Min (bóg egipski)

Ten artykuł od 2021-07 należy dopracować: poprawić język, interpunkcję i formę przypisów z prawidłowym opisem bibliograficznym. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Min

— bóg płodności i wegetacji, opiekun rolnictwa —
Wyobrażenie Mina z sali kolumnowej świątyni w Karnaku
Występowanie	mitologia egipska
Teren kultu	starożytny Egipt
Szczególne miejsce kultu	Koptos, Achmim

Min (egip. Mnw) – w mitologii egipskiej jedno z głównych bóstw^[1], bóg płodności i rolnictwa, opiekujący się także górnikami i podróżnikami, powiązany z kultem fallicznym^[2]. Występował w postaci antropomorficznej i ityfalicznej; Grecy utożsamiali go z Panem^[3].

W sztuce starożytnego Egiptu przedstawiany jako mężczyzna z wyeksponowanym penisem, trzymający w jednej ręce bicz i noszący na głowie czapkę z dwoma piórami^[4][5]. Często był malowany na czarno (kolor gleby) i zielono (kolor roślinności)^[5]. Z Minem wiązano też miejscową odmianę sałaty o wąskich, długich liściach, które po ułamaniu wydzielały biały sok - kojarzono to z członkiem i spermą. Dlatego sałatę tę przeznaczano na ofiarę bogu, a ją samą lub donicę, w której ją uprawiano często przedstawiono na wyobrażeniach Mina^[6][7].

Od czasów Średniego Państwa był uważany za formę boga Amona jako Min-Amon i Amona zaczęto przedstawiać w sztuce w klasycznej postaci Mina, łącznie z erekcją^[8][9]. W Abydos w tej samej epoce zaczęto czcić bóstwo będące połączeniem Mina i Horusa^[10][9].

Kult Mina istniał już w początkowych fazach Starego Państwa, najstarsze znane wyobrażenie boga pochodzi z czasów panowania Chasechemui (ok. 2690 r. p.n.e.)^[7]. Jeszcze sprzed Starego Państwa pochodzą trzy, częściowo zachowane tzw. kolosy z Koptos - ok. 4 m wysokości wapienne figury męskie, pierwotnie z wielkimi penisami w stanie wzwodu. Na figurach zachowały się symbole Mina. Datowane są na czasy dynastii zerowej^[11]. Głównymi centrami jego kultu było Koptos i Achmim^[5] oraz Luksor, gdzie był czczony jako Min-Amon^[9]. Jego wyobrażenia znajdują się również na ścianach świątyni w Karnaku.

Poświęcone mu było związane z początkiem sezonu żniwnego, wielkie i powszechnie obchodzone Święto Schodów, podczas którego bóg przyjmował pierwociny żniw - kłosy, osobiście ścięte przez króla^[12]. Przebiegało ono w znacznie mniej oficjalnej formie niż inne święta egipskie i oprócz obrzędów religijnych miało częściowo charakter zabawy ludowej^[13].

Przypisy