Mistrzostwa Polski w piłce nożnej (1921)

Mistrzostwa Polski 1921

1920 1922
Szczegóły
Państwo	Polska
Liczba zespołów	5
Termin	21 sierpnia 1921 – 30 października 1921
Liczba meczów	20
Liczba stadionów	5 (w 5 miejscowościach)
Liczba bramek	84
Zwycięzca	Cracovia (1. tytuł)
Król strzelców	Józef Kałuża (9 goli[1])

Okręgi piłkarskie biorące udział w MP 1921.

(c) Lukasb1992 at pl.wikipedia, CC BY-SA 3.0

Pogoń Lwów

Polonia Warszawa

Warta

Cracovia

ŁKS

Lokalizacja siedzib klubów, grających w fazie finałowej mistrzostw Polski 1921.

Mistrzostwa Polski w piłce nożnej 1921 – 2. edycja oficjalnych mistrzostw Polski w piłce nożnej mężczyzn, a pierwsza dokończona oraz zakończona wyłonieniem triumfatora (mistrzostwa Polski 1920 zostały bowiem przerwane na skutek trwającej wojny polsko-bolszewickiej). Organizatorem rozgrywek był Polski Związek Piłki Nożnej (PZPN). Całą rywalizację przeprowadzono systemem mieszanym (quasi ligowym) w roku kalendarzowym 1921, jako sezonie (tzw. cyklem "wiosna-jesień").

Zmagania decydującej fazy mistrzostw (fazy finałowej) trwały 70 dni – od 21 sierpnia 1921 do 30 października 1921. W 20 spotkaniach (18 rozstrzygniętych i 2 remisowych) - rozegranych w jej ramach - uzyskano 84 bramki, co daje średnią 4,20 gola na mecz. Tytuł mistrza Polski wywalczyła Cracovia, a koronę króla strzelców - jej zawodnik - Józef Kałuża, zdobywca 9 trafień^[2].

Wzorem sezonu 1920 utrzymano podział kraju na pięć okręgów piłkarskich: krakowski, lwowski, łódzki, poznański i warszawski. Regulamin mistrzostw ustalono na początku 1921, a przyjęto podczas 2. Walnego Zgromadzenia PZPN, zorganizowanego w dniach 14–15 lutego 1921 w Krakowie^[3]. Według niego, ogólnokrajowe zmagania o tytuł mistrzowski odbyły się w cyklu "wiosna-jesień" i w trzech klasach rozgrywkowych: Klasach A (występujące w nich drużyny miały walczyć o mistrzostwo Polski), Klasie B (przydzielono do niej zespoły rezerw drużyn z Klasy A, a także po jednej drużynie z okręgu warszawskiego i łódzkiego) oraz Klasie C. Zmagania klas A przeprowadzono dwufazowo – na wiosnę rozgrywki okręgowe w pięciu grupach wyłoniły mistrzów pięciu okręgów (krakowskiego, lwowskiego, łódzkiego, poznańskiego i warszawskiego), którzy jesienią rywalizowali między sobą w turnieju finałowym o tytuł mistrza Polski (systemem ligowym – „każdy z każdym, mecz i rewanż”). Wywalczenie tytułu mistrza Polski nie dawało prawa występu w fazie finałowej następnej edycji^[2].

Faza eliminacyjna

Faza finałowa

Tabela końcowa

Poz	Drużyna	M	W	R	P	G+	G-	Bilans	Pkt
1.	Cracovia	8	7	1	0	31	7	+24	15
2.	Polonia Warszawa	8	5	0	3	13	9	+4	10
3.	Warta Poznań	8	3	2	3	14	24	−10	8
4.	Pogoń Lwów	8	3	0	5	19	13	+6	6
5.	ŁKS Łódź	8	0	1	7	7	31	−24	1

Legenda:

Wyniki spotkań

Źródło: Historia I ligi polskiej w statystyce
Objaśnienia:
¹Drużyna gospodarzy jest wymieniona po lewej stronie tabeli.
Kolory: zielony – zwycięstwo gospodarzy, żółty – remis, różowy – zwycięstwo gości.

