Minimum Maundera

Minimum Maundera na tle obserwowanej liczby plam słonecznych w latach 1610–2000

Minimum Maundera – okres trwający od 1645 do 1717 roku, podczas którego powstało znacznie mniej raportów dotyczących plam słonecznych w porównaniu z pierwszą połową XVII wieku. Nazwany na cześć angielskiego astronoma Edwarda W. Maundera.

Obserwacje

Podczas Minimum Maundera plamy na Słońcu obserwowali w Paryżu Jean Picard (do 1682 roku) i Philippe de La Hire (przed 1718 rokiem), a także John Flamsteed w latach 1676 i 1684 w Londynie oraz Jan Heweliusz w Gdańsku, który wyniki swoich obserwacji opisał w Machina Coelestis (1679).

To głównie na spostrzeżeniach tych astronomów oparł swoją pracę Spörer, publikując listę wszystkich zaobserwowanych od 1672 roku plam słonecznych, które udało mu się zebrać. Plamy widoczne podczas Minimum Maundera obserwowano przeważnie na południowej półkuli Słońca i dopiero na początku XVIII wieku pojawiły się ponownie na północnej.

Mała epoka lodowa

Minimum Maundera pokrywa się w czasie ze środkowym i najchłodniejszym okresem tzw. małej epoki lodowej. Ponieważ okresy zwiększonej liczby plam na Słońcu są równoczesne z nieznacznym zwiększeniem wartości stałej słonecznej, klimatolodzy zastanawiają się nad związkami zakresu tych zmian ze zmianami klimatu na Ziemi.

Zorze

W okresie trwania minimum Maundera zaobserwowano mniej zórz polarnych niż przedtem.

Datowanie radiowęglowe

Okresy aktywności Słońca według zapisu radiowęglowego. Dane od 1950 roku nie są pokazane.

Zmiany aktywności Słońca wpływają na wielkość strumienia cząstek promieniowania kosmicznego, wytwarzających w atmosferze promieniotwórczy węgiel z azotu atmosferycznego i magazynowany potem przez rośliny. Skala tej zmienności wprowadza błąd w wynikach datowania radiowęglowego. Jeszcze większe zmiany powodują wahania siły ziemskiego pola magnetycznego, w skalach czasowych rzędu kilku tysięcy lat.

Pomiary obfitości izotopu 14C w przyrostach rocznych drzew pozwalają wnioskować o występowaniu minimów aktywności słonecznej w przeszłości. Zmniejszona zawartość tego izotopu koreluje z obserwowanym w latach 1790–1830 minimum Daltona. Wyodrębniono i nazwano także wcześniejsze takie okresy, m.in. minimum Spörera (14201570) i Wolfa (przełom XIII i XIV wieku). Badania radiowęglowe wskazują, iż w ciągu ostatnich 8000 lat było 18 takich minimów.

Inne obserwacje

Z publikacji, w której oszacowano wielkość tempa rotacji Słońca w 1684 roku na podstawie obserwacji przeprowadzonych przez Johna Flamsteeda – założyciela obserwatorium astronomicznego w Greenwich, może wynikać, że prędkość rotacji była wówczas mniejsza[1]. Zmiany prędkości rotacji stwierdzono jednak i w innych okresach, zaś wyniki poszczególnych oszacowań są różne.

Przypisy

  1. J.M. Vaquero, F. Sánchez-Bajo, M.C. Gallego. A Measure of the Solar Rotation During the Maunder Minimum. „Solar Physics”. Czerwiec 2002 (ang.). 

Bibliografia

  • Willie Wei-Hock Soon, Steven H Yaskell: The Maunder minimum and the variable sun-earth connection. New Jersey [etc.]: World Scientific, 2003. ISBN 981-238-275-5.

Media użyte na tej stronie

Sunspot numbers pl.svg
Autor: Slashme, translation & additional descriptions by Szczureq, Licencja: CC BY-SA 3.0
Liczba plam obserwowanych na Słońcu od 1610 roku. Widoczne są pewne okresowości, głównie cykl 11-letni (okres 131 ± 14 miesięcy). Zielona linia reprezentuje ciągłe obserwacje (średnie miesięczne) z Solar Influences Data Center, od 1749 roku. Czerwona linia odpowiada sporadycznym obserwacjom prowadzonym od 1610 roku.
Carbon14 with activity labels.svg
(c) Leland McInnes z angielskojęzycznej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0
Changes in the 14C record, which are primarily (but not exclusively) caused by changes in solar activity. Note that "before present" is used in the context of radiocarbon dating, where the "present" has been fixed at 1950.