Miodziarz żółtostopy

Miodziarz żółtostopy
Melignomon eisentrauti[1]
Louette, 1981
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

dzięciołowe

Podrząd

dzięciołowce

Nadrodzina

Picoidea

Rodzina

miodowody

Rodzaj

Melignomon

Gatunek

miodziarz żółtostopy

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 NT pl.svg

Miodziarz żółtostopy[3] (Melignomon eisentrauti) – gatunek małego ptaka z rodziny miodowodów (Indicatoridae). Występuje w zachodnio-centralnej Afryce. Ma status gatunku bliskiego zagrożenia.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Michel Louette w 1981 na łamach Revue de zoologie africaine[4]. Holotyp pochodził z północno-wschodniej Liberii z hrabstwa Nimba. Była to dorosła samica, odłowiona 15 marca 1980[5]. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Melignomon eisentrauti[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny podtrzymuje tę nazwę[6]. Holotyp znajduje się w Królewskim Muzeum Afryki Środkowej w Tervuren[5]. Miodziarz żółtostopy jest gatunkiem monotypowym[6][7].

Morfologia

Długość ciała wynosi około 14,5 cm[7] (według innego źródła 18 cm[8]); masa ciała samców wynosi 21–29 g, samic 18–25 g[7]. W upierzeniu nie występuje dymorfizm płciowy, samice są jedynie mniejsze od samców. Ciemię i kark oliwkowozielone, w środku bardziej szarawe, podobnie jak po bokach głowy i na szyi. Grzbiet i pokrywy nadogonowe bardziej żółtawe w stosunku do ciemienia, żółtozielone lub zielone. Dwie środkowe sterówki i nasady pozostałych 4 par brązowoczarne, końcówki owych 4 pozostałych par popielate, pozostała część sterówek głównie biała. Broda jasnoszara, gardło, pierś brzuch i boki ciała jasnoszare z żółtozielonym nalotem. Pokrywy podogonowe białe, kremowe; po bokach ciała widoczne oliwkowe pasy. Pokrywy skrzydłowe zdobią szerokie, żółtozielone krawędzie, lotki brązowoczarne z żółtymi krawędziami zewnętrznymi. Dziób żółty, żółtooliwkowy lub żółtobrązowy, kąciki dzioba żółte. Tęczówka brązowa. Stopy od jasnożółtych po żółtobrązowe[9].

Zasięg występowania

Miodziarze żółtostope odnotowano w Kamerunie (dwa stwierdzenia), w Liberii, Sierra Leone (w Gola Forest), na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Ghanie i Nigerii. Najpewniej przedstawiciele gatunku występują na innych obszarach Afryki Zachodniej, ale są przeoczane przy okazji badań terenowych[8].

Ekologia

Miodziarze żółtostope występują w lasach z częścią drzew zrzucającą liście oraz w pierwotnych lasach wiecznie zielonych na nizinach; najprawdopodobniej dobrze sobie radzą także w lasach wtórnych. Żywią się owadami, pyłkiem, niewielkimi owocami i nasionami[8]. Na podstawie badań okazów ustalono, że w Liberii okres lęgowy trwa w marcu, a w Kamerunie przynajmniej w sierpniu i grudniu[7]. Najprawdopodobniej są pasożytami lęgowymi, nie są jednak znani gospodarze. Obserwowano jednak, jak miodziarza przegania nikornik ciemny (Apalis sharpii), możliwe więc, że ptaki tego gatunku są gospodarzami[8].

Status

IUCN od 2017 roku nadaje miodziarzowi żółtostopemu rangę gatunku bliskiego zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej – od 2000 roku – miał on status „niedostateczne dane” (DD, Data Deficient), a w latach 1994 i 1996 otrzymał status narażonego (VU, Vulnerable). Jest to gatunek bardzo słabo poznany. Opisywany jest jako rzadki, tak więc jego populacja jest zapewne niewielka. Odnotowany w trzech parkach narodowych – Marahoué (Wybrzeże Kości Słoniowej), Okomu i Cross River (Nigeria) oraz kilku rezerwatach. Środowisko naturalne w obrębie zasięgu tych miodowodów pozostaje niszczone przez człowieka poprzez wycinkę, rozwój rolnictwa i górnictwa, co jak się przypuszcza, może doprowadzić do spadku liczebności populacji tych ptaków[8].

Przypisy

  1. Melignomon eisentrauti, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Melignomon eisentrauti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  3. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Indicatoridae Swainson, 1837 - miodowody - Honeyguides (Wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-19].
  4. a b Michel Louette. A new species of honeyguide from west Africa (Aves, Indicatoridae). „Revue de Zoologie Africaine”. 95 (1). s. 131-135. 
  5. a b Michel Louette, Danny Meirte, Annelies Louage & Alain Reyge: Type Specimens of Birds in the Royal Museum for Central Africa, Tervuren. Royal Museum for Central Africa, 2010, s. 63, seria: Zoological Documentation Online Series. ISBN 978-9-0747-5280-0.
  6. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Jacamars, puffbirds, toucans, barbets, honeyguides. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-19]. (ang.).
  7. a b c d Short, L.L., Horne, J.F.M. & Kirwan, G.M.: Yellow-footed Honeyguide (Melignomon eisentrauti). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2016)].
  8. a b c d e Yellow-footed Honeyguide Melignomon eisentrauti. BirdLife International. [dostęp 2019-11-15].
  9. Lester Short, Jennifer F. M. Horne: Toucans, Barbets, and Honeyguides: Ramphastidae, Capitonidae and Indicatoridae. OUP Oxford, 2001, s. 442. ISBN 978-0-19-854666-5.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 NT pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.