Mina kontaktowa wz. 08

Mina kontaktowa wz. 08/39 (Skansen Broni Morskiej, Hel)

Mina kontaktowa wz. 08 była opracowaną w Rosji morską kotwiczną miną galwaniczno-uderzeniową, używaną w swoich odmianach podczas I i II wojny światowej. Używana i produkowana była w okresie międzywojennym również w Polsce. W latach 30. mina została zmodernizowana w ZSRR, jako mina wz. 08/39. Przeznaczona do niszczenia okrętów nawodnych, jak i podwodnych o średniej i małej wyporności.

Konstrukcja miny wywodzi się z rosyjskiej miny wz. 1898 (obrazca 1898 g.). W 1906 roku została ona ulepszona, między innymi przez zastosowanie nowej kotwicy, zyskując oznaczenie miny wz. 06[1]. W 1908 roku zostały wprowadzone kolejne ulepszenia pod nowym oznaczeniem wzoru 08, a materiał wybuchowy w postaci piroksyliny zastąpiono trotylem[1]. Konstruktorem był Piotr Kitkin[2]. Mina ta zyskała następnie szerokie rozpowszechnienie. Rosyjskie miny wz. 08 miały początkowo średnicę 848 mm[3]. Podczas I wojny światowej wprowadzono nieznacznie zmodyfikowaną minę wz. 08/15[4]. Od 1939 roku produkowano w ZSRR zmodernizowany wzór 08/39[2]. Miały one m.in. ochraniacze czopów mocowane zatrzaskami, zdejmowane przed postawieniem[5].

W latach 20. polska marynarka wojenna zakupiła w Estonii wózki do min wz. 08 i zamówiła w kraju produkcję własnych min tego wzoru, o średnicy 850 mm, opracowanych w 1924 roku[6]. Pierwsze partie wyprodukowanych min były wadliwe (komory na materiał wybuchowy odrywały się wewnątrz korpusu) i wymagały poprawek (zamówienie tych min określono wówczas jako aferę minową)[7]. W 1928 roku opracowano większą minę wz. 08, o średnicy 920 mm[4]. W latach 1934–35 opracowano zmodyfikowaną minę wz. 08M, o średnicy 940 mm, różniącą się między innymi zastąpieniem cylindrycznej komory na materiał wybuchowy przez materiał wylewany na dnie miny[8]. Masa materiału wybuchowego wzrosła z 110–115 kg do prawdopodobnie 165 kg, a całej miny z 611 kg (w przypadku dużej miny) do ok. 640 kg[8]. Polskie miny miały ochraniacze czopów nakręcane, zdejmowane przed postawieniem miny[5].

Miny wz. 08/39 były zakupione przez Polskę w ZSRR po zakończeniu II wojny światowej, do lat 50., i używane były przez Marynarkę Wojenną PRL[9]. Próba podjęcia produkcji w Polsce w latach pięćdziesiątych XX wieku nie powiodła się.

W połowie lat 80. polskie miny tego typu zmodernizowano przez zastosowanie nowych zapalników, zmieniając oznaczenie miny na OS (okrętowa średnia)[9].

Oznaczenie wz. 08/39 bywa potocznie mylnie przypisywane do polskich min przedwojennych wz. 08M[10].

Konstrukcja

Mina kontaktowa wz. 08/39 składała się z:

  • kadłuba miny o średnicy 975 mm z ładunkiem materiału wybuchowego i amortyzatora
  • wózka kotwicznego z mechanizmem ustawiania na żądaną głębokość i minliną
  • przyrządu zabezpieczającego umieszczonego w kadłubie miny
  • pięciu ołowiowych czopów galwaniczno-uderzeniowych z ochraniaczami żeliwnymi
  • przyrządu zapalającego
  • zabezpieczającego zwalniacza cukrowego

Dane taktyczno-techniczne (wz. 08/39)

  • Długość miny z kotwicą: 1290 mm
  • Szerokość miny z kotwicą: 905 mm
  • Wysokość miny z kotwicą: 1040 mm
  • Masa całkowita miny w stanie bojowym: 592 kg
  • Masa ładunku wybuchowego: 110 kg trotylu
  • Długość minliny: 110 m
  • Najmniejsza dopuszczalna głębokość: 15 m
  • Najmniejszy odstęp między postawionymi minami: 35 m

Przypisy

  1. ↑ a b Ju. Korszunow: Miny rossijskogo fłota (ros.). [dostęp 2020-11-10].
  2. ↑ a b Morskaja korabielnaja jakornaja mina galwanoudarnaja obrazca 1908/1939 godow. SSSR (ros.). Muzej Pobiedy. [dostęp 2020-11-10].
  3. ↑ Jarski 2015 ↓, s. 38.
  4. ↑ a b Jarski 2015 ↓, s. 40.
  5. ↑ a b Jarski 2015 ↓, s. 45.
  6. ↑ Jarski 2015 ↓, s. 38-39.
  7. ↑ Jarski 2015 ↓, s. 36-39.
  8. ↑ a b Jarski 2015 ↓, s. 41-44.
  9. ↑ a b Robert Rochowicz. Stawiacze min z „cywila”. „Morze”. 9/2017. III (24), s. 43, 2017. 
  10. ↑ Adam Jarski. Miny dla Gryfa. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 7-8/2015. XIX (161), s. 45, wrzesień-październik 2015. 

Bibliografia

  • Narcyz Klatka, Jerzy Niewęgłowski: Mina kontaktowa wz. 08/39. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1973, seria: Typy Broni i Uzbrojenia. nr 20.
  • Adam Jarski. Miny dla Gryfa. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 9-10/2015. XIX (161), wrzesień–październik 2015. ISSN 1426-529X. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie