Mirosław Kryszczukajtis

Mirosław Kryszczukajtis

Szary

kapitan
Data i miejsce urodzenia	11 lutego 1912 Wołkowysk
Data i miejsce śmierci	17 września 1944 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	2 Dywizja Strzelców Pieszych 1 Samodzielna Brygada Strzelców 1 Batalion Saperów Kedyw Oddział VI Sztabu Naczelnego Wodza Oddział III Operacyjny Podobwód "Sławbor" Śródmieście-Południe
Stanowiska	instruktor sapersko – minerski, szef służb saperskich podobwodu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Mirosław Kryszczukajtis ps. Szary (ur. 11 lutego 1912 w Wołkowysku, zm. 17 września 1944 w Warszawie) – polski żołnierz i wynalazca, kapitan saperów Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz Armii Krajowej, cichociemny, powstaniec warszawski. Kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Od 1921 mieszkał w Wilnie, uczył się w średniej szkole technicznej, zdał egzamin dojrzałości. W latach 1929–1931 w 3 batalionie saperów w Wilnie, uczył się w szkole podoficerskiej.

W latach 1938–1939 studiował na Politechnice Warszawskiej. Pracował jako kontroler drogowy PKP.

We wrześniu 1939 reklamowany z wojska jako kierownik odbudowy torów, mostów i urządzeń kolejowych na szlaku Wołkowysk – Siedlce oraz Białystok – Brześć.

17 września 1939 przekroczył w rejonie Waśkowice – Zabłotów granicę z Rumunią, a następnie 25 stycznia 1940 dotarł do Marsylii. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem francuskim i został przydzielony do 2 batalionu saperów 2 Dywizji Strzelców Pieszych (Angers).

Po upadku Francji został ewakuowany, 24 czerwca 1940 dotarł do Plymouth (Wielka Brytania). Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pod dowództwem brytyjskim, przydzielony do 1 kompanii saperów 1 Brygady Strzelców. W maju 1941 ukończył Szkołę Podchorążych Saperów w Dundee i został awansowany na stopień sierżanta podchorążego.

Przydzielony do Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, w latach 1942–1943 instruktor sapersko – minerski na szkoleniach dla cichociemnych w Audley End (STS 43). Autor kilku wynalazków. Prawdopodobnie udoskonalił m.in. tzw. ołówek czasu, niemiecki detonator, który można było ustawić na czas od 10 minut do miesiąca i działał precyzyjnie nawet w skrajnych temperaturach. Podczas wojny wyprodukowano ok. 12 milionów „ołówków czasu''.

Zgłosił się do służby w Kraju. Przeszkolony ze specjalnością w dywersji i kwatermistrzostwie, awansowany na stopień podporucznika ze starszeństwem od 1 grudnia 1942, zaprzysiężony na rotę ZWZ–AK 31 stycznia 1943 w Audley End. Zrzucony do Polski w nocy z 16 na 17 września 1943 w sezonie operacyjnym „Riposta”, w operacji lotniczej „Neon 3”. Start z lotniska RAF Tempsford, zrzut na placówkę odbiorczą „Obraz 108”, za ujściem Bugu i Narwi, w rejonie miejscowości Kąty-Borucza, 12 km od Tłuszcza. Razem z nim skoczył: ppor. Bernard Wiechuła ps. Maruda. Skoczkowie przerzucili 247,5 tys. dolarów w banknotach oraz 120 tys. marek na potrzeby Armii Krajowej. Zrzucono także sześć zasobników i jedną paczkę. Podczas lotu samolot został dwukrotnie ostrzelany, m.in. przez niemiecką artylerię przeciwlotniczą. Skoczków oraz zasobniki zrzucono ok. godz. 00.40.

Po skoku odbył aklimatyzację do realiów okupacyjnych. Następnie od października 1943 r. został przydzielony jako kierownik referatu materiałów i sprzętu zrzutowego do Biura Badań Technicznych Wydziału Saperów Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej (na tym stanowisku zastąpił por. cc Stanisława Kotorowicza) oraz jako instruktor Kedywu.

W powstaniu warszawskim szef służb saperskich Podobwodu Śródmieście Południowe – poległ 17 września 1944 od salwy moździerzowej przy ul. Mokotowskiej.

Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A25-8-9)^[1].

Tablica w kościele św. Jacka w Warszawie, upamiętniająca poległych cichociemnych, w tym Mirosława Kryszczukajtisa

Odznaczenia

Został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Upamiętnienie

Jego imię i nazwisko znajduje się na Murze Pamięci w Muzeum Powstania Warszawskiego: kolumna 132, pozycja 36.

W lewej nawie kościoła św. Jacka przy ul. Freta w Warszawie odsłonięto w 1980 roku tablicę Pamięci żołnierzy Armii Krajowej, cichociemnych – spadochroniarzy z Anglii i Włoch, poległych za niepodległość Polski. Wśród wymienionych 110 poległych cichociemnych jest Mirosław Kryszczukajtis.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• biogram na stronie elitadywersji.org