Mistrzostwa Rosji w piłce nożnej mężczyzn

Mistrzostwa Rosji w piłce nożnej (ros. Чемпионат России по футболу) – rozgrywki piłkarskie, prowadzone cyklicznie – corocznie lub co sezonowo (na przełomie dwóch lat kalendarzowych) – mające na celu wyłonienie najlepszej męskiej drużyny w Rosji.

Historia

Mistrzostwa Rosji w piłce nożnej oficjalne rozgrywane są od 1992 roku. Obecnie rozgrywki odbywają się w wielopoziomowych ligach: Priemjer-Liga, Futbołnaja Nacionalnaja Liga (FNL), Professionalnaja Futbołnaja Liga (PFL) oraz niższych klasach regionalnych.

W 1909 roku w podmoskiewskim Oriechowo-Zujewo powstał pierwszy rosyjski klub piłkarski KSO, potem następne (wcześniej, w 1900 roku na terenie obecnego obwodu kaliningradzki został założony pruski FC 1900 Königsberg). Po założeniu rosyjskiej federacji piłkarskiej – Wszechrosyjskiego Futbolowego Sojuszu (WFS) w 1912 roku, rozpoczął się proces zorganizowania pierwszych rozgrywek o mistrzostwo Rosji. W 1912 roku po raz pierwszy rozegrane mistrzostwo Imperium Rosyjskiego. Pierwszym mistrzem została reprezentacja miasta Petersburgu, która w finale zwyciężyła Moskwę w powtórce 4:1 (pierwszy mecz zakończył się remisem 2:2). W następnym sezonie w finale Odessa pokonała Petersburg 4:2, ale w składzie odeskiej drużyny grało 4 obcokrajowców (tylko 3 były dozwolone) i po protestach zawodników z Petersburgu Futbolowy Związek postanowił nie przyznawać tytułu mistrza. Sezon 1914 nie dokończono z powodu I wojny światowej.

8 listopada 1917 roku w wyniku rewolucji październikowej powstała Rosyjska Republika Radziecka, nazwa której 19 lipca 1918 została zmieniona na Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka. Pierwsza edycja mistrzostw Rosyjskiej FSRR startowała w sezonie 1920, w której systemem pucharowym 7 drużyn reprezentujące rosyjskie miasta walczyły o tytuł mistrza. Ukraińskie, białoruskie drużyny uczestniczyły w mistrzostwach swoich krajów. Jednak w mistrzostwach Rosyjskiej FSRR 1922 uczestniczyła również ukraińska drużyna reprezentująca Charków. Po utworzeniu ZSRR 30 grudnia 1922 roku mistrzostwa Rosyjskiej FSRR utraciły swój status i był to często tylko turniej kwalifikacyjny do Mistrzostw ZSRR. Rozgrywki z przerwami organizowane były do 1934 roku. W 1934 roku najsilniejsze drużyny Moskwy i Leningradu zignorowały mistrzostwo, a zwycięzcą została drużyna Woroneża. Po reformie piłki nożnej w ZSRR w 1936 roku i organizowaniu klubowych Mistrzostw ZSRR najlepsze kluby rosyjskie startowały w rozgrywkach ligowych. Mistrzostwa Rosyjskiej FSRR już nie były organizowane.

W 1948 po dłuższej przerwie ponownie startowały mistrzostwa Rosyjskiej FSRR, które rozgrywane były wśród drużyn towarzystw sportowych pomiędzy rosyjskimi zespołami, które nie uczestniczyły w rozgrywkach Mistrzostw ZSRR. Zwycięzca turnieju otrzymywał od przyszłego sezonu możliwość wzięcia udziału w mistrzostwach ZSRR. Od 1960 do 1969 rozgrywki prowadzono wśród klubów, które walczyły w odrębnych grupach strefowych Klasy B mistrzostw ZSRR. Zwycięzcy grup strefowych złożonych z rosyjskich klubów pod koniec sezonu brały udział w dodatkowym turnieju o tytuł mistrza Rosyjskiej FSRR. W sezonach 1960-1962 turniej był także finałem o awans do Klasy A. W sezonach 1963-1970 był finałem o awans do drugiej grupy Klasy A, a także w sezonach 1971-1975 mistrzem Rosyjskiej FSRR został klub, który zajął pierwsze miejsce w dodatkowym turnieju wśród rosyjskich zespołów, które zwyciężyły w swoich grupach strefowych i walczyły również z innymi zwycięzcami grup nierosyjskich o awans do pierwszej ligi (w 1974 i 1975 roku od Rosyjskiej FSRR w finale turnieju uczestniczyło tylko dwa zespoły). W 1970 i 1976 mistrzostwa Rosyjskiej FSRR rozgrywano w osobnym turnieju, który odbył się po strefowych turniejach mistrzostw ZSRR w drugiej lidze. W 1978 roku mistrzem Rosyjskiej FSRR zostawał zespół, który zwyciężył w turnieju piłkarskim Spartakiady narodów Rosyjskiej FSRR, w 1979 i 1982 mistrzostwa nie rozgrywano z powodu na Spartakiadę narodów ZSRR. W 1990 roku turniej nie odbył się, a tytuł mistrza Rosyjskiej FSRR rozegrano wiosną 1991 roku. Jednak nie były to pełnowartościowe mistrzostwa tak jak najlepsze kluby kraju uczestniczyły w mistrzostwach ZSRR.

26 grudnia 1991 – po rozwiązaniu ZSRR Rosja została uznana za następcę ZSRR.

Rozgrywki najwyższej ligi zwanej Wysszaja liga w obecnym formacie zainaugurowano w sezonie 1992[1]. W 1998 liga zmieniła nazwę na Wysszij diwizion. W 2002 przyjęła obecną nazwę Priemjer-Liga.

Mistrzowie i pozostali medaliści

Mistrzostwa Imperium Rosyjskiego (1912-1914)

SezonKTMistrzWicemistrzIII miejsceBr.Król strzelcówUwagi
Mistrzostwa Imperium Rosyjskiego (ros. Чемпионат Российской империи по футболу)
1912Petersburg coat of arms 1730.png1Petersburg
(finał 2:2, powt.4:1)
MoskwaCharków, Kijów (półfinaliści)??5 drużyn, play-off
1913Coat of Arms of Odessa.svg1Odessa
(finał 4:2 anulowano)
PetersburgCharków, Moskwa (półfinaliści)??12 drużyn, play-off
1914  nie dokończono z powodu I wojny światowej

Mistrzostwa ZSRR (1920-1991)

1922–1991Mistrzostwa ZSRR


SezonKTZwycięzcaWynikFinalistaData, miejsceBr.Król strzelcówUwagi
Mistrzostwa Rosyjskiej FSRR w piłce nożnej wśród drużyn miejskich (ros. Чемпионат РСФСР по футболу среди городских команд)
1920Coat of Arms of Moscow (Russian Empire)-2.png1Sbornaja Moskwy2:1MKS Twer25.07.1920, Boisko OLLS, Moskwa ?? 7 drużyn
1921   nie rozgrywano
1922Coat of Arms of Moscow (Russian Empire)-2.png2Sbornaja Moskwy8:0Sbornaja Tweru17.09.1922, Boisko OLLS, Moskwa ?? 4 drużyny
1923   nie rozgrywano
1924Emblem of Leningrad (unofficial).svg1Sbornaja Leningrada4:4Sbornaja Moskwy1924, Moskwa ?? ? drużyn
1:01924, Leningrad
1925–1926   nie rozgrywano
1927Coat of Arms of Moscow (Soviet).svg3Sbornaja Moskwy15:0Sbornaja Zapadnoj obłasti1927, Moskwa ?? ? drużyn
1928Coat of Arms of Moscow (Soviet).svg4Sbornaja Moskwy5:3Sbornaja Leningrada23.08.1928, Stadion Dinamo, Moskwa ?? 10 drużyn
1929–1930   nie rozgrywano
1931Coat of Arms of Moscow (Soviet).svg5Sbornaja Moskwy4:3Sbornaja Leningrada1931, Moskwa ?? ? drużyn
1932Emblem of Leningrad (unofficial).svg2Sbornaja Leningrada8:0Sbornaja Moskwy1932, Moskwa ?? ? drużyn
1933   nie rozgrywano
1934Middle Coat of Arms of Voronezh.png1Sbornaja Woroneża5:0Sbornaja Iwanowa1934, Iwanowo ?? ? drużyn
1935–1941   nie rozgrywano
1941–1945   nie rozgrywano z powodu II wojny światowej
1945–1947   nie rozgrywano


SezonKTMistrzWicemistrzIII miejsceBr.Król strzelcówUwagi
Mistrzostwa Rosyjskiej FSRR w piłce nożnej wśród drużyn amatorskich (ros. Чемпионат РСФСР по футболу среди команд КФК)
1948  1Dinamo KrasnodarDinamo MołotowKrasnoje Znamia Oriechowo-Zujewo??8gr.+finał, 62 kluby
1949  1Dinamo StawropolDinamo GorkiKrasnoje Znamia Pawłowskij Posad??9gr.+finał, 111 klubów
1950  1drużyna m.KalininODO ChabarowskDinamo Rostów nad Donem??8gr.+finał, 179 klubów
1951  1ODO SwierdłowskZawod im.Kalinina KaliningradDinamo Rostów nad Donem??8gr.+finał, 72 kluby
1952  1Zawod im.Kalinina KaliningradDinamo Rostów nad DonemODO Wyborg??10gr.+finał, 110 klubów
1953  1Torpiedo Krasnojarskdrużyna Stalinskiego rejonu WoroneżZienit Stupino??9gr.+finał, 81 klubów
1954  1drużyna m.StupinoTorpiedo TaganrogODO Chabarowsk??10gr.+finał, 87 klubów
1955  1Torpiedo TaganrogZienit IżewskIskra Zielonodolsk??10gr.+finał, 87 klubów
1956  1Awangard GorkiNieftianik GroznyŁokomotiw Saratów??10gr.+finał, 80 klubów
1957  1Mietałłurg StalingradSowietskij Rajon KrasnojarskTorpiedo Włodzimierz??14gr.+finał, 92 kluby
1958  1Trud RamienskojeSKWO KujbyszewTrud Tambow??16gr.+finał, 104 kluby
1959  1ZIP-Eniergija KrasnodarTrud ZielonodolskSKWO Nowosybirsk??16gr.+finał, 106 klubów
Mistrzostwa ZSRR w piłce nożnej - Klasa B, Rosyjska FSRR (ros. Чемпионат СССР по футболу - класс «Б», РСФСР)
1960  1Trud WoroneżIrtysz OmskWołga Kalinin??5gr.+finał, 74 kluby
1961  1Krylja Sowietow KujbyszewTerek GroznyDinamo Kirow??6gr.+finał, 78 klubów
1962  2Spartak KrasnodarTrud WoroneżUrałmasz Swierdłowsk??5gr.+finał, 79 klubów
1963  1Wołga KalininDinamo KirowZwiezda Sierpuchow??5gr.+finał, 80 klubów
1964  1Rostsielmasz Rostów nad DonemTerek GroznyTiekstilszczik Iwanowo??6gr.+finał, 103 kluby
1965  1Spartak NalczykRubin KazańSokoł Saratów??6gr.+finał, 126 klubów
1966  1Lokomotiw KaługaSpartak OrdżonikidzeMietałłurg Tuła??6gr.+finał, 106 klubów
1967  1Dinamo MachaczkałaWołga UljanowskWołgar Astrachań??7gr.+finał, 126 klubów
1968  1Maszuk PiatigorskKalininiec SwierdłowskSpartak Biełgorod??9gr.+finał, 165 klubów
1969  1Drużba MajkopSaturn RybińskIskra Smoleńsk??9gr.+finał, 158 klubów
1970  2Awtomobilist NalczykSpartak Joszkar-OłaKuzbass Kemerowo??4gr.+finał, 89 klubów
Mistrzostwa ZSRR w piłce nożnej - Wtoraja liga, finał Rosyjskiej FSRR (ros. Чемпионат СССР по футболу - вторая лига, Финал РСФСР)
1971  1Zwiezda PermAwtomobilist NalczykIskra Smoleńsk??5gr.+finał, ? klubów
1972  1Kuzbass KemerowoMietałłurg LipieckAmur Błagowieszczeńsk??6gr.+finał, ? klubów
1973  3Kubań KrasnodarIskra SmoleńskUrałmasz Swierdłowsk??6gr.+finał, ? klubów
1974  1Terek GroznyRubin Kazańbrak??4gr.+finał, ? klubów
1975  2Dinamo MachaczkałaTerek Groznybrak??4gr.+finał, ? klubów
1976  1Iskra SmoleńskUrałmasz SwierdłowskDinamo Leningrad??3gr.+finał, ? klubów
1977  2Lokomotiw KaługaFakieł WoroneżSKA Chabarowsk??5gr.+finał, ? klubów
1978Coat of Arms of Voronezh oblast (1997).png1Obwód woroneskiKraj StawropolskiKraj Krasnodarski??? drużyn
1979  nie rozgrywano z powodu Spartakiady Narodów ZSRR
1980  1Rotor WołgogradZwiezda PermTorpiedo Togliatti??4gr.+finał, ? klubów
1981  1Dinamo KirowTiekstilszczik IwanowoDinamo Barnauł??4gr.+finał, ? klubów
1982  nie rozgrywano z powodu Spartakiady Narodów ZSRR
1983  2Krylja Sowietow KujbyszewSpartak OrdżonikidzeZnamia Truda Oriechowo-Zujewo??5gr.+finał, ? klubów
1984  1Zorki KrasnogorskBałtika KaliningradKrylja Sowietow Kujbyszew??5gr.+finał, ? klubów
1985  1Gieołog TiumeńRostsielmasz Rostów nad DonemDinamo Briańsk??5gr.+finał, ? klubów
1986  1Mietałłurg LipieckSokoł SaratówKrylja Sowietow Kujbyszew??5gr.+finał, ? klubów
1987  4Kubań KrasnodarZwiezda PermTiekstilszczik Iwanowo??5gr.+finał, ? klubów
1988  1Cemient NoworosyjskUrałmasz SwierdłowskDinamo Briańsk??6gr.+finał, ? klubów
1989  1Dinamo BriańskCemient NoworosyjskTiekstilszczik Kamyszyn??6gr.+finał, ? klubów
1990  nie rozgrywano
1991  3Krylja Sowietow SamaraSpartak AnapaSpartak Nalczyk??? klubów

