Minahasa (lud)

Minahasa
Czarno-biała grafika przedstawia kobietę z ludu Minahasa w drodze na targ.
Kobieta z ludu Minahasa
Populacja

750 tys.

Miejsce zamieszkania

Indonezja (Celebes Północny)

Język

języki minahaskie, malajski, indonezyjski

Religia

chrześcijaństwo (protestantyzm, katolicyzm), islam, wierzenia tradycyjne

Grupa

ludy austronezyjskie, Indonezyjczycy

Pokrewne

Sangir, Gorontalo, Mongondow

Mapa grupy etnicznej
Podgrupy Minahasa w prowincji Celebes Północny

Minahasa – austronezyjska grupa etniczna z północno-wschodniej części wyspy Celebes (Sulawesi) w Indonezji. Ich populacja wynosi 750 tys. osób[1]. Zamieszkują tereny prowincji Celebes Północny[2].

Są wewnętrznie zróżnicowani, dzielą się na szereg podgrup. Posługują się kilkoma językami minahaskimi z wielkiej rodziny austronezyjskiej[1], a także malajskim miasta Manado (lokalna lingua franca) i indonezyjskim[2]. Rodzime języki minahaskie to: bantik, ponosakan, tombulu, tonsawang, tonsea, tondano, tontemboan[2]. Pod względem językowym są bliżsi ludności Filipin aniżeli ludom południowego Sulawesi[2]. Wykształcili piśmiennictwo na bazie alfabetu łacińskiego[1].

Znaleźli się pod silnym wpływem edukacji kolonialnej i kultury europejskiej (holenderskiej i hiszpańskiej)[2][3]. Prowincja Celebes Północny pozostaje jednym z najlepiej rozwiniętych regionów Indonezji (gospodarczo i pod względem standardu życia)[2]. Większość z nich wyznaje chrześcijaństwo (przede wszystkim protestantyzm[2]), choć są wśród nich również muzułmanie sunnici; po części utrzymują także tradycyjne wierzenia[1]. Ich tradycyjne wierzenia obejmują wiarę w duchy i kult przodków[2].

W odróżnieniu od wielu innych indonezyjskich grup etnicznych, w czasach przedkolonialnych lud Minahasa nie tworzył żadnych królestw[2]. Miejscowe społeczności często pozostawały w stanie konfliktu[2][4]. Sama nazwa Minahasa znaczy tyle, co „zjednoczeni” (od wczesnej konfederacji plemion, która powstała w celu stawienia oporu ich sąsiadom – Bolaang-Mongondow). Stąd też wywodzą się dzisiejsze podgrupy Minahasa: Tonsea, Tombulu, Tontemboan, Tondano, Tonsawang, Pasan Ratahan, Ponosakan, Babontehu, Bantik[2].

W przeszłości ludność regionu była pod wpływem politycznym i kulturowym Sułtanatu Ternate (Moluki Północne)[5][6] i przejęła lokalną odmianę języka malajskiego[7][8]. Rodzima mitologia Minahasa potwierdza ich związek z ludem Ternate[9]. W przeciwieństwie do pobliskiego ludu Gorontalo nie ulegli jednak islamizacji. Kontakty z Europejczykami utrzymywali od XVI wieku[2]. Historycznie region Minahasa miał strategiczne znaczenie w handlu azjatyckim, ze względu na swoje położenie między Morzem Moluckim a Celebes[9].

Pod wpływem europejskim porzucili znaczną część swojej rodzimej kultury. W XIX wieku na szeroką skalę upowszechniano chrześcijaństwo, poprzez działalność zachodnich misjonarzy[2][4][10]. Ponadto w najnowszych czasach zmienia się stopień użycia miejscowych języków. O ile w regionie Minahasa występują rdzenne języki z grupy filipińskiej języków austronezyjskich[11], to te znajdują się pod naciskiem lokalnego malajskiego[12]. Publikacja Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life podaje, że ekspansja malajskiego może doprowadzić do całkowitego zaniku języków minahaskich w ciągu kilku następnych pokoleń[2].

Zajmują się rolnictwem (kukurydza, warzywa, owoce, ryż, palma kokosowa, przyprawy), rozwinęli również rybołówstwo i hodowlę zwierząt. Tradycyjny ubiór – sarong, kain. Małżeństwo ma charakter patrylokalny[1]. Organizacja społeczna bazuje na bilateralnym systemie pokrewieństwa (w linii matki i w linii ojca). Posługują się nazwiskami (zamężne kobiety podają swoje nazwisko rodowe po nazwisku męża), co nie jest w Indonezji zupełnie powszechne. Tradycja małżeństw aranżowanych zanikła[2]. Mają bogaty folklor, zwłaszcza muzyczny i taneczny[1].

W języku indonezyjskim bywają określani jako orang Manado (zamiast orang Minahasa)[13]. Manado to bowiem główne miasto regionu, a zarazem ośrodek administracyjny prowincji Celebes Północny[2][14]. Nie jest to jednak ścisłe określenie żadnej grupy etnicznej[13]. Poza Indonezją wiele osób pochodzenia minahaskiego zamieszkuje Holandię[2][15].

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Michaił Anatoljewicz Czlenow: Minachas. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 346. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. (ros.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Minahasans. [w:] Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life [on-line]. Encyclopedia.com, 2020-05-27. [dostęp 2020-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-04)]. (ang.).
  3. ↑ John William Henderson: Area Handbook for Indonesia. Washington: U.S. Government Printing Office, 1970, s. 99. OCLC 108841. [dostęp 2022-08-24]. (ang.).
  4. ↑ a b Karel A. Steenbrink: Catholics in Indonesia, 1808–1942: A Documented History. T. 2. Leiden: KITLV Press, 2003, s. 189, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 196. ISBN 978-90-6718-141-9. OCLC 54518730. (ang.).
  5. ↑ Leontine E. Visser: Foreign Textiles in Sahu Culture. W: Mattiebelle Gittinger (red.): To Speak with Cloth: Studies in Indonesian Textiles. Los Angeles: Museum of Cultural History, University of California, 1989, s. 81–90. ISBN 978-0-930741-17-4. OCLC 20970370. (ang.).
  6. ↑ Donn Draeger: Weapons & Fighting Arts of Indonesia. North Clarendon, VT: Tuttle Publishing, 1972, s. 223. ISBN 978-1-4629-0509-6. OCLC 784885662. (ang.).
  7. ↑ David Henley: Nationalism and regionalism in a colonial context: Minahasa in the Dutch East Indies. Leiden: KITLV Press, 1996, s. 86. ISBN 978-90-6718-080-1. OCLC 35113123. Cytat: It is perhaps significant that the most obvious cultural marker of the orang Manado as a group, the peculiar form of the Malay language known as Manado Malay, has no special connection with Minahasa. Derived from a Moluccan trade dialect and still rich in Ternate vocabulary, Manado Malay has borrowed remarkably little from the Minahasan languages which it is still in the process of displacing. (ang.).
  8. ↑ John Bowden, Language Contact and Metatypic Restructuring in the Directional System of North Maluku Malay, „Concentric: Studies in Linguistics”, 31 (2), grudzień 2005, s. 133–158 [dostęp 2022-07-25], Cytat: [...] it is clearly Manado Malay which is an offshoot of North Maluku Malay [...] The distinctive variety of Malay spoken in Manado spread from the Ternate area as a result of the spice trade in the early seventeenth century (ang.).
  9. ↑ a b Maria J. Schouten. Manifold connections: The Minahasa region in Indonesia. „South East Asia Research”. 12 (2), s. 213–235, 2004. ISSN 0967-828X. JSTOR: 23750297. (ang.). 
  10. ↑ Ehito Kimura: Political Change and Territoriality in Indonesia: Provincial Proliferation. Abingdon–New York: Routledge, 2013, s. 69. ISBN 978-1-136-30181-0. OCLC 821020789. [dostęp 2022-10-25]. (ang.).
  11. ↑ M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Minahasan, [w:] Ethnologue: Languages of the World [online], wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2022-07-25] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-06] (ang.).
  12. ↑ Jack Prentice: Manado Malay: Product and agent of language change. W: Tom Dutton, Darrell T. Tryon (red.): Language Contact and Change in the Austronesian World. Wyd. e-book (2010). Berlin: Walter de Gruyter, 1994, s. 411–442, seria: Trends in Linguistics. Studies and Monographs [TiLSM] 77. DOI: 10.1515/9783110883091.411. ISBN 978-3-11-088309-1. OCLC 853258768. (ang.).
  13. ↑ a b Emmanuel Gerrit Singgih: Mengantisipasi masa depan: berteologi dalam konteks di awal Milenium III. Jakarta: BPK Gunung Mulia, 2004, s. 127. ISBN 978-979-687-250-3. OCLC 76063824. [dostęp 2022-10-21]. (indonez.).
  14. ↑ Questions of Nationalism and Cultural Identities in the Present Day Asia. Jakarta: Research Center for Regional Resources, the Indonesian Institute of Sciences (PSDR LIPI) in collaboration with the Japan Foundation, 2007, s. 91. ISBN 978-979-799-222-4. OCLC 232570705. [dostęp 2022-10-21]. Cytat: Moreover, a Tomohonese girl might introduce herself as 'orang Manado' [Manadonese] in the hope that she will be regarded as a 'more modernised' girl from the provincial capital, Manado, rather than 'orang Minahasa' or 'orang Sulawesi Utara' [North Sulawesi people]. (ang.).
  15. ↑ Menno Willem Maarten Hekker: Minahassers in Indonesië en Nederland : migratie en cultuurverandering. Universiteit van Amsterdam, 1993. ISBN 90-90-06711-6. OCLC 221456929. [dostęp 2022-10-22]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Huis in de Minahasa, KITLV 181954.tiff
Autor: AnonimowyUnknown author, Licencja: CC BY 4.0

Title: Huis in de Minahasa
Shelfmark: KITLV 181954
Subject (topical): Houses
Subject (geographic): Minahasa
Language: No linguistic content
Country: No place, unknown, or undetermined
Published: [Circa 1918]
Persistent URL: http://hdl.handle.net/1887.1/item:841753
Extent: Digital image


Map of Minahasa Sub-ethnic Groups.png
Autor: CakalangSantan, Licencja: CC BY-SA 4.0
Estimated map of Minahasan sub-ethnic group regions based on current sub-district borders.
KABASARAN MENADO.jpg
Autor: JAGO, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kabasaran War Dance Group. Menado, Minahasa, Sulawesi Utara, Indonesia. Also known as Cakalele Minahasa.