1 kolejka

21 sierpnia 1921 17:30	Cracovia Mielech  20' Kogut  28' Kotapka 89'	2 : 0 (2:0) Raport	Pogoń Lwów	Stadion Cracovii, Kraków Widzów: 10 000 Sędzia: Karol Bannert (Biała)

21 sierpnia 1921 17:30	Warta Poznań Bartczek ?' Kosicki ?'	0 : 1 (0:0) Raport	Polonia Warszawa  66' (k) Stefan Loth	Boisko przy placu Ciętym, Poznań Sędzia: Zygmunt Górecki (Ostrów Wlkp.)[a]
			kartki:  ?' Szmidt

2 kolejka

28 sierpnia 1921 17:30	Cracovia Kogut  5' Kotapka  9' Kałuża  15' Mielech  36', 60' Cikowski  62' Gintel  80' (k)	7 : 1 (4:1) Raport	ŁKS Łódź  16' Lange	Stadion Cracovii, Kraków Widzów: 4 000 Sędzia: Andrzej Przeworski (Warszawa)

28 sierpnia 1921	Warta Poznań Staliński  35' Prymka  75', 81'	3 : 2 (1:2) Raport	Pogoń Lwów  6' Batsch  27' Wa. Kuchar	Boisko przy placu Ciętym, Poznań

• Przez cały mecz Pogoń Lwów grała dziesiątką zawodników na skutek choroby Tadeusza Ignarowicza w drodze do Poznania.

3 kolejka

4 września 1921 17:00	Cracovia Gintel  27' (k) Kałuża  51', 61'	3 : 0 (1:0) Raport	Polonia Warszawa	Stadion Cracovii, Kraków Widzów: 6 000 Sędzia: Marian Bilor (Lwów)

4 września 1921	ŁKS Łódź	0 : 2 (0:1)	Pogoń Lwów  ?', ?' Wa. Kuchar	Boisko przy ulicy Srebrzyńskiej, Łódź Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)

4 kolejka

11 września 1921	Pogoń Lwów	0 : 1 (0:1)	Polonia Warszawa  41' Stenzel	Park Sportowy, Lwów Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)

11 września 1921	Warta Poznań Kosicki  ?' (k) Einbacher  ?' ?	2 : 1 (1:0)	ŁKS Łódź  ?' ?	Boisko przy placu Ciętym, Poznań Sędzia: Fiedler (Kraków)[b]

5 kolejka

18 września 1921	Warta Poznań Kosicki  29' (k) Einbacher  36'	2 : 2 (2:1) Raport	Cracovia  32', 77' Kałuża 89' Gintel	Boisko przy placu Ciętym, Poznań Widzów: 4 000 Sędzia: Andrzej Przeworski (Warszawa)

• Szczegóły meczu nieznane.

6 kolejka

25 września 1921	Pogoń Lwów Wa. Kuchar  15', 42', 51' Batsch  61' Garbień  64' Tarczyński  89'	6 : 1 (2:1)	ŁKS Łódź  27' ?	Park Sportowy, Lwów Sędzia: Ignacy Rosenstock (Kraków)
			kartki:  ?' ?

25 września 1921	Polonia Warszawa Hamburger  81'	1 : 2 (0:1) Raport	Cracovia  30' Cikowski  88' Chruściński	Boisko w Parku Sobieskiego na Agrykoli, Warszawa Widzów: 3 000 Sędzia: Stanisław Ziemiański (Kraków)

7 kolejka

9 października 1921 16:00	Polonia Warszawa Hamburger 15',  75'	1 : 0 (0:0)	Pogoń Lwów	Boisko w Parku Sobieskiego na Agrykoli, Warszawa Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)

9 października 1921	ŁKS Łódź Lange  7' Cyl  36', 54'	3 : 3 (2:2)	Warta Poznań  12', 30', 77' Einbacher	Boisko przy ulicy Srebrzyńskiej, Łódź Widzów: 7 000 Sędzia: Grabowski (Warszawa)
	kartki: Otto 61'		kartki: 77' Staliński

8 kolejka

16 października 1921	Pogoń Lwów Garbień  ?', ?' Wa. Kuchar  ?', ?' Batsch  ?', ?' ?  ?' (sam)	7 : 0 (5:0)	Warta Poznań	Park Sportowy, Lwów Sędzia: Józef Lustgarten (Kraków)

16 października 1921	ŁKS Łódź	0 : 4 (0:1) Raport	Cracovia  33', 57', 70' (k) Kotapka  79' (k) Gintel	Boisko przy ulicy Srebrzyńskiej, Łódź Widzów: 4 000 Sędzia: Edmund Szyc (Poznań)

9 kolejka

23 października 1921	Cracovia Kałuża  5', 78' Cikowski  14' Kotapka  35', 66' Gintel  82' (k)	6 : 1 (3:0) Raport	Warta Poznań  86' Einbacher	Stadion Cracovii, Kraków Widzów: 6 000 Sędzia: kpt. Alfred Konkiewicz (Kraków)

23 października 1921	ŁKS Łódź Kowalczyk  13'	1 : 6 (1:1)	Polonia Warszawa  33' Grabowski  54' Hermans  55', 66' Hamburger  78' Emchowicz  88' Zantman	Boisko przy ulicy Srebrzyńskiej, Łódź Sędzia: Zweig (Kraków)

10 kolejka

• Strzelcy bramek nieznani.

30 października 1921	Pogoń Lwów Batsch  34' Wa. Kuchar  39'	2 : 5 (2:3) Raport	Cracovia  13', 42' Kałuża  27' Kotapka  76', 78' Kogut	Park Sportowy, Lwów Widzów: 5 000 Sędzia: Adam Obrubański (Kraków)

Kadra drużyny mistrza Polski

Drużyna Cracovii – piłkarski mistrz Polski 1921.

Lp.	Zawodnik	Mecze	Minuty	Bramki	Data urodzenia
Bramkarze
1	Eugeniusz Latacz	1	90	-1	2.04.1905
2	Stefan Popiel	6	540	-4	19.05.1896
3	Gustaw Rogalski	1	90	-2	22.06.1887
Obrońcy
4	Tadeusz Dąbrowski	1	90	0	18.10.1894
5	Stefan Fryc	8	720	0	19.08.1894
6	Ludwik Gintel	8	720	4	26.09.1899
Pomocnicy
7	Zygmunt Chruściński	3	270	1	17.02.1899
8	Stanisław Kazimierz Cikowski	8	720	3	14.02.1899
9	Zdzisław Styczeń	8	720	0	16.10.1894
10	Tadeusz Synowiec	8	720	0	11.11.1889
Napastnicy
11	Józef Kałuża	8	720	9	11.02.1896
12	Adam Kogut	6	540	4	4.12.1895
13	Bolesław Kotapka	6	540	7	24.10.1898
14	Henryk Limanowski	1	90	0	9.07.1903
15	Stanisław Mielech	7	630	3	29.04.1894
16	Gustaw Nowak	1	90	0	7.10.1904
17	Leon Sperling	7	630	0	7.08.1900
Trener:
T	Imre Pozsonyi	8	0	0	12.12.1880

Najlepsi strzelcy

Ciekawostki

• Bezpośrednia rywalizacja o tytuł mistrzowski (faza finałowa) trwała zaledwie 70 dni (od 21 sierpnia 1921 do 30 października 1921) – to najkrótsze piłkarskie mistrzostwa Polski w historii^[2];
• Dwa pierwsze spotkania w historii piłkarskich mistrzostw Polski odbyły się 21 sierpnia 1921 w Krakowie i Poznaniu (obydwa rozpoczęto o godzinie 17:30^[4]. Pierwszą bramkę w tych rozgrywkach zdobył Stanisław Mielech w 20 minucie meczu Cracovii z Pogonią Lwów^[2];
• Mecz Cracovia–Pogoń Lwów zgromadził na trybunach stadionu gospodarzy 10 000 widzów. O wielkiej randze tego wydarzenia (inauguracja mistrzostw Polski, dodatkowo rozgrywana pomiędzy dwoma głównymi pretendentami do tytułu najlepszej drużyny w kraju) świadczą relacje z ówczesnej prasy. Jak donosił Przegląd Sportowy (nr 15 z 27 sierpnia 1921), specjalnie na to spotkanie przybyło ponad 1 000 osób z całej Polski. Przeszło 500 kibiców przyjechało ze Lwowa. Obecni byli również kibice z Bielska i Białej. Ponadto do Krakowa pofatygowało się kilkaset osób przebywających na wczasach w Zakopanem i innych miejscowościach podhalańskich, a także grupy piłkarskich zapaleńców z Warszawy, Łodzi oraz prowincjonalnych miast całej Małopolski^[4][5];
• Arbitrem głównym spotkania Warta Poznań–Polonia Warszawa Kolegium Sędziów PZPN wyznaczyło rotmistrza Longina Dudryka-Darlewskiego ze Lwowa, który jednak nie pojawił się w Poznaniu. Przegląd Sportowy zbadał przyczyny takiego stanu rzeczy. Okazało się, że nominacje sędziowskie na dwie pierwsze kolejki sezonu zostały ogłoszone wyłączne na łamach Przeglądu Sportowego - będącego wówczas (od 23 lipca 1921) "oficjalnym organem PZPN" - uznano bowiem, że taka forma zawiadamiana arbitrów powinna być wystarczająca. Informacja ta nie dotarła jednak do Dudryka-Darlewskiego. Konkluzją był wniosek, by Kolegium Sędziów osobiście zawiadamiało każdego arbitra o wyznaczeniu na dany pojedynek, a karą za niestawienie się było 10 000 marek polskich (czyli pięciokrotność taksy, którą otrzymywał sędzia za prowadzenie spotkania). Za zgodą obydwu drużyn mecz prowadził więc arbiter z poznańskiego OZPN – Zygmunt Górecki (na co dzień aptekarz i zarazem prezes OZPN Poznań)^[2]. Narzekano jednak na jego nieobiektywność i brak zdecydowania w podejmowanych decyzjach^[6];
• Tytuł mistrzowski Cracovia zdobyła nie przegrywając żadnego meczu (wyczyn ten powtórzył dopiero w sezonie 1995/1996 Widzew Łódź) – na 14 rozegranych spotkań: 13 razy wygrała, raz zremisowała^[7];
• Cracovia została mistrzem Polski tracąc zaledwie jeden punkt, co do dziś jest niepobitym rekordem. Jedyny raz zremisowała (2:2) w wyjazdowym meczu z Wartą Poznań (dodatkowo, na minutę przed końcem spotkania zawodnik krakowian – Ludwik Gintel nie wykorzystał rzutu karnego)^[7];
• Cracovia zdobyła 96,42% możliwych punktów, co do dziś jest niepobitym rekordem^[7];
• Cracovia wygrała 92,86% swoich meczów, co do dziś jest niepobitym rekordem^[7];
• Nagrodą za wywalczenie tytułu mistrzowskiego był puchar przechodni ufundowany przez Ministerstwo Zdrowia Publicznego (oryg. puhar wędrowny). Zdobyć go na własność mogła drużyna, która - jako pierwsza - zostałaby trzykrotnie mistrzem kraju^[3]. Sytuacja taka nastąpiła już w sezonie 1925, gdy po raz trzeci - w dodatku z rzędu - tytuł wywalczyła Pogoń Lwów (ciekawostkę stanowi fakt, że wówczas Ministerstwo Zdrowia Publicznego już nie istniało);
• Eugeniusz Latacz do dziś pozostaje najmłodszym bramkarzem, który wywalczył tytuł piłkarskiego mistrza Polski^[2].

Klasyfikacja medalowa po MP 1921

	Klub
1.	Cracovia	1	0	0
2.	Polonia Warszawa	0	1	0
3.	Warta Poznań	0	0	1

Zobacz też

• Polskie nieligowe rozgrywki w piłce nożnej
• Okręgowe ligi polskie w piłce nożnej (1921)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Gowarzewski A. i inni: Liga Polska (Encyklopedia piłkarska Fuji, tom 25). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000, s. 1-216. ISBN 83-88232-02-9.
• Gowarzewski A. i inni: 75 lat PZPN Księga jubileuszowa (Encyklopedia piłkarska Fuji, tom 12). Katowice: Wydawnictwo GiA, 1994, s. 1-199. ISBN 83-902751-1-2.
• Gowarzewski A. i inni: Album 80 lat PZPN (Encyklopedia piłkarska Fuji). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2000.
• Gowarzewski A. i inni: Album 90 lat PZPN (Encyklopedia piłkarska Fuji). Katowice: Wydawnictwo GiA, 2010.
• Hałys J.: Polska Piłka Nożna. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, s. 1-995. ISBN 83-03-00804-8.