Mistrzostwa Rosji (od 1992)

SezonKTMistrzWicemistrzIII miejsceBr.Król strzelcówUwagi
1992  1Spartak MoskwaAłanija WładykaukazDinamo Moskwa20Rosja Jurij Matwiejew (Urałmasz)2 rundy, 2 grupy po 10 klubów
1993  2Spartak MoskwaRotor WołgogradDinamo Moskwa21Rosja Wiktor Panczenko (KAMAZ)18 klubów
1994  3Spartak MoskwaDinamo MoskwaLokomotiw Moskwa21Rosja Igor Simutienkow (Dinamo M.)16 klubów
1995  1Ałanija WładykaukazLokomotiw MoskwaSpartak Moskwa25Rosja Oleg Wierietiennikow (Rotor)16 klubów
1996  4Spartak MoskwaAłanija WładykaukazRotor Wołgograd23Rosja Aleksandr Masłow (FK Rostow)18 klubów
1997  5Spartak MoskwaRotor WołgogradDinamo Moskwa22Rosja Oleg Wierietiennikow (Rotor)18 klubów
1998  6Spartak MoskwaCSKA MoskwaLokomotiw Moskwa22Rosja Oleg Wierietiennikow (Rotor)16 klubów
1999  7Spartak MoskwaLokomotiw MoskwaCSKA Moskwa21Gruzja Giorgi Demetradze (Ałanija)16 klubów
2000  8Spartak MoskwaLokomotiw MoskwaTorpedo Moskwa18Rosja Dmitrij Łośkow (Lokomotiw M.)16 klubów
2001  9Spartak MoskwaLokomotiw MoskwaZenit Petersburg18Rosja Dmitrij Wiaźmikin (Torpedo M.)16 klubów
2002  1Lokomotiw MoskwaCSKA MoskwaSpartak Moskwa15Rosja Rołan Gusiew (CSKA)
Rosja Dmitrij Kiriczenko (CSKA)
16 klubów
2003  1CSKA MoskwaZenit PetersburgRubin Kazań14Rosja Dmitrij Łośkow (Lokomotiw M.)16 klubów
2004  2Lokomotiw MoskwaCSKA MoskwaKrylja Sowietow Samara18Rosja Aleksandr Kierżakow (Zenit)16 klubów
2005  2CSKA MoskwaSpartak MoskwaLokomotiw Moskwa14Rosja Dmitrij Kiriczenko (FK Moskwa)16 klubów
2006  3CSKA MoskwaSpartak MoskwaLokomotiw Moskwa18Rosja Roman Pawluczenko (Spartak M.)16 klubów
2007  1Zenit PetersburgSpartak MoskwaCSKA Moskwa14Rosja Roman Adamow (FK Moskwa)
Rosja Roman Pawluczenko (Spartak)
16 klubów
2008  1Rubin KazańCSKA MoskwaDinamo Moskwa20Brazylia Vágner Love (CSKA)16 klubów
2009  2Rubin KazańSpartak MoskwaZenit Petersburg21Brazylia Welliton (Spartak M.)16 klubów
2010  2Zenit PetersburgCSKA MoskwaRubin Kazań19Brazylia Welliton (Spartak M.)16 klubów
2011/12  3Zenit PetersburgSpartak MoskwaCSKA Moskwa28Wybrzeże Kości Słoniowej Seydou Doumbia (CSKA)3 rundy, 16 klubów
2012/13  4CSKA MoskwaZenit PetersburgAnży Machaczkała13Brazylia Wánderson (FK Krasnodar)
Armenia Jura Mowsisjan (Spartak)
16 klubów
2013/14  5CSKA MoskwaZenit PetersburgLokomotiw Moskwa18Wybrzeże Kości Słoniowej Seydou Doumbia (CSKA)16 klubów
2014/15  4Zenit PetersburgCSKA MoskwaFK Krasnodar15Brazylia Hulk (Zenit)16 klubów
2015/16  6CSKA MoskwaFK Rostów nad DonemZenit Petersburg20Rosja Fiodor Smołow (FK Krasnodar)16 klubów
2016/17  10Spartak MoskwaCSKA MoskwaZenit Petersburg18Rosja Fiodor Smołow (FK Krasnodar)16 klubów
2017/18  3Lokomotiw MoskwaCSKA MoskwaSpartak Moskwa15Holandia Quincy Promes (Spartak Moskwa)16 klubów
2018/19  5Zenit PetersburgLokomotiw MoskwaFK Krasnodar15Rosja Fiodor Czałow (CSKA Moskwa)16 klubów
2019/20  6Zenit PetersburgLokomotiw MoskwaFK Krasnodar17 Sardar Azmun (Zenit)
Rosja Artiom Dziuba (Zenit)
16 klubów
2020/21  7Zenit PetersburgSpartak MoskwaLokomotiw Moskwa20Rosja Artiom Dziuba (Zenit)16 klubów
2021/22  8Zenit PetersburgPFK SocziDinamo Moskwa19Rosja Gamid Agałarow (FK Ufa)16 klubów

Statystyka

Klasyfikacja według klubów

W dotychczasowej historii Mistrzostw Rosji na podium oficjalnie stawało w sumie 13 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Spartak Moskwa, który zdobył 10 tytułów mistrzowskich.

Stan po zakończeniu sezonu 2021/22.

