oraz prawosławnej parafii św. Barbary należącej do dekanatu Kleszczele.

Miasto królewskie lokowane w 1516 roku, położone było w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego^[2]. Miasto ekonomii brzeskiej w drugiej połowie XVII wieku^[3]. Zegradowane w 1897 roku^[4]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Milejczyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.

W miejscowości znajduje się jedyna w gminie szkoła – oddany do użytku w 1954 Zespół Szkół w Milejczycach.

Historia

Osada istniała już w XV wieku.

W 1516 Milejczyce otrzymały miejskie prawo magdeburskie z rąk króla Polski Zygmunta I Starego, który kazał tu zbudować stację królewską^[5], natomiast w 1529 powstała parafia katolicka. Według lustracji z 1566 istniał tu kościół rzymskokatolicki św. Stanisława, dwie cerkwie prawosławne św. Barbary i św. Mikołaja, dwór królewskiego starosty i 25 karczm. W tym roku miasto włączono do województwa podlaskiego. W 1588 miasto weszło w skład dóbr stołowych króla Polski ekonomii brzeskiej. W 1596 r. zawarta zostaje Unia brzeska, której postanowienia zmuszone są przyjąć miejscowe parafie prawosławne, stając się od tej pory parafiami unickimi.

W 1657 nastąpiło spalenie kościoła przez wojska moskiewskie, a w 1740 rozpoczęto budowę nowego drewnianego kościoła katolickiego św. Stanisława z dzwonnicą. Wzmianka o planowanej budowie ratusza pojawiła się w 1744. W 1809 Stanisław Szantyr założył szkółkę parafialną.

W 1839 synod w Połocku, którego decyzje potwierdził następnie car, oficjalnie zlikwidował Kościół unicki na ziemiach litewskich i białoruskich i włączył jego struktury do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. W 1857 wybudowano pierwszą drewnianą synagogę. W 1865 roku władze rosyjskie zamknęły kościół i zamieniły na cerkiew. W 1900 została zbudowana cerkiew prawosławna. Po I wojnie światowej miejscowość straciła prawa miejskie. W czasie wojny polsko-bolszewickiejj (1920), Milejczyce liczyły nieco ponad 1200 mieszkańców.

20 sierpnia 1920 roku pod Milejczycami 16 pułk ułanów mjr. Ludwika Kmicic-Skrzyńskiego z 4 Brygady Jazdy zniszczył uderzeniową grupę artylerii ciężkiej Armii Czerwonej. Ułani zdobyli wszystkie działa (24 armaty i 13 haubic). Według danych sowieckich straty ich grupy wyniosły 49 dowódców i 1613 żołnierzy oraz 1441 koni (przed walką grupa liczyła 3155 żołnierzy i 1729 koni)^[6]^[7].

W okresie międzywojennym miejscowość była letniskiem ludności żydowskiej z 2085 mieszkańcami (ponad 40% stanowili Żydzi). W 1927 wybudowano synagogę.

W latach 1939–1941 wieś znajdowała się pod okupacją radziecką a od 22 czerwca 1941 do 1944 pod okupacją niemiecką. W sierpniu 1941 Niemcy utworzyli w Milejczycach getto dla ludności żydowskiej^[8]. Ogółem mieszkało w nim ok. 1250 osób^[8]. Getto zlikwidowano 5 listopada 1942^[8]. Jego mieszkańców wywieziono do getta w Kleszczelach, a stamtąd do obozu zagłady w Treblince^[9].

W 1944 wieś zajęta została przez Armię Czerwoną. Pozostałością po działaniach wojennych jest cmentarz żołnierzy radzieckich. W dniu 10 września 1945 roku szwadron Zygmunt z Brygady Wileńskiej AK rozbroił posterunek milicji i zniszczył akta w urzędzie gminy. W 1959 roku znaczną część miejscowości zniszczył pożar.

Demografia

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 1.180 osób, wśród których 32 było wyznania rzymskokatolickiego, 500 prawosławnego a 648 mojżeszowego. Jednocześnie 499 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 241 białoruską a 440 żydowską. Było tu 224 budynki mieszkalne^[10].

Zabytki

Kościół św. Stanisława

Rzymskokatolicki kościół parafialny św. Stanisława z 1740 – orientowany, drewniany o konstrukcji zrębowej. Wzniesiony na miejscu wcześniejszego. W 1858 r. wzmocniony lisicami. Zamknięty przez zaborcę rosyjskiego w 1865 i zamieniony na cerkiew, odzyskany przez katolików w roku 1917. Jednokalenicowy dach obejmuje nawę, prezbiterium i zakrystie z lożami kolatorskimi na piętrze. Wnętrze nakryte jest stopem i pozornym sklepieniem kolebkowym w prezbiterium. We wnętrzu znajdują się barokowe ołtarze wykonane przed 1744 rokiem. Przy kościele znajduje się dzwonnica drewniana z 1740 o konstrukcji szkieletowej.
Parafialna cerkiew prawosławna pod wezwaniem św. Barbary z 1900. Drewniana, orientowana. Ikonostas z ok. 1900 z dwiema barokowymi ikonami. Zbudowana wg urzędowego rosyjskiego projektu, zrębowa, z kwadratową nawą, nakryta dachem namiotowym z latarnią.
Cerkiew cmentarna pod wezwaniem św. Mikołaja z końca XIX w. Drewniana, orientowana, położona na cmentarzu prawosławno-katolickim z XIX w.
Synagoga z 1927 (po II wojnie światowej kino, obecnie zamknięte) w miejscu poprzedniej z 1857. Murowana z cegły, na planie prostokąta, nietynkowana. Na elewacji pd. gwiazda Dawida i data budowy.
Cmentarz żydowski

Galeria

Dzwonnica przy kościele św. Stanisława
Cerkiew św. Barbary
Cmentarz żołnierzy radzieckich z II wojny światowej
Synagoga
Widok od strony Nowosiółek

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 793 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w., w: Acta Baltico‑Slavica t. 7, 1970, s. 92.
↑ Stanisław Zawadzki, Gospodarowanie ekonomiami królewskimi w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle kontraktów dzierżawnych z II poł. XVII w., Warszawa 2021, s. 167.
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 52-53.
↑ Dorota Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku, Toruń 2002, s.148
↑ Bobrowicki T., "Bój 4 Brygady Kawalerii pod Milejczycami i Czeremchą", [w:] Polska Zbrojna nr 227 z 20 VIII 1930 r.
↑ Czempiński J., "W Ziemi bielskiej", Kurier Warszawski nr 248 z 7 IX 1920 r.
↑ ^a ^b ^c Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 321. ISBN 83-01-00065-1.
↑ Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 322. ISBN 83-01-00065-1.
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 23 .

Linki zewnętrzne

Milejczyce al. Melejczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 421 .
Milejczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 334 .

[1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 793 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[2] Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w., w: Acta Baltico‑Slavica t. 7, 1970, s. 92.

[3] Stanisław Zawadzki, Gospodarowanie ekonomiami królewskimi w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle kontraktów dzierżawnych z II poł. XVII w., Warszawa 2021, s. 167.

[4] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 52-53.

[5] Dorota Michaluk, Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI-XVII wieku, Toruń 2002, s.148

[6] Bobrowicki T., "Bój 4 Brygady Kawalerii pod Milejczycami i Czeremchą", [w:] Polska Zbrojna nr 227 z 20 VIII 1930 r.

[7] Czempiński J., "W Ziemi bielskiej", Kurier Warszawski nr 248 z 7 IX 1920 r.

[Pilichowski321-8] Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 321. ISBN 83-01-00065-1.

[9] Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 322. ISBN 83-01-00065-1.

[:02-10] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 23 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Wsie	Biełki Borowiki Chańki Choroszczewo Gołubowszczyzna Grabarka Kościukowicze Klimkowicze Lewosze Lubiejki Miedwieżyki Mikulicze Nowosiółki Pokaniewo Rogacze Sobiatyno Wałki
Kolonie	Choroszczewo Jałtuszczyki Pokaniewo-Kolonia
Integralne części wsi	Dworszczyzna Nowosiółek Osinki Pokaniewo-Dwór Pokaniewo-Ostrów

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne