Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Pałac Potockich, siedziba główna ministerstwa
Państwo	Polska
Data utworzenia	5 grudnia 1918[a] 1944
Minister	Piotr Gliński
Sekretarz Stanu	Jarosław Sellin Szymon Giżyński
Adres
ul. Krakowskie Przedmieście 15–17 00-071 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
52°14′32,932″N 21°00′49,306″E/52,242481 21,013696
Strona internetowa

Gabinet ministra na parterze korpusu głównego pałacu Potockich

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (MKiDN) – urząd administracji rządowej w Polsce, obsługujący Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[1], właściwego do spraw jednego działu administracji rządowej – kultura i dziedzictwo narodowe^[2].

Od 1949 siedzibą ministerstwa jest pałac Potockich^[3]. Dodatkowo ministerstwo dysponuje kilkoma innymi obiektami, gdzie ulokowana jest część biur i departamentów.

Kierownictwo

• Piotr Gliński (PiS) – wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego od 16 listopada 2015
• Jarosław Sellin (PiS) – sekretarz stanu od 20 listopada 2015 i Generalny Konserwator Zabytków od 1 stycznia 2022
• Szymon Giżyński (PiS) – sekretarz stanu od 1 grudnia 2021
• Wanda Zwinogrodzka – podsekretarz stanu od 23 listopada 2015
• Jarosław Czuba – dyrektor generalny od 25 stycznia 2016

Zadania

Do głównych zadań ministerstwa należy między innymi:

• opracowanie projektu budżetu państwa w części pozostającej w dyspozycji ministra;
• opieka nad dziedzinami: teatr, muzyka, balet, opera, sztuka estradowa, sztuki plastyczne, literatura, muzealnictwo, kultura ludowa, edukacja kulturalna, amatorski ruch artystyczny, wymiana kulturalna z zagranicą;
• opiniowanie projektów aktów prawnych oraz opracowywanie ich pod względem formalno-prawnym;
• wykonywanie i koordynacja realizacji zadań wynikających z polityki rządu w zakresie ochrony zabytków;
• inicjowanie działań na rzecz podtrzymania i upowszechniania tradycji narodowej i państwowej;
• opieka i nadzór nad szkolnictwem artystycznym;
• prowadzenie zadań z zakresu polityki audiowizualnej;
• nadzór nad Naczelnym Dyrektorem Archiwów Państwowych.

Struktura organizacyjna

W skład ministerstwa wchodzi Gabinet Polityczny Ministra oraz następujące jednostki organizacyjne^[4][5]

• Departament Dziedzictwa Kulturowego
• Departament Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Miejsc Pamięci
• Departament Finansowy
• Departament Funduszy i Spraw Europejskich
• Departament Legislacyjny
• Departament Mecenatu Państwa
• Departament Mediów i Sektorów Kreatywnych
• Departament Nadzoru Właścicielskiego
• Departament Narodowych Instytucji Kultury
• Departament Ochrony Zabytków
• Departament Prawa Autorskiego i Filmu
• Departament Restytucji Dóbr Kultury
• Departament Szkolnictwa Artystycznego i Edukacji Kulturalnej
• Departament Współpracy z Zagranicą
• Biuro Audytu Wewnętrznego i Kontroli
• Biuro Dyrektora Generalnego
• Biuro Finansów i Księgowości
• Biuro Kadr i Szkolenia
• Biuro Ministra
• Centrum Informacyjne.

Organ nadzorowany przez ministra^[6]:

• Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych

Jednostki organizacyjne podległe ministrowi lub przez niego nadzorowane^[7]:

• Jednostki organizacyjne:
  • Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia
  • Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych
  • Polski Instytut Sztuki Filmowej
  • Fundacja – Zakład Narodowy im. Ossolińskich
• Instytuty badawcze:
  • Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego
  • Instytut Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego^[8]
  • Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
  • Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu
• Instytucje kultury:
  • Biuro Programu „Niepodległa”
  • Biblioteka Narodowa
  • Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych
  • Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku
  • Centrum Sztuki Współczesnej – Zamek Ujazdowski
  • Centrum Technologii Audiowizualnych
  • Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach
  • Filharmonia Narodowa w Warszawie
  • Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny
  • Instytut Adama Mickiewicza
  • Instytut Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność
  • Instytut Książki
  • Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie
  • Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie
  • Muzeum Historii Polski w Warszawie
  • Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
  • Muzeum Narodowe w Krakowie
  • Muzeum Narodowe w Poznaniu
  • Muzeum Narodowe w Warszawie
  • Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
  • Muzeum Stutthof w Sztutowie
  • Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”
  • Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
  • Muzeum Zamkowe w Malborku
  • Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
  • Narodowe Centrum Kultury
  • Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku
  • Narodowy Instytut Fryderyka Chopina
  • Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki
  • Narodowy Instytut Dziedzictwa
  • Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów
  • Narodowy Instytut Muzyki i Tańca w Warszawie
  • Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”
  • Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie
  • Państwowe Muzeum na Majdanku w Lublinie
  • Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu
  • Państwowy Instytut Wydawniczy
  • Polska Opera Królewska
  • Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus
  • Polskie Wydawnictwo Muzyczne
  • Studio Filmowe „Kronika”
  • Studio Filmowe „Kadr”
  • Studio Filmowe „Tor”
  • Studio Filmowe „Zebra”
  • Studio Filmów Rysunkowych
  • Studio Miniatur Filmowych
  • Teatr Narodowy
  • Teatr Wielki – Opera Narodowa
  • Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych
  • Zamek Królewski na Wawelu – Państwowe Zbiory Sztuki
  • Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej
  • Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
  • Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma
• Instytucje kultury współprowadzone przez ministra i wpisane do rejestru prowadzonego przez ministra:
  • Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach
  • Europejskie Centrum Filmowe Camerimage w Toruniu^[9]
  • Muzeum Pamięć i Tożsamość im. św. Jana Pawła II w Toruniu^[10]
  • Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego
  • Muzeum Narodowe w Kielcach
  • Muzeum Narodowe we Wrocławiu
  • Muzeum Historii Żydów Polskich Polin
  • Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej
  • Zamek Piastów Śląskich w Brzegu
  • Muzeum Sztuki w Łodzi
  • Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
  • Muzeum – Zamek w Łańcucie
  • Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku
  • Narodowe Muzeum Techniki w Warszawie
  • Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach
• Instytucje kultury współprowadzone przez ministra i wpisane do rejestrów prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego:
  • Centralne Muzeum Jeńców Wojennych
  • Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
  • Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu
  • EC1 Łódź – Miasto Kultury w Łodzi
  • Europejskie Centrum Solidarności
  • Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie
  • Filharmonia Podkarpacka im. Artura Malawskiego w Rzeszowie
  • Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy
  • Filharmonia Zielonogórska im. Tadeusza Bairda w Zielonej Górze
  • Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach
  • Muzeum – Dom Rodziny Pileckich w Ostrowi Mazowieckiej (w organizacji)
  • Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
  • Muzeum Lubelskie w Lublinie
  • Muzeum Narodowe w Gdańsku
  • Muzeum Narodowe w Szczecinie
  • Muzeum Śląskie w Katowicach
  • Muzeum PRL-u (w organizacji)
  • Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce (w organizacji)
  • Narodowe Forum Muzyki
  • Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki w Białymstoku
  • Opera Nova – Państwowa Opera w Bydgoszczy
  • Opera Wrocławska
  • Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach
  • Ośrodek Praktyk Teatralnych „Gardzienice”
  • Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
  • Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Mazowsze im. Tadeusza Sygietyńskiego
  • Teatr Wybrzeże w Gdańsku
  • Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie
  • Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie
  • Teatr Polski we Wrocławiu
  • Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu
  • Teatr Wierszalin w Supraślu
  • Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich – Centrum Sztuki Jidysz
  • Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny w Koszęcinie
• Uczelnie, szkoły artystyczne oraz inne jednostki systemu oświaty
  • Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy
  • Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
  • Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach
  • Akademia Muzyczna w Krakowie
  • Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi
  • Akademia Muzyczna im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu
  • Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
  • Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie
  • Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku
  • Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach
  • Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowiee
  • Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi
  • Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
  • Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
  • Akademia Sztuki w Szczecinie
  • Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie
  • Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu
  • Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie
  • Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi
  • Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie
  • Publiczne i niepubliczne szkoły i placówki artystyczne
  • Placówki zapewniające opiekę i wychowanie uczniom szkół artystycznych w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania

Odznaczenia ministra

• Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – złoty, srebrny i brązowy
• Medal „Opiekun Miejsc Pamięci Narodowej”
• Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”
• Odznaka „Za opiekę nad zabytkami” – złota, srebrna^[11]

Historia

Ministerstwo Sztuki i Kultury zostało utworzone 5 grudnia 1918^[12], zlikwidowane ustawą z 17 lutego 1922 z powodów oszczędnościowych^[13][14]. Zadania tego resortu przejęło wówczas Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (do 1931 działał w nim Departament Sztuki, kierowany przez pewien czas przez Juliana Fałata, potem w MWRiOP istniał już tylko wydział).

W 1944 w ramach Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (tymczasowy organ władzy na obszarze wyzwolonym spod okupacji niemieckiej) kierownikiem Resortu Kultury i Sztuki został Wincenty Rzymowski. Ostatniego dnia grudnia powołano Rząd Tymczasowy RP, a ministrem kultury i sztuki był w nim Rzymowski. 2 maja 1945 zastąpił go Edmund Zalewski. 28 czerwca powołano Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, wkrótce potem uznany przez społeczność międzynarodową za pełnoprawny polski rząd. Ministrem kultury i sztuki był w nim Władysław Kowalski.

Urząd pod obecną nazwą Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego utworzony został 26 października 1999, z mocą od dnia 10 listopada 1999^[15]. Od 20 października 2001 do 31 października 2005 funkcjonowało pod nazwą Ministerstwo Kultury^[16][17]. 1 marca 2021 weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu^[18], które utworzyło Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w wyniku przekształcenia dotychczasowego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz likwidacji Ministerstwa Sportu dokonanej w tym samym dniu na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 lutego 2021 r. w sprawie zniesienia Ministerstwa Sportu^[19]. Ministerstwo zostało przywrócone 26 października 2021^[20].

Lista ministrów

Lp.	Zdjęcie	Imię i nazwisko (partia polityczna)	Objęcie urzędu[b]	Złożenie urzędu[c]	Długość urzędowania	Rząd
Minister Ochrony Kultury i Sztuk Pięknych, od 5 XII 1918 Minister Sztuki i Kultury
1.		Medard Downarowicz (SNN) (ur. 1878, zm. 1934)	17 XI 1918	16 I 1919	60 dni	Rząd Jędrzeja Moraczewskiego
Minister Kultury i Sztuki[21]
2.		Zenon Przesmycki (ur. 1861, zm. 1944)	16 I 1919	9 XII 1919	327 dni	Rząd Ignacego Jana Paderewskiego
3.		Jan Fryderyk Heurich[22] (ur. 1873, zm. 1925)	24 VI 1920	11 VIII 1921	413 dni	Pierwszy rząd Władysława Grabskiego Pierwszy rząd Wincentego Witosa
4.		Maciej Rataj[22] (PSL „Piast”) (ur. 1884, zm. 1940)	11 VIII 1921	13 IX 1921	33 dni	Pierwszy rząd Wincentego Witosa
5.		Antoni Ponikowski[22] (PSChD) (ur. 1878, zm. 1949)	19 IX 1921	5 III 1922	167 dni	Pierwszy rząd Antoniego Ponikowskiego
Minister Kultury i Sztuki
6.		Władysław Kowalski (SL (lubelskie)) (ur. 1894, zm. 1958)	5 VII 1945[23]	5 II 1947	580 dni	Rząd Edwarda Osóbki-Morawskiego
7.		Stefan Dybowski (SL (lubelskie), ZSL) (ur. 1903, zm. 1970)	8 II 1947	20 XI 1952	2112 dni	Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza
8.		Włodzimierz Sokorski (PZPR) (ur. 1908, zm. 1999)	21 XI 1952	19 IV 1956	1245 dni	Rząd Bolesława Bieruta Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza
9.		Karol Kuryluk (PZPR) (ur. 1910, zm. 1967)	19 IV 1956	29 IV 1958	740 dni	Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza
10.		Kazimierz Rusinek[22] (PZPR) (ur. 1905, zm. 1984)	29 IV 1958	2 VII 1958	64 dni	Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza
11.		Tadeusz Galiński (PZPR) (ur. 1914, zm. 2013)	2 VII 1958	12 XII 1964	2355 dni	Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza Trzeci rząd Józefa Cyrankiewicza
12.		Lucjan Motyka (PZPR) (ur. 1915, zm. 2006)	12 XII 1964	26 X 1971	2509 dni	Trzeci rząd Józefa Cyrankiewicza Czwarty rząd Józefa Cyrankiewicza Piąty rząd Józefa Cyrankiewicza Pierwszy rząd Piotra Jaroszewicza