Lp.KlubMiejsca na podiumZwycięskie sezony
Gold medal with cup.svgSilver medal with cup.svgBronze medal with cup.svg
1.Spartak Moskwa10631992, 1993, 1994, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2016/17
2.Zenit Petersburg8342007, 2010, 2011/12, 2014/15, 2018/19, 2019/20, 2020/21, 2021/22
3.CSKA Moskwa6832003, 2005, 2006, 2012/13, 2013/14, 2015/16
4.Lokomotiw Moskwa3662002, 2004, 2017/18
5.Rubin Kazań2022008, 2009
6.Ałanija Władykaukaz1201995
7.Rotor Wołgograd021
8.Dinamo Moskwa015
9.FK Rostów010
PFK Soczi010
11.FK Krasnodar003
12.Anży Machaczkała001
Krylja Sowietow Samara001
Torpedo Moskwa001

Klasyfikacja według miast

Siedziby klubów: Stan po zakończeniu sezonu 2021/2022.

MiastoLiczba tytułówKluby
Moskwa
19
Spartak Moskwa (10), CSKA Moskwa (6), Lokomotiw Moskwa (3)
Sankt Petersburg
8
Zenit Petersburg (8)
Kazań
2
Rubin Kazań (2)
Władykaukaz
1
Ałanija Władykaukaz (1)

Uczestnicy

Są 42 zespoły, które wzięli udział w 30 sezonach Mistrzostw Rosji, które były prowadzone od 1992 aż do sezonu 2021/22 łącznie. Tylko Spartak Moskwa, Lokomotiw Moskwa i CSKA Moskwa były zawsze obecne w każdej edycji.

Pogrubione zespoły biorące udział w sezonie 2021/22.

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of Côte d'Ivoire.svg
Flag of the Ivory Coast, written by Jon Harald Søby, modified by Zscout370. The colors match to what is reported at http://fotw.vexillum.com/flags/ci.html.
Gold medal with cup.svg
Autor: Michał460, Licencja: CC BY-SA 3.0
Złoty medal z pucharem.
Silver medal with cup.svg
Autor: Michał460, Licencja: CC BY-SA 3.0
Srebrny medal z pucharem.
Bronze medal with cup.svg
Autor: Michał460, Licencja: CC BY-SA 3.0
Brązowy medal z pucharem.
Flag of Georgia (1990–2004).svg
Flag of Georgia used from 1990 to 2004, with slightly different proportions than the 1918 to 1921 flag.
Petersburg coat of arms 1730.png
Saint Petersburg, coat of arms (1730)
Yellow pog.svg
Shiny yellow button/marker widget. Used to mark the location on a map.
Middle Coat of Arms of Voronezh.png
Middle Coat of Arms of Voronezh (Russia)
Coat of Arms of Voronezh oblast (1997).png
Voronezh oblast, coat of arms (1997)
Coat of Arms of Moscow (Soviet).svg
Autor: Sarumo74, Licencja: CC BY 3.0
Versión vectorial del Escudo Soviético de Moscú, en base a:

Vector version of Shielf Soviet Moscow, based on:

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Coat_of_Arms_of_Moscow_%28Soviet%29.jpg
Emblem of Leningrad (unofficial).svg
One of the variations of Emblem of Leningrad during Soviet rule. It never was adopted officially, though it was in limited use alongside the other versions such as one with half blue and half red shield.
Flag of Russia (1991–1993).svg
The 1:2 official state flag of the Russian Federation (formerly the RSFSR) used from 1991 to 1993. No. 1 in the State Heraldical Register of the Russian Federation.
Coat of Arms of Moscow (Russian Empire)-2.png
Coat of Arms of Moscow. Russian Empire.
Coat of Arms of Odessa.svg
Coat of Arms of Odessa
European Russia laea location map (Crimea disputed).svg
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of European Russia.
  • Projection: Lambert azimuthal equal-area projection.
  • Area of interest:
  • N: 75.0° N
  • S: 40.0° N
  • W: 25.0° E
  • E: 60.0° E
  • Projection center:
  • NS: 57.5° N
  • WE: 42.5° E
  • GMT projection: -JA42.5/57.5/20c
  • GMT region: -R25.450860698632475/38.37411418933942/86.79037939442836/70.79910933370674r
  • GMT region for grdcut: -R-2.0/38.0/87.0/76.0r
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.