Mitologia chińska

Mitologia chińska – mitologia cywilizacji Chin. Wydarzenia wielu legend chińskiej mitologii rozgrywają się za czasów Sanhuangwudi.

Ważniejsze bóstwa

Bogowie-smoki, z Mity i Legendy Chin, 1922, E.T.C. Werner
  • Troje Czystych (三清) – najwyżsi bogowie taoizmu.
    • Yuanshi Tianzun (元始天尊)
    • Lingbao Tianzun (靈寶天尊)
    • Daode Tianzun (道德天尊)
  • Ośmiu Nieśmiertelnych (八仙)
  • Czworo Niebiańskich Królów (四大天王)
    • Duo Wen Tianwang (多聞天王, sanskr. Vaiśravaṇa)
    • Zeng Zhang Tianwang (增長天王, sanskr. Virūḍhaka)
    • Chi Guo Tianwang (持國天王, sanskr. Dhṛtarāṣṭra)
    • Guang Mu Tianwang (廣目天王, sanskr. Virūpākṣa)
  • A Xiang (阿香 Ā Xiāng) – woźnica rydwanu boga piorunów.
  • Bei Di (北帝)
  • Bi Fang (必方 Bì Fāng) – mityczny bóg ognia (zapisywany również jako 畢方).
  • Budai (布袋) – Śmiejący się Budda; popularny buddyjski byt; bóg szczęścia i dobrobytu.
  • Caishen (財神) – bóg fortuny i szczęścia; przemieszcza się na tygrysie; deifikowany minister na dworze królewskim dynastii Shang, Bi Gan (比干).
  • Chang’e (嫦娥) – żona Houyi; bogini księżyca.
  • Cangjie (倉頡) – stworzył pismo chińskie
  • Che Gong (車公)
  • Cheng Huang (城隍)
  • Chi You (蚩尤) – bóg wojny, który walczył z Huang Di. Wynalazca metalowej broni.
  • Dizang Wang (地藏王) – wybawca zmarłych.
  • Erlang Shen (二郎神)
  • Fei Lian (飛廉) lub Feng Bo (蜚廉) – bóg wiatru; wróg Shen Yi.
  • Fuxing (福星) – bóg powodzenia.
  • Fuxi (伏羲) – jest bratem i mężem Nüwy.
  • Gonggong (共工) – zły demon wody, który zniszczył górę Buzhou.
  • Guanyin (觀音) – bogini współczucia i litości.
  • Guan Gong (關公) – bóg braterstwa.
  • Hai Re (海若 Hǎi Rè) – bóg morza.
  • Hong Sheng (洪聖)
  • Houyi (后羿) – uratował Chiny; wspaniały łucznik – zestrzelił dziewięć z dziesięciu słońc ziemi.
  • Huang Di (黃帝) – inaczej Żółty Cesarz, ojciec wszystkich Chińczyków Han.
  • Jingzha
  • Kua Fu (夸父) – Kua Fu goni słońce. (夸父追日)
  • Kuixing (魁星)
  • Leigong (雷公 Léigōng) – bóg piorunów.
  • Long Mu (龍母)
  • Luxing (祿星) – bóg troszczący się m.in. o karierę.
  • Mazu (媽祖) – bogini nieba i morza; zwana również Cesarzową Niebios (天后 Tiānhòu).
  • Meng Po (孟婆)
  • Menshen (門神) – bogowie u wrót, chroniący przed złem i nieszczęściami.
  • Muzha (木吒)
  • Nefrytowy Cesarz (玉皇 Yùhuáng) – bóg bogów.
  • Nezha (哪吒)
  • Nüba (女魃) – starożytna bogini suszy.
  • Nüwa (女媧) – Nüwa łata rozdzielone niebo za pomocą kamieni o siedmiu różnych kolorach. Łata staje się tęczą. Mówi się, że odtworzyła ona również ludzkość. Powstało o niej wiele chińskich kreskówek.
  • Pangu (盤古) – Pangu rozdzielił ziemię od nieba – opowieść o stworzeniu ziemi w chińskiej mitologii.
  • Sanpo (三婆) – starsza siostra Mazu.
  • Shangdi (上帝)
  • Shennong (神農) – zapoczątkował rolnictwo.
  • Shouxing (壽星) – bóg długowieczności.
  • Sun Wukong (孙悟空) – Król Małp z opowieści Wędrówka na Zachód.
  • Tan Gong (譚公) – bóg morza.
  • Tudigong (土地公) – bóg ziemi.
  • Wenchang (文昌) – bóg literatury i piśmiennictwa.
  • Wen Wu (文武 Wén Wǔ) – dwóch sędziów świata podziemnego - Wen Panguan (文判官) oraz Wu Panguan (武判官).
  • Xiwangmu (西王母) – Królowa Matka Zachodu.
  • Yan Di (炎帝)
  • Yan Luo Wang (閻羅王 Yánluó Wáng) – władca piekieł (skrócona wersja 閻魔羅社, sanskr. Yamarāja); w piekle prowadził kartotekę każdej duszy.
  • Yu (禹) – Wielki Yu, legendarny założyciel dynastii Xia, zapanował nad powodziami regulując koryta rzek.
  • Zao Jun (灶君) – popularny bóg kuchni, strzegł ogniska domowego.
  • Zhinü (织女) – niebiańska tkaczka, żona Niulanga (牛郎 Niúláng, dosł. wypasacz bydła).
  • Zhong Kui (鍾馗 Zhōng Kuí) – mityczna postać, która rzekomo opanowała demony.
  • Zhu Rong (祝融) – bóg ognia, pokonał Gong Gong.
  • Pengzu - długowieczny heros kulturowy

Mityczne stwory

Duch studni, z Mity i legendy Chin, 1922, E.T.C. Werner
  • Ba She (巴蛇 Ba Shé) – wąż, który pożerał słonie.
  • Lew chiński – symbol dostojeństwa i potęgi, ochraniał przed złymi mocami i duchami.
  • Ptaki:
    • Chun
    • Fenghuang (鳳凰) – chiński feniks
    • Ji Guang (吉光 Jí Guāng)
    • Jao
    • Jingwei (精衛) – mityczny ptak, który próbuje wypełnić oceany patykami.
    • Shang Yang (商羊)
    • Dziewięciogłowy Ptak (九頭鳥)
    • Su Shuang (鷫鵊 Sù Shuǎng) – mityczny ptak, czasem przedstawiany jako ptak wodny, na przykład żuraw.
    • Peng (鵬) – mityczny ptak olbrzymich rozmiarów o niesamowitej sile latania; znany także, jako chiński rok.
    • Qing Niao (青鳥 Qīng Niǎo) – mityczny ptak, posłannik Xiwangmu.
    • Zhu (鴸) – zły omen.
    • Zhuniao (朱鳥)
  • Chińskie Smoki
    • Yinglong (應龍) – potężny sługa Huang Di.
    • Smoczy Król (龍王)
    • Shenlong (神龍) – smok deszczu.
    • Dilong (地龍) – smok ziemi.
    • Tianlong (天龍) – smok nieba.
    • Jiaolong (蛟龍) – kolejny smok bez rogu; żyje w bagnach, najniższy smok.
  • Qilin (麒麟) – iluzoryczne zwierzę o wielu wcieleniach.
  • Kui (夔 Kuí) – mityczny jednonogi potwór.
  • Kun (鯤 Kūn) – mityczna olbrzymia ryba.
  • Skaczące zwłoki (僵尸) – ich dotknięcie natychmiast zabija; powstają, gdy dusza nie opuści zmarłego ciała.
  • Yaoguai (妖怪) – demony.
  • Huli jing (狐狸精) – duch-lis.
  • Nian (年獸 Nián shòu)
  • Głowa Wołu i Twarz Konia (牛頭馬面) – dwaj strażnicy piekieł (podziemi).
  • Pixiu (貔貅)
  • Rui Shi (瑞獅)
  • Taotie (饕餮 Tāotiè) – mityczne stworzenie podobne do gargulca, którego wizerunki często znajdowano na naczyniach z brązu.
  • Xiezhi (獬豸) – mityczny jednorożec posiadający dar odróżniania prawdy od kłamstwa.

Mityczne miejsca

  • Xuanpu (玄圃 Xuánpǔ) – mityczna kraina czarów na Górze Kunlun (崑崙).
  • Yaochi (瑤池 Yáochí) – mieszkanie nieśmiertelnych, mieszka tam Xiwangmu.
  • Fusang (扶桑 Fúsāng) – mityczna wyspa, często interpretowana jako Japonia.
  • Queqiao (鵲橋 Quèqiáo) – pomost stworzony przez ptaki, poprzez Drogę Mleczną.
  • Penglai (蓬萊 Pénglái) – raj, legendarna wyspa cudów na Morzu Wschodniochińskim.
  • Longmen (龍門 Lóngmén) – brama smoków, która zamienia karpie w smoki.
  • Fengdu – piekło.

Pisemne źródła mitologii chińskiej

  • Księga Gór i Mórz, zbiór przekazów dotyczących rzeczywistych i mitycznych miejsc, zawiera najstarszą warstwę chińskich legend. Powstała około II w. p.n.e.
  • Zhiguai, gatunek literacki, który zajmuje się ezoterycznymi wydarzeniami i historiami.
  • Wędrówka na Zachód Wu Cheng’ena, o demonach i wrogich zwierzętach.
  • Dziwne opowieści zebrane w studiu Liaozhai Pu Songlinga, z wieloma historiami o duchach lisów.
  • Stworzenie Bogów lub Fengshen Yanyi (封神演義)
  • Hei’an Zhuan lub Epika Ciemności: jedyny zbiór legend w epice.
  • Kroniki i księgi klasyczne, jak na przykład Shiji, Lüshi Chunqiu, Liji, Shangshu
  • Wiersze, jak na przykład Lisao Qu Yuana.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie