Ministerstwo Ziem Odzyskanych

Ministerstwo Ziem Odzyskanych
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1945

Data likwidacji

11 stycznia 1949

Minister

Władysław Gomułka

brak współrzędnych

Ministerstwo Ziem Odzyskanych – istniejące od 1945 do 11 stycznia 1949 roku polskie ministerstwo, mające na celu uporządkowanie sytuacji na Ziemiach Odzyskanych i przyśpieszenie procesów integracyjnych z resztą kraju. Przez cały okres działalności ministrem był Władysław Gomułka, a jego zastępcami Władysław Wolski, Józef Dubiel, Jan Wasilewski oraz Władysław Czajkowski, którego po śmierci zastąpił Leopold Gluck[1].

Historia

Pierwszym organem powołanym do spraw Ziem Odzyskanych było Biuro Ziem Zachodnich, utworzone w lutym 1945. Ministerstwo utworzone zostało uchwałą Rady Ministrów Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z 27 listopada[2]. Był to pierwszy dekret kompleksowo regulujący administrację i zarządzanie na terenach ziem zachodnich[1]. Ministerstwo zlikwidowano w styczniu 1949 po ponad trzech latach działalności; pierwszym sygnałem było przemówienie Józefa Cyrankiewicza na Wystawie Ziem Odzyskanych, który stwierdził, że akt integracji z resztą kraju już się dokonał[3].

Ministerstwo Ziem Odzyskanych zostało zniesione na mocy art. 1 Ustawy z dnia 11 stycznia 1949 r. o scaleniu zarządu Ziem Odzyskanych z ogólną administracją państwową, która weszła w życie z dniem 21 stycznia 1949 r.[4]

Organizacja

Otwarcie Wystawy Ziem Odzyskanych, punktu kulminacyjnego wstępnego zagospodarowywania ziem zachodnich; od lewej Stanisław Szwalbe, Bolesław Bierut, Konstanty Rokossowski i Hilary Minc

W zakres działania ministerstwa wchodziły[1]:

  • opracowanie ogólnej polityki państwa na Ziemiach Odzyskanych i opracowanie planu zagospodarowania
  • przeprowadzenie akcji osiedleńczej, obejmującej 8 mln ludzi[5]
  • zarząd mieniem poniemieckim[4]
  • koordynowanie prac innych ministerstw w zakresie dotyczącym ziem zachodnich, z wyjątkiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwa Żeglugi i Handlu Zagranicznego.

Dokument określał również działanie prawa na Ziemiach Odzyskanych – na Ziemie Odzyskane rozciągnięto ustawodawstwo obowiązujące na obszarze działania sądu okręgowego w Poznaniu[1], a w zakresie prawa pracy – ustawodawstwo obowiązujące w części górnośląskiej województwa śląskiego[2].

Strukturę ministerstwa tworzyły departamenty: ogólnoadministracyjny, osiedleńczy, aprowizacji i handlu, mienia państwowego, a także Główny Urząd Inspekcji i Kontroli oraz Biuro Planów i Koordynacji[1].

Zobacz też

  • Kategoria:Urzędnicy Ministerstwa Ziem Odzyskanych

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Ministerstwo Ziem Odzyskanych 1945 – 1949: powstanie i najważniejsze zadania. W: Historykon.pl [on-line]. 2015-08-09. [dostęp 2017-11-21].
  2. ↑ a b Dz.U. z 1945 r. nr 51, poz. 295: Dekret z dnia 13 listopada 1945 r. o zarządzie Ziem Odzyskanych.
  3. ↑ Paweł Szulc. Pozyskane Ziemie Odzyskane. „Pamięć i Przyszłość (kwartalnik)”. 28 (2), s. 6-14, 2015. 
  4. ↑ a b Piotr Sobański, Roszczenia Polski wobec RFN w świetle doktryny niemieckiej, Poznań: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I w Poznaniu, 2019, s. 125, ISBN 978-83-60038-70-3.
  5. ↑ 13 listopada 1945 r. Powołanie Ministerstwa Ziem Odzyskanych. W: Interia.pl [on-line]. 2015-11-13. [dostęp 2017-11-21].

Media użyte na tej stronie

Otwarcie WZO.png
Otwarcie wystawy Ziem Odzyskanych, od lewej Stanisław Szwalbe, Bolesław Bierut, Konstanty Rokosowski i Hilary Minc