Milunka Savić

Milunka Savić
Милунка Савић
Ilustracja
Sierżant
Data i miejsce urodzenia

1888
Koprivnica

Data i miejsce śmierci

5 października 1973
Belgrad

Przebieg służby
Lata służby

1913–1919

Siły zbrojne

Royal Coat of arms of Serbia (1882–1918).svg Królewskie Wojska Serbskie

Główne wojny i bitwy

II wojna bałkańska

I wojna światowa

Odznaczenia
Order Wojskowy Gwiazdy Jerzego Czarnego (z mieczami) Złoty Medal Waleczności (Królestwa Serbii) Srebrny Medal Waleczności (Królestwa Serbii) Medal Pamiątkowy za Kampanię albańską 1920 (Serbia) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
FR CdG palm br.png
Krzyż Wojenny 1914-1918 z brązową palmą (Francja)
Krzyż św. Jerzego IV stopnia (Imperium Rosyjskie) Krzyż Komandorski Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania)

Milunka Savić cyr. Милунка Савић (ur. 1888 w Koprivnicy, zm. 5 października 1973 w Belgradzie) – sierżant armii serbskiej, najczęściej odznaczana za zasługi wojenne kobieta w historii.

Służba wojskowa

Milunka Savić pochodziła ze wsi Koprivnica, koło Raški w południowej Serbii. Była jednym z czwórki dzieci Radenki i Milicy Saviciów. W 1913, kiedy toczyła się II wojna bałkańska, jej brat otrzymał powołanie do odbycia służby wojskowej. Milunka obcięła włosy, przebrała się w strój męski i zastąpiła chorego brata, wstępując w szeregi armii serbskiej jako Milun Savić. Walcząc w szeregach 2 pułku piechoty Dywizji Drińskiej w bitwie nad Bregałnicą (30 czerwca – 8 lipca 1913), wyróżniła się odwagą, została ranna w piersi i otrzymała medal oraz awans do stopnia kaprala. W czasie leczenia w szpitalu odkryto jej prawdziwą tożsamość.

Po opuszczeniu szpitala powróciła do służby wojskowej już jako Milunka Savić i wyruszyła na front toczącej się wtedy I wojny światowej. Służyła w 2 pułku piechoty (zwanym Żelaznym), w Dywizji Morawskiej. Za dzielność w bitwie nad Kolubarą otrzymała Gwiazdę Jerzego Czarnego z Mieczami. Kolejny raz została wyróżniona tym odznaczeniem po bitwie nad Crną Reką, kiedy wzięła do niewoli 23. żołnierzy bułgarskich. W 1915 brała udział w odwrocie armii serbskiej, przez Albanię na Korfu.

Dalsze losy

W 1919 została zdemobilizowana i wyjechała do Francji, gdzie otrzymywała wysoką emeryturę wojskową. Wkrótce jednak powróciła do Belgradu i podjęła pracę na poczcie. W 1923 poślubiła Veljko Gligorijevicia, z którym rozwiodła się po urodzeniu córki, Mileny. Zasługi wojenne Milunki zostały wkrótce zapomniane, a ona sama była zmuszona podjąć pracę sprzątaczki w Banku Hipotecznym w Belgradzie.

W 1941, po zajęciu Serbii przez oddziały niemieckie, otrzymała zaproszenie na bankiet, organizowany przez gen. Milana Nedicia, z udziałem niemieckich oficerów. Savić odrzuciła zaproszenie, po czym została aresztowana i przez dziesięć miesięcy przebywała w obozie koncentracyjnym w Banjicy, czekając na egzekucję. Rozpoznana przez jednego z niemieckich oficerów jako bohaterka I wojny światowej, została zwolniona z obozu.

Po przejęciu władzy przez komunistów otrzymała państwową emeryturę. Mieszkała w małym domu, w belgradzkiej dzielnicy Vożdovac z córką i trojgiem adoptowanych dzieci, osieroconych w czasie wojny. W 1972 pod wpływem artykułów prasowych informujących o trudnych warunkach życia bohaterki Serbii, otrzymała nowe mieszkanie od władz Belgradu. Mieszkanie na trzecim piętrze, bez windy stało się dodatkowym utrudnieniem dla schorowanej, starej kobiety. Zmarła w 1973 na zawał serca i została pochowana na cmentarzu Novo groblje (Aleja wielikana, grobnica 18A).

Odznaczenia

Milunka Savić została dziewięciokrotnie ranna w czasie działań wojennych. Była najczęściej dekorowaną kobietą w historii wojen. Została wyróżniona m.in. dwukrotnie Legią Honorową, rosyjskim Krzyżem św. Jerzego, brytyjskim Orderem św. Michała i św. Jerzego, a także serbskim srebrnym i złotym Medalem Waleczności im. Miloša Obilića. Jako jedyna kobieta otrzymała francuski Krzyż Wojenny ze złotą palmą za zasługi w czasie I wojny światowej. Odznaczył ją nim osobiście dowódca Frontu Salonickiego - gen. Louis Franchet d’Espérey.

Pamięć

  • Imię Milunki Savić nosi jedna z ulic w Belgradzie, a w 1991 płaskorzeźbę z jej podobizną umieszczono na domu, w którym mieszkała.
  • W 1983 Svetozar Pavlović nakręcił film dokumentalny Sečanje na ženu ratnika, poświęcony jej pamięci.
  • W 2013 powstał fabularyzowany dokument, przedstawiający postać „serbskiej Joanny d'Arc”[1]. Wyreżyserowała go Slađana Zarić.
  • W 2022 została bohaterką utworu, szwedzkiego zespołu Sabaton, "Lady of the Dark" z płyty "The War to End All Wars".

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Order of the Karađorđe's Star with Swords rib.png
Autor: Snake bgd, Licencja: CC BY-SA 3.0
Order of the Karađorđe's Star with Swords ribbon
RUS Imperial Order of Saint George ribbon.svg
Ribbon bar of the Imperial Military Order of Saint George. The Russian Empire.
UK Order St-Michael St-George ribbon.svg
Baretka brytyjskiego Orderu św. Michała i św. Jerzego.
FR CdG palm br.png
Autor: LukGasz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bronze palm to French Croix de Guerre
Croix de Guerre 1914-1918 ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Croix de Guerre 1914-1918 (France)
Royal Coat of arms of Serbia (1882–1918).svg
Royal Coat of arms of Serbia according to the Law on the Coat of Arms of the Kingdom of Serbia, ie the large coat of arms.
Commemorative Medal of the Albanian Campaign,1920 rib.png
Autor: Snake bgd, Licencja: CC BY-SA 3.0
Commemorative Medal of the Albanian Campaign,1920 ribbon
Bravery Medal Milos Obilic, 1913 rib.png
Autor: Kobra011, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bravery Medal "Milos Obilic", 1913 ribbon