Mirosławiec

Mirosławiec

— miasto w gminie miejsko-wiejskiej —
Centrum miasta
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	wałecki
Gmina	Mirosławiec
Prawa miejskie	1303
Burmistrz	Piotr Pawlik (2010)
Powierzchnia	2,17 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	3064[1] 1412,0 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 67
Kod pocztowy	78-650
Tablice rejestracyjne	ZWA
Położenie na mapie gminy Mirosławiec Mirosławiec
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Mirosławiec
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Mirosławiec
Położenie na mapie powiatu wałeckiego Mirosławiec
53°20′38″N 16°05′14″E/53,343889 16,087222
TERC (TERYT)	3217034
SIMC	0967038
Urząd miejski ul. Wolności 37 78-650 Mirosławiec
Strona internetowa

Mirosławiec^[2] (dawniej Frydląd Marchijski, niem. Märkisch Friedland^[3]) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie wałeckim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mirosławiec^[4]. Położone na Pojezierzu Południowopomorskim, na północ od Jeziora Kosiakowo i na wschód od rzeki Korytnicy, w historycznej Wielkopolsce.

Siedziba nadleśnictwa. Tutejszy kościół parafialny jest siedzibą dekanatu.

Według danych z 31 grudnia 2013 r. miasto miało 3037 mieszkańców^[5].

Prywatne miasto szlacheckie Frydląd lokowane w 1314 roku położone było w XVI wieku w województwie poznańskim^[6].

Położenie

Mirosławiec jest położony we wschodniej części Pojezierza Wałeckiego^[7], będącym mezoregionem Pojezierza Południowopomorskiego.

Miasto znajduje się w południowo-wschodniej części woj. zachodniopomorskiego, w zachodniej części powiatu wałeckiego.

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia miasta wynosi 2,17 km²^[8].

W latach 1946–50 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego, w latach 1950–75 do woj. koszalińskiego, a w latach 1975–1998 do woj. pilskiego.

Warunki naturalne

We wschodniej części miasta przy stacji kolejowej znajduje się małe Jezioro Stacyjne. W odległości ok. 0,7 km na zachód od miasta płynie z północy na południe rzeka Korytnica, która dalej przepływa przez pobliskie Jezioro Korytnickie.

Historia

Pozostałości zamku w Mirosławcu

Na miejscu dzisiejszego miasta istniała stara osada słowiańska. W 1303 bądź 1314 roku margrabia brandenburski Waldemar lokował tu miasto wzmiankowane jako Nova Vredeland, w którym osiedlili się głównie niemieckojęzyczni koloniści z Meklemburgii. W 1314 roku była to własność szlachecka, której posiadaczami byli Henryk i Jan Wedlowie^[9]. Miasto rozwijało się jako ośrodek handlowy na szlaku Berlin – Królewiec. W 1368 r. weszło w skład Królestwa Polskiego, w 1409 r. wójt Nowej Marchii zniszczył miasto i przekazał tutejsze ziemie we władanie Krzyżakom^[10]. Po pokoju toruńskim w 1466 r. ponownie włączono je do Korony Polskiej, w której granicach pozostało aż do I rozbioru Polski w 1772 r. Granica Rzeczypospolitej została ustalona w ten sposób, że otaczała miasto w odległości zaledwie kilku kilometrów od trzech stron – południa, zachodu i północy. Faktycznie Frydląd pozostawał jednak od początków swojego istnienia pod władzą regionalnych panów feudalnych, rodu Wedlów (von Wedell), którzy posiadali tu zamek i w ramach liberalnej Rzeczypospolitej korzystali z daleko idącej niezależności. W 1508 r. miejscowa gałąź Wedlów przeszła na protestantyzm i przyjęła nazwisko Frydlandzki. W 1593 właścicielem miasta stała się jednak katolicka rodzina von Blankenburg, w której rękach pozostało ono aż do 1836 r. W latach 30. XVIII w. Blankenburgowie na miejscu zamku wznieśli barokowy pałac.

Mimo zmian politycznych ośrodek zachował niemiecki charakter etniczny, choć od końca XVI w. systematycznie rósł tu udział ludności żydowskiej. Na przełomie XVIII i XIX w. Żydzi stanowili już ponad 50% ludności miasta i była to największa gmina żydowska na Pomorzu Zachodnim. Specjalnością ówczesnego Märkisch Friedland była produkcja i handel gęsimi piórami do pisania, opanowane właśnie przez ludność żydowską. Wiek XIX przyniósł exodus ludności żydowskiej z przyczyn ekonomicznych (głównie do Berlina) i upadek handlowego znaczenia miasta wskutek utraty nadgranicznego położenia. Wraz z bezpotomną śmiercią ostatniego dziedzica rodu von Blankenburg w 1836 r., Frydląd stracił ostatecznie status miasta prywatnego i przeszedł pod bezpośredni nadzór państwa pruskiego.

Od 1871 w granicach Niemiec. Ponowne ożywienie gospodarcze nastąpiło wraz z szybkim rozwojem gospodarczym Niemiec w końcu XIX w. W 1900 r. Friedland otrzymał połączenie kolejowe z Kaliszem Pomorskim na zachodzie oraz Złocieńcem na północy. W 1902 r. wzniesiono budynek sądu grodzkiego, w 1914 r. nową szkołę, a w 1918 r. nastąpiła elektryfikacja miasta. Traktat wersalski nie przywrócił jednak miasta Polsce – w 1912 r. w powiecie wałeckim Polacy stanowili zaledwie 0,6% mieszkańców. W latach 20. XX w. nastąpił przyrost ludności, związany z imigracją Niemców z terenów przekazanych przez traktat wersalski Polsce. Powstała wówczas dzielnica między centrum miasta a dworcem kolejowym (Bahnhofviertel). Dojście nazistów do władzy w Niemczech w 1933 r. przyniosło ostateczną zagładę żydowskich tradycji miasta. W czasie II wojny światowej Friedland stał się miejscem zaciętych walk o przełamanie Wału Pomorskiego, co spowodowało poważne zniszczenia zabytkowej zabudowy śródmieścia (20%).

(c) Piotr M. (Drakainen), CC BY-SA 3.0

Czołg T-34-85 jako pomnik walk o przełamanie Wału Pomorskiego oraz armaty i haubica będące eksponatami Muzeum Walk o Wał Pomorski

Miasto zostało zdobyte przez 1 Armię Wojska Polskiego 10 lutego 1945 roku. Wkrótce władzę przejęła polska administracja cywilna, która wysiedliła dotychczasową ludność miasta i zastąpiła ją polskimi przesiedleńcami. Nową nazwę miasta ustalono na Mirosławiec. W czasach PRL funkcjonowały tu: betoniarnia, ośrodek maszynowy produkujący przyczepy traktorowe do zbierania siana po kombajnach, przetwórnia runa leśnego i wędzarnia ryb^[11]. Urządzono tu też Muzeum Walk o Wał Pomorski, a na jednej z kamienic przy Placu Wolności umieszczono duży mural z mapą Wału^[12].

Pomnik ofiar katastrofy samolotu CASA. Wojskowy samolot transportowy CASA C-295M należący do 13 eskadry lotnictwa transportowego w Krakowie, 23 stycznia 2008 r. kilka minut po godzinie 19 rozbił się podczas podejścia do lądowania w pobliżu lotniska wojskowego w Mirosławcu. W wyniku katastrofy wszyscy znajdujący się na pokładzie samolotu ponieśli śmierć – 4 członków załogi z 13 eskadry lotnictwa transportowego oraz 16 wysokich rangą oficerów, głównie z 1 Brygady Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie. Żołnierze wracali z Warszawy z Konferencji Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych.

