Ministerstwo Przemysłu

Ministerstwo Przemysłu – polskie ministerstwo istniejące w latach 1987–1991, powołane w celu realizowania polityki przemysłowej państwa i poczynań kierunkowych sprzyjających rozwojowi przedsiębiorczości. Minister był członkiem Rady Ministrów.

Ustanowienie urzędu

Na podstawie ustawy z 1987 r. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu ustanowiono nowy urząd w miejsce zniesionego urzędu Ministra Górnictwa i Energetyki, urzędu Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego urzędu Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego oraz Urzędu Gospodarki Materiałowej i Paliwowej^[1].

Ministrowie

• Jerzy Bilip (1987–1988)
• Mieczysław Wilczek (1988–1989)
• Tadeusz Syryjczyk (1989–1990)
• Andrzej Zawiślak (1991)

Zakres działania urzędu

Do zadań Ministra Przemysłu należy realizacja polityki przemysłowej państwa w stosunku do wszystkich podmiotów gospodarczych, niezależnie od formy własności, a w szczególności:

• opracowywanie założeń polityki przemysłowej państwa,
• analizowanie i prognozowanie potrzeb społeczeństwa i gospodarki na podstawowe wyroby i usługi przemysłowe w celu opracowywania założeń, prognoz rozwoju i studiów przedplanowych,
• zapewnianie sprawnego i efektywnego funkcjonowania przemysłu,
• współdziałanie w kształtowaniu systemów ekonomiczno-finansowych, służących do sterowania działalnością przemysłową i sprzyjających rozwojowi państwowych, spółdzielczych i prywatnych podmiotów gospodarczych,
• inicjowanie przedsięwzięć organizacyjnych i ekonomiczno-finansowych, wspierających rozwój przedsiębiorczości oraz umożliwiających optymalne wykorzystanie czynników wytwórczych w celu poprawy efektów ekonomicznych, rzeczowych i jakościowych,
• tworzenie warunków sprzyjających dostosowaniu ilości i jakości wyrobów i usług przemysłowych do potrzeb odbiorców krajowych i zagranicznych,
• wspieranie rozwoju małych przedsiębiorstw przemysłowych,
• współdziałanie w opracowywaniu planów społeczno-gospodarczych oraz planu finansowego i budżetu państwa.

Kierunki przekształceń strukturalnych w przemyśle

Do zadań urzędu Ministra Przemysłu należało określanie kierunków i inicjowanie przekształceń strukturalnych w przemyśle oraz wdrażanie i upowszechnianie postępu naukowo-technicznego i organizacyjnego w celu zapewnienia nowoczesności i wysokiej jakości produkcji i usług przez:

• tworzenie technicznych, ekonomicznych i organizacyjnych warunków do przekształceń strukturalnych w przemyśle, w tym przez gospodarowanie środkami Funduszu Zmian Strukturalnych w Przemyśle,
• realizację polityki inwestycyjnej w przemyśle, w tym koordynowanie i nadzorowanie procesu realizacji inwestycji centralnych,
• tworzenie i inicjowanie tworzenia przedsiębiorstw państwowych, zakładanie i inicjowanie zakładania spółek oraz występowanie z inicjatywą tworzenia jednostek drobnej wytwórczości, a także innych jednostek organizacyjnych,
• inicjowanie prac badawczo-rozwojowych, współdziałanie w ich programowaniu, tworzenie warunków do prowadzenia tych prac oraz do wdrażania nowoczesnych rozwiązań naukowo-technicznych i organizacyjnych,
• ustalanie kierunków przekształceń organizacyjnych w przemyśle,
• współdziałanie w realizacji polityki licencyjnej, ocena wykorzystania nabytych licencji oraz tworzenie warunków ich racjonalnego wykorzystania,
• organizowanie systemu oraz zapewnianie warunków dla przepływu i wykorzystania informacji naukowo-technicznej i ekonomicznej w przemyśle,
• kształtowanie zasad i realizacja polityki doboru i doskonalenia kadr kierowniczych w przemyśle.

Zasady efektywnego gospodarowania

Minister Przemysłu zobowiązany był do określanie zasad i tworzenie warunków do efektywnego gospodarowania surowcami, materiałami, paliwami i energią w celu zmniejszenia energochłonności i materiałochłonności przemysłu przez:

• ustalanie zasad racjonalnej i oszczędnej gospodarki materiałami, surowcami, paliwami i energią,
• współdziałanie w ustalaniu zasad zaopatrzenia materiałowo-technicznego gospodarki,
• ustalanie i kontrolowanie stosowania norm i normatywów zużycia surowców, materiałów, paliw, energii oraz norm ubytków naturalnych,
• kształtowanie warunków pozyskiwania i wykorzystywania surowców wtórnych i odpadowych, regeneracji części zamiennych oraz ustalanie zasad gospodarki opakowaniami,
• tworzenie warunków optymalizacji metod kontroli jakości materiałów i wyrobów przemysłowych,
• koordynowanie rozwoju górnictwa skalnego,
• opracowywanie i upowszechnianie zasad racjonalnej eksploatacji maszyn i urządzeń w gospodarce narodowej, w tym ustalanie warunków ich dopuszczania do eksploatacji i obrotu,
• podejmowanie działań w celu eliminowania lub ograniczania szkodliwego wpływu działalności przemysłowej na środowisko,
• podejmowanie działań na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

Współpraca gospodarcza z zagranicą

Urząd Ministra Przemysłu w zakresie współdziałanie w realizacji współpracy gospodarczej z zagranicą:

• określaniu proeksportowych kierunków rozwoju przemysłu,
• ustalaniu zasad współpracy z zagranicą przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych oraz przez nadzór, w zakresie określonym w odrębnych przepisach, nad tą współpracą,
• inicjowaniu tworzenia wspólnych przedsiębiorstw z zagranicznymi podmiotami gospodarczymi i spółek z udziałem kapitału zagranicznego.

Zadania i obowiązki urzędu jako organu założycielskiego

Minister Przemysłu wykonywał na zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach zadania i obowiązki organu założycielskiego przedsiębiorstw państwowych oraz organu sprawującego nadzór nad działalnością jednostek badawczo-rozwojowych, w zakresie:

• przemysłu paliwowo-energetycznego,
• przemysłu metalurgicznego,
• przemysłu elektromaszynowego,
• przemysłu chemicznego,
• przemysłu mineralnego,
• przemysłu drzewno-papierniczego,
• przemysłu lekkiego,
• innych przemysłów nie objętych zakresem działania innych naczelnych i centralnych organów administracji państwowej.

Zniesienie urzędu

Na podstawie ustawy z 1991 r. o utworzeniu urzędu Ministra Przemysłu i Handlu zniesiono urząd Ministra Przemysłu^[2].

Przypisy