Mirza Khazar

Mirza Khazar

Mirza Khazar
Imię i nazwisko	Mirzə Kərim oğlu Mikayılov
Data i miejsce urodzenia	29 listopada 1947 Göyçay, Azerbejdżan
Data i miejsce śmierci	31 stycznia 2020 Niemcy
Narodowość	amerykańska
Dziedzina sztuki	Publicystyka
Strona internetowa

Mirza Kerim oglu Mikayilov (azer. Mirzə Kərim oğlu Mikayılov), znany jako Mirza Khazar (azer. Mirzə Xəzər) (ur. 29 listopada 1947, Göyçay, Azerbejdżańska SRR, ZSRR, zm. 31 stycznia 2020 w Niemczech^[1][2]) – azerski autor, politolog, mówca, dziennikarz radiowy, wydawca, tłumacz Biblii na język azerski. Znany także jest jako Mirza Michaeli^[3]. Mirza Khazar obecnie mieszka w Monachium w Niemczech.

Młodość

W lipcu 1973 ukończył prawo na Stanowym Uniwersytecie Azerbejdżańskim. Od sierpnia 1973 do stycznia 1974 pracował jako prawnik w Sumgait. W czerwcu 1974 wyemigrował do Izraela i zaczął uczęszczać na specjalne kursy dla prawników z ZSSR organizowane na Uniwersytet Tel Awiw. Od czerwca 1975 do stycznia 1976 służył w Siłach Obronnych Izraela^[4].

Tłumaczenie Biblii

Na prośbę Instytutu Tłumaczeń Biblii w Sztokholmie, Mirza Khazar przełożył Biblię – Nowy Testament i Stary Testament – na język azerski. Mirza Khazar rozpoczął tłumaczenie całej Biblii w 1975 i ukończył w 1984. W 1982 Instytut Tłumaczeń Biblii w Sztokholmie, Szwecja, wydał nowe, współczesne tłumaczenie Nowego Testamentu na język azerski przez Mirzę Khazara, wersję, która dziś jest używana w Azerbejdżanie. Pierwsza edycja została wydrukowana w Zagrzebiu. Tłumaczenie Nowego Testamentu przez Mirzę Khazara zostało dodrukowywane pięć razy przez kolejne lata. Mirza Khazar ukończył tłumaczenie Starego Testamentu w 1984 roku, ale to tłumaczenie nie zostało jeszcze opublikowane.

Przeszłość: Pierwsze azerskie tłumaczenie przez Mirzę Farrukh i Feliksa Zaręnba było tłumaczeniem Ewangelia Mateusza, wydane w 1842 w Londynie przez Towarzystwo Misyjne Basel. Całość Nowego Testamentu została w pełni przetłumaczona i wydana w 1878 w Londynie, a Starego Testamentu w 1891.

Praca

Od stycznia 1976 do października 1985 pracował jako zastępca redaktora naczelnego azerbejdżańskiej stacji radiowej Radia Wolna Europa/Wolne Radio w Monachium, Niemcy. W październiku 1985 został zaproszony do Waszyngtonu na stanowisko redaktora naczelnego azerbejdżańskiej stacji radiowej Głosu Ameryki. W lutym 1987 Mirza Khazar wrócił do Monachium, aby zostać naczelnym azerbejdżańskiej stacji radiowej Radia Wolna Europa/Wolne Radio i pracował tam aż do września 2003. W styczniu 2004 założył gazetę Głos Mirzy Khazara (Mirzə Xəzərin Səsi) w Baku^[5]. Mirza Khazar obecnie prowadzi gazetę online Głos Mirzy Khazara w trzech językach: po azerbejdżańsku, angielsku i rosyjsku^[6]. Od września do października 2005 Mirza Khazar prowadził program na antenie telewizji Azadlig (wolna telewizja), pierwszej niezależnej stacji nadającej z zagranicy do Azerbejdżanu^[7]. W grudniu 2005 rozpoczął program w radiu internetowym Głos Mirzy Khazara, gdzie słuchacze odwiedzający stronę mogą słuchać wcześniej nagranych audycji^[8].

Gazety

Artykuły Mirzy Kazara odnoszące się do politycznej i ekonomicznej sytuacji Azerbejdżanu i innych państw byłego Związku Radzieckiego były publikowane w Azerbejdżanie, Turcji i Czechach oraz innych krajach na całym świecie^[9]. Formacja Popularnego Frontu Mirzy Khazara w Azerbejdżanie (28 grudnia, 1988) była pierwszą gazetą naukową mówiącą o próbach lokalnych intelektualistów i patriotów wprowadzenia narodowego ruchu demokratycznego w Azerbejdżanie. Azerbejdżański Popularny Front został oficjalnie utworzony w 1989. W sierpniu 1989 zostało opublikowane jego towarzystwo Birlik podczas Azerbejdżańskiego Demokratycznego Ruchu Narodowego^[10].