13.		Czesław Wiśniewski[22] (PZPR) (ur. 1932, zm. 2014)	26 X 1971	22 XII 1971	57 dni	Pierwszy rząd Piotra Jaroszewicza
14.		Stanisław Wroński (PZPR) (ur. 1916, zm. 2003)	22 XII 1971	16 II 1974	787 dni	Pierwszy rząd Piotra Jaroszewicza
15.		Józef Tejchma (PZPR) (ur. 1927, zm. 2021)	16 II 1974	26 I 1978	1440 dni[24]	Pierwszy rząd Piotra Jaroszewicza Drugi rząd Piotra Jaroszewicza
16.		Janusz Wilhelmi[22] (PZPR) (ur. 1927, zm. 1978)	26 I 1978	16 III 1978	49 dni	Drugi rząd Piotra Jaroszewicza
17		Jan Mietkowski (PZPR) (ur. 1923, zm. 1978)	29 III 1978	4 VII 1978	97 dni	Drugi rząd Piotra Jaroszewicza
18.		Zygmunt Najdowski (PZPR) (ur. 1932, zm. 1998)	20 VII 1978	8 X 1980	811 dni	Drugi rząd Piotra Jaroszewicza Rząd Edwarda Babiucha Rząd Józefa Pińkowskiego
(15.)		Józef Tejchma (PZPR) (ur. 1927, zm. 2021)	8 X 1980	9 X 1982	731 dni[24]	Rząd Józefa Pińkowskiego Rząd Wojciecha Jaruzelskiego
19.		Kazimierz Żygulski (ur. 1919, zm. 2012)	9 X 1982	29 IX 1986	1451 dni	Rząd Wojciecha Jaruzelskiego Rząd Zbigniewa Messnera
20.		Aleksander Krawczuk (ur. 1922)	29 IX 1986	1 VIII 1989	1037 dni	Rząd Zbigniewa Messnera Rząd Mieczysława Rakowskiego
21.		Izabella Cywińska (ur. 1935)	12 IX 1989	12 I 1991	487 dni	Rząd Tadeusza Mazowieckiego
22.		Marek Rostworowski (ur. 1921, zm. 1996)	12 I 1991	23 XII 1991	345 dni	Rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego
23.		Andrzej Siciński (ur. 1924, zm. 2006)	23 XII 1991	11 VII 1992	201 dni	Rząd Jana Olszewskiego
24.		Piotr Łukasiewicz[22] (ur. 1954)	11 VII 1992	11 II 1993	215 dni	Rząd Hanny Suchockiej
25.		Jerzy Góral (ZChN) (ur. 1944, zm. 2009)	11 II 1993	25 X 1993	256 dni	Rząd Hanny Suchockiej
26.		Kazimierz Dejmek (ur. 1924, zm. 2002)	26 X 1993	7 II 1996	834 dni	Rząd Waldemara Pawlaka
						Rząd Józefa Oleksego
27.		Zdzisław Podkański (PSL) (ur. 1949, zm. 2022)	7 II 1996	31 X 1997	632 dni	Rząd Włodzimierza Cimoszewicza
28.		Joanna Wnuk-Nazarowa (UW) (ur. 1949)	31 X 1997	26 III 1999	511 dni	Rząd Jerzego Buzka
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego od 26 X 1999
29.		Andrzej Zakrzewski (SKL) (ur. 1941, zm. 2000)	31 III 1999	10 II 2000	682 dni
30.		Kazimierz Michał Ujazdowski (PP) (ur. 1964)	16 III 2000	12 VII 2001	483 dni[25]
31.		Andrzej Zieliński (RS AWS) (ur. 1937)	12 VII 2001	19 X 2001	52 dni
Minister Kultury
32.		Andrzej Celiński (SLD) (ur. 1950)	19 X 2001	6 VII 2002	260 dni	Rząd Leszka Millera
33.		Waldemar Dąbrowski (ur. 1951)	6 VII 2002	31 X 2005	1213 dni
						Pierwszy rząd Marka Belki
						Drugi rząd Marka Belki
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
(30.)		Kazimierz Michał Ujazdowski (PiS) (ur. 1964)	31 X 2005	7 IX 2007	741 dni[25]	Rząd Kazimierza Marcinkiewicza
						Rząd Jarosława Kaczyńskiego
			12 IX 2007	16 XI 2007
34.		Bogdan Zdrojewski (PO) (ur. 1957)	16 XI 2007	17 VI 2014	2405 dni	Pierwszy rząd Donalda Tuska
						Drugi rząd Donalda Tuska
35.		Małgorzata Omilanowska (ur. 1960)	17 VI 2014	16 XI 2015	517 dni
						Rząd Ewy Kopacz
36.		Piotr Gliński (PiS) (ur. 1954)	16 XI 2015		2553 dni	Rząd Beaty Szydło
						Pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego
						Drugi rząd Mateusza Morawieckiego

Zobacz też

• ministerstwa w III Rzeczypospolitej

Uwagi

Przypisy