Mirjam Karoli

Mirjam Karoli, również jako Miriam Karoly (hebr. מרים קרולי, ur. 3 maja 1925 w Wiedniu, zm. 17 lutego 1994 w Hajfie) – izraelska artystka, graficzka, projektantka plakatów, herbów miast, okładek książek, monet i medali. Pierwsza kobieta, która zaprojektowała znaczki dla Poczty Izraela.

Życiorys

Urodziła się 3 maja 1925 roku w Wiedniu w rodzinie Klugerów^[1]. Jako mała dziewczynka chciała zostać tancerką baletową. W tym celu rodzice zapisali ją na naukę baletu do Opery Wiedeńskiej. W 1939 roku wraz z rodzicami i bratem dokonała aliji do Palestyny. Tam rodzice uznali, że powinna zostać inżynierem, jak jej ojciec i brat. Sama wolała zająć się jednak sztuką^[2]. Przez cztery lata uczyła się grafiki i rysunku w Hajfie u Aharona Meiselmana. Przez trzy lata koncentrowała się na malarstwie pejzażowym, później na grafice. W 1944 roku poślubiła Eryka Waltera Karoliego. W 1950 roku zakończyła studia. W tym samym roku wygrała pierwszy konkurs na projekt godła Akki^[3], proponując herb w kształcie czterodzielnego krzyża z przedstawieniami palm i panoramy miasta w prawym górnym polu^[a], statku (miasta portowego) po lewej u góry, koła zębatego i fabryki (symboli rozwoju przemysłu w mieście) w prawym dolnym polu oraz Starego Miasta lewym dolnym^[4]. Później zaprojektowała również symbol portu w Hajfie^[3].

Szczególne zainteresowanie przejawiała w zakresie liter oraz motywów biblijnych^[2], co przełożyło się na jej projekty znaczków dla Poczty Izraela, które były wydawane w latach 1955–1963 w ramach sześciu serii. Uważała, że swoją interpretacją tradycji żydowskiej wpłynie na tożsamość nowego państwa. W 1955 roku zaprojektowała serię znaczków Alijat ha-No’ar (alija młodych(ang.)). Na jednym ze znaczków, dotyczącym rolnictwa, przedstawiła chłopca z królikiem. Jest to jednak zwierzę niekoszerne i projekt nie zyskał aprobaty ówczesnego Ministra Poczty Josefa Burga. Doradzono jej także, aby przedstawiła chłopca w charakterystycznym dla izraelskich pionierów kapeluszu (tzw. kowa tembel). Na nowym projekcie chłopiec miał już zakrytą głowę i trzymał baranka^[3].

W latach 1955–1957 wydano trzy serie znaczków Mo’edim le-simcha z życzeniami na święta żydowskie. Pierwsze dwie serie przedstawiały instrumenty muzyczne, a trzecia pieczęcie z czasów Królestwa Judy i Królestwa Izraela^[3].

W 1958 roku wygrała konkurs na plakat z okazji 10. rocznicy niepodległości Izraela. Konkursy rocznicowe były wówczas bardzo cenione wśród krajowych artystów, a zwycięzcy zyskiwali ogólnonarodowe uznanie. Na plakacie przedstawiła 10 osób układających mozaikę w kształcie litery jod (od niej rozpoczyna się hebrajska nazwa Izraela - ישראל), na której znajduje się liczba 10 oraz hebrajskie słowo asor, czyli dekada. Motyw mozaiki miał nawiązywać do starożytnych podłóg w synagogach żydowskich. Karoli wygrała także konkurs na plakat z okazji dnia niepodległości w następnym roku. Odeszła w nim od motywu mozaiki na rzecz różnokolorowych plam, które miały symbolizować fajerwerki, a obok barwnych plam znalazła się rodzina imigrantów na tle statków^[3].

W latach 1958–1959 zaprojektowała dwie monety kolekcjonerskie z serii Dzień Niepodległości^[5][6]. W 1960 zaprojektowała awers monety upamiętniającej 50. rocznicę powstania kibucu Deganja z serii Chanuka^[7]. W 1960 roku została poproszona o zaprojektowanie awersu monety z okazji 100. rocznicy urodzin Theodora Herzla (ukazała się w serii Dzień Niepodległości)^[8]. W 1962 roku zaprojektowała awersy złotych monet o nominale 50 i 100 lir z okazji 10. rocznicy śmierci pierwszego prezydenta Izraela Chaima Weizmana^[9], a także medal z okazji pomyślnego wystrzelenia rakiety nośnej Shavit-2 w 1961 roku^[10].

Zaprojektowała także medale z okazji wybudowania szpitala Hadassa (1960) i organizacji Festiwali Izraela (1961–1962) oraz medal pielgrzymów (1963), który otrzymał papież Paweł VI podczas wizyty w Izraelu^[3].

Stworzyła wzory na porcelanę firmy Naaman czy płaskorzeźby w Hajfie. Zorganizowała 13 indywidualnych i 40 zbiorowych wystaw na całym świecie^[3]. Ponadto zajmowała się projektowaniem okładek książek, tworzeniem murali, a także znaczków pocztowych dla Ghany^[1].

Ze względu na ciężki stan zdrowia jej męża postanowili wspólnie popełnić samobójstwo 17 lutego 1994 roku w Hajfie^[1].

Galeria

• 

  Herb Akki

• 

  Jeden ze znaczków z serii Mo’edim le-simcha, 1955 rok

• 

  Znaczek z serii Alijat ha-No’ar z chłopcem trzymającym baranka, 1955 rok

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• RutR. Bondi RutR., האשה שמאחורי הבול, „Dawar”, 15 listopada 1957, s. 17 [dostęp 2021-11-06] .
• RaniR. Radzeli RaniR., מרים קרולי בארץ התנ״ך, „פורטפוליו”, 6 listopada 2012 [dostęp 2021-11-06] .

Linki zewnętrzne

• Znaczki projektu Karoli
• Plakat z okazji 10. rocznicy niepodległości projektu Karoli