Misja Polska do Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych w Korei

Strefa zdemilitaryzowana

Misja Polska do Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych w Korei^[1] – misja wojskowa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (do 1989 Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej) działająca w ramach KNPN, nadzorującej od 1953 zawieszenie broni między Koreą Północną a Koreą Południową.

Historia

W 1951 obie strony wojny koreańskiej rozpoczęły rokowania, zakończone w 1953 układem rozejmowym między Koreą Północną (wspieraną przez Chiny Ludowe) oraz Południową (wspieraną przez siły ONZ na czele z USA). Jedną z jego decyzji było utworzenie zdemilitaryzowanej linii demarkacyjnej, w której znajdowało się Panmundżom. Postanowiono o utworzeniu tam wspólnego obozu, w którym miała mieć swoją kwaterę główną Komisja Nadzorcza Państw Neutralnych, przestrzegająca zawieszenie broni i złożonej z przedstawicieli 4 państw – 2 wytypowanych przez stronę komunistyczną (Czechosłowacja i Polska) i 2 przez demokratyczną (Szwajcaria i Szwecja)^[2].

Formowanie polskiej delegacji rozpoczęto już w 1952. Aby lepiej ją przygotować do zadań utworzono Jednostkę Wojskową 2000 (JW 2000). Jednak z powodu przedłużających się rokowań proces formowania przerwano, by rozpocząć go na nowo w kwietniu 1953 w Jabłonnie k. Warszawy. Dwa miesiące później grupa rozpoznawcza udała się do Chin, za nią drogą kolejową reszta polskiej misji, formalnie utworzonej uchwałą Rady Państwa z 12 września 1953. Polacy wraz z Czechami i Słowakami zostali zakwaterowani w północnej części obozu, kontrolowanej przez KRLD.

Do zadań komisji należało:

• badanie przypadków złamania zawieszenia broni
• kontrola przez rozsiane po Korei Grupy Inspekcyjne stanów liczebnych i wyposażenia obu stron
• nadzorowanie repatriacji jeńców

Początkowemu okresowi działalności komisji towarzyszyły wzajemne oskarżenia o sprzyjanie zwaśnionym stronom (komunistom przez Polaków i Czechów oraz demokratom przez Szwedów i Szwajcarów), co także powodowało protesty ludności cywilnej, którym towarzyszyły zamachy. W ich wyniku KNPN musiała w 1955 ewakuować Grupy Inspekcyjne z Inczon i Pusan (Korea Południowa), a następnie z Kangnŭngu i Daegu (Korea Płd) oraz Ch'ŏngjin i Hŭngnam (Korea Płn.) – reszta grup rok później została bezterminowo zawieszona. Wówczas Misja Polska liczyła już tylko ok. 85 członków, inni przedstawiciele także zmniejszyli stany osobowe misji (Szwajcaria i Szwecja chciały nawet całkiem je wycofać z powodu zbytnio przedłużającego się procesu pokojowego).

W 1957 działalność KNPN ograniczyła się już w zasadzie tylko do przyjmowania i zatwierdzania raportów, przez co polska delegacja (jak i inne) była stopniowo zmniejszana – od 1963 liczyła już tylko ok. 10 członków. Zasadniczą zmianę przyniosła Jesień Ludów w 1989, kiedy to rozpoczął się upadek komunizmu. W jego wyniku państwa wschodniej Europy przyjęły ustrój demokratyczny, przez co z punktu widzenia KRLD delegacje z Czechosłowacji (od 1993 tylko Czech) i Polski stały się ze względów ideologicznych niewygodne. W wyniku działań północnych Koreańczyków czeska delegacja opuściła Koreę na stałe a polska obóz w północnym Panmundżomie.

Kryzys w stosunkach Polska–Korea Północna został zażegnany w 2001, wcześniej, w 1996 Misja Polska rozpoczęła nowy etap działalności – delegacja złożona z 3 żołnierzy (szef misji, zastępca i sekretarz) doraźnie, 2 lub 4 razy do roku przyłącza się do pracujących w zmarginalizowanej komisji Szwedów i Szwajcarów, wizytujących linię demarkacyjną^[3].

Szefowie

Liczebność

• 1953–1955 – ok. 300
• 1955–1956 – ok. 85
• 1956–1957 – ok. 35
• 1958–1960 – ok. 30
• 1960–1963 – ok. 15
• 1963–1995 – ok. 10
• 1996 – nadal – 3

Przypisy

Bibliografia

• Grzegorz Ciechanowski: Żołnierze polscy w misjach i operacjach pokojowych poza granicami kraju w latach 1953-1989. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009. ISBN 978-83-7611-012-7.
• „Studia Gdańskie”. Tom V, 2008. prof. dr hab. Czesław Ciesielski – przewodniczący kolegium redakcyjnego. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej. ISSN 1731-8440 (pol.). 
• Christian Birchmaier, Marceli Burdelski, Eugeniusz Jendraszczak: 50–lecie Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych w Korei, Warszawa 2003.
• „Przegląd Historyczno–Wojskowy”, nr 5/2011.

Linki zewnętrzne

• Strona o misjach ONZ. misjeonz.szkrobi.cal24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-13)].