Czarny Styczeń 1990

Podczas wydarzeń Czarnego Stycznia wojsko radzieckie uniemożliwiło przekazywanie wiadomości o wydarzeniach. W przededniu militarnej inwazji radzieckiej w Baku, w celu odcięcia ludności od wszelkich źródeł informacji, przez oficerów wywiadu zostało wysadzone źródło dostaw energii do azerbejdżańskich stacji telewizyjnych i radiowych. Telewizja i radio milczały, a druk prasy został zakazany^[11].

Mirza Khazarowi i jego pracownikom Radia Wolna Europa/Wolne Radio udało się dalsze nadawanie codziennych raportów z Baku, co uczyniło ich jedynym źródłem wiadomości dla Azerów wewnątrz i poza granicami kraju przez kilka dni. Przywództwo Kremla starało się zachować w nieświadomości o wojskowej inwazji cały świat i populację wewnątrz Azerbejdżanu, ale Mirza Khazar i jego pracownicy udaremnili te próby. Dzięki Mirza Khazar i jego pracownikom z Wolnego Radia, Azerowie w Azerbejdżanie i na całym świecie oraz cała społeczność międzynarodowa, dowiedzieli się o inwazji sowieckiej i uzyskali szansę zorganizowania akcji protestacyjnych. Wstrząśnięty tym „zaskakującym” rozwojem sytuacji rząd ZSRR oficjalnie złożył skargę do Stanów Zjednoczonych o nadawanie informacji przez Radia Wolna Europa/Wolne Radio o inwazji na Azerbejdżan^[12]. 20 stycznia około 1990 stacji radiowych uznało Mirza Khazara za legendę wśród Azerów w Azerbejdżanie i na zewnątrz. Melahet Agacankizi, znana poetka i pisarka Azerska, podczas audycji w radiu opisała wygląd Mirza Khazar w czasie wojskowej inwazji radzieckiej w następujący sposób: „W dniu 20 stycznia, Mirza Khazar swoim pięknym głosem, darem od Boga, dał nadzieję umierającym Azerom.”^[13] Jego charakterystyczny głos i jego imię znane są wszystkim Azerom w Azerbejdżanie i na całym świecie^[14].

Nagrody

Nazwisko Mirzy Khazara zostało umieszczone w książce pod tytułem „100 Wielkich Azerów” przygotowanej przez naukowca i autora Alisa Nijat i wydanej w Baku w 1999. W 1990 Popularny Front Azerbejdżański nagrodził Mirzę Khazara nagrodą Məmmədəmin Rəsulzadə za rolę jaką odegrał w Narodowym Ruchu Demokratycznym w Azerbejdżanie. Məmmədəmin Rəsulzadə był jednym z założycieli pierwszej niezależnej Republiki Azerbejdżańskiej w 1918. Sabir Rustamkhanly, pisarz azerski i polityk, nazwał Mirzę Khazar „symbolem naszej walki narodowej” w wywiadzie, którego udzielił gazecie „Cumhuriyet” we wrześniu 2003.

Przypisy

Bibliografia

Artykuły opublikowane w języku angielskim

• Mirza Khazar: Viktor Kozeny argues President Aliev Made Promises^[1]
• The Fight For Azerbaijan, or, Illusions Again?^[2]
• Mirza Khazar: Aliev And The Fight For A Successor^[3]
• Mirza Khazar: A Fight Between Clans In Baku, Or A Sign Of Aliev’s Weakness?^[4]

Artykuły opublikowane w języku azerskim

• Mirzə Xəzər: “Bu rejim 16 ildir xalqın boynuna minnət qoyur”^[5]
• MİRZƏ XƏZƏRİN SENSASİON AÇIQLAMALARI^[6]
• MİRZƏ XƏZƏR: Meydan Düşüncələri” – Meydan, Qarabağ və Milli Hərəkat^[7]

Artykuły opublikowane w języku rosyjskim

• Мирза Хазар: Национальное самосознание и... Ложь в роли национального врага...^[8]
• Мирза Хазар: НЕ ПРОЩАЙТЕ ДОЛГИ ДИКТАТОРОВ!^[9]
• «Некоторые все еще опасаются «потерявшего голос» и отстраненного от работы Мирзы Хазара»^[10]