Mirosław Czyżykiewicz

Mirosław Czyżykiewicz

Mirosław Czyżykiewicz (2011)
Imię i nazwisko	Mirosław Andrzej Czyżykiewicz
Data i miejsce urodzenia	1 marca 1961 Gorlice
Instrumenty	gitara
Typ głosu	baryton
Gatunki	piosenka autorska, piosenka literacka, piosenka poetycka, poezja śpiewana, piosenka rozrywkowa
Zawód	pieśniarz, gitarzysta, poeta, kompozytor, artysta grafik, lektor
Wydawnictwo	Warner Music Poland
Powiązania	Jerzy Satanowski, Adam Opatowicz, Jan Wołek, Hanna Banaszak, Jacek Bończyk,
Współpracownicy
Magdalena Czyżykiewicz-Janusz, zespół Kameleon, Hadrian Filip Tabęcki, Tadeusz Mieczkowski
Instrument
gitara Teryksa
Zespoły
Ostatnia Wieczerza w Karczmie Przeznaczonej do Rozbiórki
Strona internetowa

Mirosław Andrzej Czyżykiewicz (Mirek Czyżykiewicz^[a]; ur. 1 marca 1961 w Gorlicach) – polski pieśniarz, gitarzysta, poeta, kompozytor, artysta grafik. Członek Akademii Fonograficznej ZPAV (Sekcja Muzyki Rozrywkowej)^[1][2] i Stowarzyszenia Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Muzyczno-słownych (SAWP). Przedstawiciel nurtu polskiej piosenki literackiej i poezji śpiewanej, w swojej twórczości prezentuje refleksyjne podejście do życia.

Życiorys

Jest synem Janiny z Dąbrowskich i Zbigniewa Czyżykiewiczów. Oboje rodzice byli muzykalni: ojciec grał na akordeonie, a matka śpiewała w chórze zakładowym^[3]. Wychowywał się w Gorlicach^[3].

Grę na gitarze rozpoczął mając czternaście lat^[4]. Jako muzyk (wokalista i gitarzysta) debiutował w rodzinnym mieście w zespole Ostatnia Wieczerza w Karczmie Przeznaczonej do Rozbiórki. Z tym zespołem w 1981 trafił na Ogólnopolskie Spotkania Zamkowe „Śpiewajmy Poezję” w Olsztynie^[5]. Obecnie artysta podkreśla swój mocny związek z tym festiwalem oraz samym miastem, do którego często wracał, zdobywając nowe doświadczenia muzyczne^[4][5].

Uczęszczał do I Liceum Ogólnokształcącego im. Marcina Kromera w Gorlicach. Ukończył „grafikę użytkową” na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie^[6][7] (1984-87^[8]), przy czym studia rozpoczynał w ASP w Krakowie^[6][7] na specjalności „grafika warsztatowa” (1981-83^[8]). W latach 80. działał w studenckim ruchu artystycznym^[6][7]. Pierwsze wiersze Mirosława Czyżykiewicza zostały opublikowane w „Radarze” w roku 1986^[6][7].

Artysta podczas kręcenia teledysku „Patrzę w okno” (2013)

Związany był z Programem 3 Polskiego Radia i audycją Macieja Zembatego „Zgryz”^[6] (1986-1987^[7]), do której trafił dzięki Andrzejowi Garczarkowi. Debiutancka płyta Mirosława Czyżykiewicza pt. Autoportret I była pierwszą z dwóch^[c] wydanych w 1989 roku w ramach akcji „Płyta dla autora” organizowanej przez Program 3 Polskiego Radia przy wsparciu Tygodnika Akademickiego „ITD”, Akademickiego Biura Kultury i Sztuki ZSP „Alma Art” oraz P.P. „Polskie Nagrania”. Drugą wydaną w tej serii była Płyta Andrzeja Garczarka, gdzie w utworze otwierającym, zatytułowanym „Zamojszczyzna”, Mirosław Czyżykiewicz zagrał na harmonijce.

Dwa kolejne albumy Czyżykiewicza zostały nagrane w studiach Polskiego Radia. Wiosną 1993 w studiu emisyjnym M-3 zarejestrowano program „Świat widzialny” oparty na wierszach Josifa Brodskiego (głównie przekłady autorstwa Stanisława Barańczaka)^[9]. Materiał znany był już publiczności XIX Ogólnopolskich Spotkań Zamkowych „Śpiewajmy Poezję” – w ich ramach, 3 lipca 1992 „Świat widzialny, czyli siedemnaście wierszy Josifa Brodskiego” został zaprezentowany w formie recitalu w Teatrze im. Jaracza w Olsztynie^[10]. Efekty sesji nagraniowych prezentowano na antenach Programów 2 i 3 Polskiego Radia^[9]. Mimo entuzjazmu publiczności oraz wsparcia Polskiego Radia nie udało się w tamtym czasie znaleźć wytwórni płytowej zainteresowanej wydaniem tego programu. „Świat widzialny” ukazał się dopiero w sierpniu 2000 roku na albumie Superata, odświeżony w Studiu S-4^[9] Polskiego Radia.

Superatę poprzedziła płyta Ave nagrana w październiku 1997 w Muzycznym Studiu Polskiego Radia im. Agnieszki Osieckiej a wydana niemal dwa lata później, tj. w lipcu 1999. Na album złożyły się wiersze Mirosława Czyżykiewicza, Josifa Brodskiego, Thomasa Hardy’ego i Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Krytycy zauważyli w wykonanych przez artystę interpretacjach osobiste widzenie otoczenia, oryginalną publicystykę komentującą teraźniejszość, subtelne erotyki według własnych i cudzych tekstów, dopełnione autoironicznym stosunkiem do własnego nieporadnego wchodzenia w emocjonalną dojrzałość.

W 1993 roku Mirosław Czyżykiewicz reprezentował Polskę na międzynarodowym Przeglądzie Form Teatralnych w Antwerpii (Belgia) w 1993 roku^[6][7]. W 1995 i 1996 wziął udział w koncercie „Kraina Łagodności” w ramach Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu^[6][7]. Stale współpracuje z Ogólnopolskimi Spotkaniami Zamkowymi „Śpiewajmy Poezję” w Olsztynie oraz Studenckim Festiwalem Piosenki w Krakowie^[7].

Użyczył swojego głosu w telewizyjnych spektaklach „Dziady” (1997) w reżyserii Jana Englerta oraz w „Dybuku” (1999) w reżyserii Agnieszki Holland^{[10][7][11][12]}. Współpracuje stale z Jerzym Satanowskim, udzielając się jako wokalista w jego w projektach muzycznych i literacko-muzycznych^[10][7]. Niektóre z wykonań Czyżykiewicza, zarejestrowanych na potrzeby tej współpracy, znalazły się na albumach sygnowanych nazwiskiem Satanowskiego – pomijając rozmaite wznowienia tych nagrań w różnych formach były to płyty: Dziękuję za świat: piosenki A. Osieckiej (1997, rejestracja premiery spektaklu „Nie żałuję” w Teatrze Atelier w Sopocie 5 lipca 1997, z okazji nadania tej instytucji imienia Agnieszki Osieckiej; później tytuł „Nie żałuję” zmieniono na „Ostatnie bolero”^[10]), Zanim będziesz u brzegu (2001, piosenki ze spektaklu „Zanim będziesz u brzegu” Teatru Atelier w Sopocie), Satanorium (2004, gala PPA 2002), Konie narowiste (2007, koncert z 2 lipca 2005 ku pamięci Włodzimierza Wysockiego w 25 rocznicę śmierci, XXXII OSZ „Śpiewajmy Poezję”) oraz Biała lokomotywa / Na błękicie jest polana (2011, teksty Edwarda Stachury).

Wziął udział w projekcie Antoniego Murackiego Świat według Nohavicy (2008) oraz w nagrywaniu albumu Szukamy stajenki (2008) złożonego z kolęd i pastorałek autorstwa Jacka Kaczmarskiego w aranżacjach Zbigniewa Łapińskiego i jego syna Dariusza. Na wydanej w 2014 roku serii słuchowisk Thorgal (produkcja: Sound Tropez) artysta wystąpił w roli narratora.

Wspiera młodych muzyków udzielając się w ich projektach: na debiutanckim albumie Cicho (2007) olsztyńskiej aktorki Marty Andrzejczyk podjął się recytacji fragmentów poezji^[13], na płycie Rozmowa z piramidami (2011) Piotra Kajetana Matczuka z zespołem zaśpiewał wiersz „Testament mój” J. Słowackiego. Na potrzeby innych artystów komponuje również muzykę. Na wydanym w 2001 roku z okazji setnej rocznicy nadania Sopotowi praw miejskich albumie Sopocki Nokturn z tekstami Grażyny Orlińskiej znalazły się trzy utwory z muzyką autorstwa Mirosława Czyżykiewicza: tytułowy „Sopocki Nokturn”, „Atelier” oraz „To tylko cyrk” (wszystkie zaśpiewane przez Marka Richtera)^[14]. Do artystów wielokrotnie sięgających w swoich dyskografiach po piosenki Mirosława Czyżykiewicza należy Marek Dyjak.

Życie prywatne

Kilkukrotnie żonaty. Od 2019 jego żoną jest Magdalena Czyżykiewicz-Janusz - malarka, gitarzystka i kompozytorka z Bielska - Białej(ur. 6 stycznia 1988^[15]), z którą wspólnie wydał płytę Piano (2021)^[16].

Z pierwszego małżeństwa ma córkę – Olgę Czyżykiewicz (ur. 15 stycznia 1984^[17]), która zajmuje się reżyserią teledysków^[18][19].

Nagrody i nominacje (wybór)

• laureat Festiwalu Artystycznego Młodzieży Akademickiej (FAMA) w Świnoujściu w 1986 i 1987 roku^[6][7]
• laureat „Mateusza” – nagrody muzycznej Programu 3 Polskiego Radia w 1990 roku^[6][7][20]
• nominacja do Nagrody Muzycznej „Fryderyk” 2001 w kategorii „Album roku: piosenka poetycka” – za album Zanim będziesz u brzegu z utworami do spektaklu Jerzego Satanowskiego, zaśpiewanymi przez Hannę Banaszak i Mirosława Czyżykiewicza
• pierwszy w historii laureat Nagrody Kapituły im. Jacka Kaczmarskiego podczas Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie w 2004 roku^[7][21]
• nominacja do Nagrody Muzycznej „Fryderyk” 2005 w kategorii „Album roku: piosenka poetycka” za album Allez!

Publikacje książkowe

W 1999 roku, przed premierą płyty Ave, nakładem Wydawnictwa Książkowego „Twój Styl”, w ramach serii „Biblioteka Bardów” ukazał się tomik tekstów piosenek i wierszy artysty ilustrowany biało-czarnymi reprodukcjami grafik i obrazów jego autorstwa (ISBN 83-7163-165-0). W 2011 roku Mirosław Czyżykiewicz obchodził 50 urodziny oraz „30-lecie pracy twórczej”. Z tej okazji Wydawnictwo „Skorpion” opublikowano w limitowanym nakładzie tomik „Parlando” zawierający teksty i czarno-białe grafiki lat 1980-2005 (ISBN 978-83-86466-67-2, ISBN 9788386466677).

Dyskografia

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Mirek Czyżykiewicz Official Fanpage
• www.czyzykiewicz.com. czyzykiewicz.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-22)]. – stara, oficjalna strona www Mirosława Czyżykiewicza zarchiwizowana w Internet Archive
• Mirosław Czyżykiewicz w Biurze Myśli Znalezionych (audio i wideo) – wywiad przeprowadzony przez Marcina Zaborskiego, Program 3 Polskiego Radia, emisja 22 marca 2015