23 stycznia 2008 roku w pobliżu lotniska w Mirosławcu doszło do katastrofy wojskowego samolotu CASA, w której zginęło 20 osób.

1 stycznia 2018 obszar Mirosławca zwiększył się o 9,04 ha^[13] przez włączenie do dotychczasowego obszaru miasta części obszaru obrębu ewidencyjnego Mirosławiec 34 z gminy Mirosławiec^[14].

Demografia

• Piramida wieku mieszkańców Mirosławca w 2014 roku ^[1].

Zabytki

Wybrane zabytki

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP

Zabytkowy dom przy ul. Wałeckiej

Cały obszar starego miasta Mirosławca został wpisany do rejestru zabytków^[15]. Zabytki chronione prawem w mieście:

• Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny – budowla zbudowana przez von Blankenburgów w 1721 r. z neogotycką wieżą dobudowaną w latach 1883-1885. W jednonawowym kościele z dwiema kaplicami znajdują się XVIII-wieczna chrzcielnica i chór muzyczny.
• spichlerz (ul. Wolności 32)
• cmentarz rodowy na Górze Piaskowej z XIX w.
• cmentarz żydowski z XVII i XVIII w., nazywany także domem grobów, zajmuje powierzchnię 2,2 ha.
• dom (ul. Kościelna 6)
• dom (ul. Wałecka 24)
• majdan zamkowy z ok. 1375 r. otoczony mokrą fosą z reliktami średniowiecznego zamku i barokowego zespołu pałacowo-parkowego

Kultura i sport

W tutejszym Ośrodku Kultury mieści się Muzeum Walk o Wał Pomorski.

Największym klubem sportowym jest Ludowy Klub Sportowy „Mirstal” liczący 5 sekcji piłki nożnej w tym: 3 sekcje młodzieżowe (90 zawodników), 1 sekcja seniorów (zawodników), 1 sekcja oldbojów(zawodników) oraz Klub Sportowy „Lotnik Mirstal” zrzeszony w Pomorskiej Lidze Oldbojów (piłka nożna), który jest organizatorem Mirosławieckiej Halowej Ligi Piłki Nożnej.

Administracja

Mural z mapą odcinka Wału Pomorskiego

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Mirosławca wybierają do swojej rady miejskiej 7 radnych (7 z 15). Pozostałych 8 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Mirosławiec. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest budynek przy ul. Wolności.

Burmistrzowie Mirosławca:

• Józef Śliwiński (1990-1994 r.)
• Edward Ząbek (1994–2002 r.)
• Elżbieta Beata Rębecka-Sabak (2002–2010 r.)
• Piotr Pawlik (od 2010 r.)

Mieszkańcy Mirosławca wybierają posłów na Sejm z okręgu wyborczego nr 40 (siedziba Koszalin), senatora z okręgu nr 99 (siedziba Koszalin), a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Współpraca międzynarodowa

Władze miasta prowadzą współpracę samorządową z dwiema zagranicznymi gminami:

• Friedland in Brandenburg (Niemcy)
• Friedland in Mecklenburg-Vorpommern (Niemcy)
• Friedland in Niedersachsen (Niemcy)
• Frydlant (Czechy)
• Frydlant nad Ostravici (Czechy)
• Prawdinsk (Rosja)

Wojsko/Lotnictwo

(c) Piotr M. (Drakainen), CC BY-SA 3.0

Samolot myśliwsko-bombowy Su-22 UM-3K upamiętniający 50 lat związku mieszkańców Mirosławca z lotnictwem wojskowym

Około 5 km na północ od Mirosławca zlokalizowana jest wojskowa 12 Baza Lotnicza dysponująca czynnym lotniskiem.

Zobacz też

• Synagoga w Mirosławcu
• Muzeum Walk o Wał Pomorski

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Frydląd Marchijski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 418 .
• Serwis Ośrodka Kultury w Mirosławcu