Mitrofan Niedielin

Mitrofan Niedielin

Митрофан Иванович Неделин

(c) Mil.ru, CC BY 4.0
główny marszałek artylerii
Data i miejsce urodzenia	9 listopada 1902 Borisoglebsk
Data i miejsce śmierci	24 października 1960 Bajkonur
Przebieg służby
Lata służby	1918–1960
Siły zbrojne	Armia Czerwona Brygady Międzynarodowe Armia Radziecka
Stanowiska	wojskowe: głównodowodzący Wojskami Rakietowymi Przeznaczenia Strategicznego ZSRR państwowe: zastępca ministra obrony ZSRR (1955–1959)
Główne wojny i bitwy	Wojna domowa w Rosji; Hiszpańska wojna domowa; Wojna zimowa; II wojna światowa
Odznaczenia

Mitrofan Iwanowicz Niedielin (ros. Митрофан Иванович Неделин; ur. 27 paź.^?/ 9 listopada 1902 w Borisoglebsku, zm. 24 października 1960 w Bajkonurze) – radziecki dowódca wojskowy, główny marszałek artylerii ZSRR, dowódca artylerii Armii Radzieckiej (1950–1952 i 1953–1955), głównodowodzący Wojskami Rakietowymi Przeznaczenia Strategicznego ZSRR i zastępca ministra obrony ZSRR, deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 4. i 5. kadencji (1954–1962), Bohater Związku Radzieckiego (1945).

Życiorys

Urodził się Borisoglebsku w guberni woroneskiej (obecnie w obwodzie woroneskim) w rodzinie robotniczej. Wczesną edukację zakończył na etapie siedmiu klas. W czasie wojny domowej w 1920 wstąpił do Armii Czerwonej i walczył w składzie 12. Armii Frontu Południowo-Zachodniego. W latach 1921–1922 uczestniczył w tłumieniu powstania tambowskiego, a później brał udział w walkach na terenie Turkiestanu z basmaczami.

W 1923 ukończył wojskowy kurs dla oficerów politycznych i do 1928 był instruktorem a następnie oficerem politycznym w baterii. W 1929 ukończył uzupełniający kurs oficerów artylerii i kolejno był dowódcą baterii i dywizjonu.

W 1937 wyjechał jako ochotnik do Hiszpanii, skąd wrócił w 1939. Po powrocie do ZSRR został dowódcą pułku artylerii, a następnie szefem artylerii dywizji strzeleckiej. Uczestniczył w wojnie zimowej przeciwko Finlandii.

W 1941 ukończył kurs wyższych dowódców artylerii w Akademii Artyleryjskiej im. Dzierżyńskiego i w kwietniu 1941 został dowódcą 4. Brygady Artylerii Przeciwpancernej.

W momencie rozpoczęcia agresji Niemiec na ZSRR nadal dowodził brygadą artylerii na Froncie Południowym. Następnie był kolejno: zastępcą szefa artylerii 18. Armii, szefem artylerii 37. i 56. Armii, zastępcą dowódcy artylerii Frontu Północno-Kaukaskiego i dowódcą 5. Korpusu Artylerii.

W lipcu 1943 został dowódcą artylerii Frontu Południowo-Zachodniego, a od października 1943 był dowódcą artylerii 3. Frontu Ukraińskiego.

24 kwietnia 1945 został wyróżniony tytułem honorowym Bohatera Związku Radzieckiego za wybitne zasługi w dowodzeniu artylerią 3. Frontu Ukraińskiego.

Po zakończeniu wojny od lipca 1945 do kwietnia 1946 był dowódcą artylerii Południowej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej. W tym czasie ukończył Akademię Artylerii im. Feliksa Dzierżyńskiego. Później był szefem sztabu artylerii Armii Radzieckiej (1946–1948), szefem Głównego Zarządu Artylerii Armii Radzieckiej (1948–1950), dowódcą artylerii Armii Radzieckiej (1950–1952 i 1953–1955), zastępcą ministra obrony ZSRR ds. uzbrojenia (1952–1953). 4 sierpnia 1953 został mianowany marszałkiem artylerii.

Następnie ponownie został zastępcą ministra obrony ZSRR ds. uzbrojenia (1955–1959). 8 maja 1959 został mianowany głównym marszałkiem artylerii. W grudniu 1959 został głównodowodzącym Wojsk Rakietowych Przeznaczenia Strategicznego ZSRR, będąc jednocześnie zastępcą ministra obrony ZSRR.

Od 1952 kandydat na członka Komitetu Centralnego KPZR, deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 4. i 5. kadencji (1954–1962).

Zginął 24 października 1960 w katastrofie jaka miała miejsce na Bajkonurze w czasie prób z rakietą R-16. Został pochowany przy murze Kremlowskim na Placu Czerwonym w Moskwie.

Awanse

• major - 13 stycznia 1936
• pułkownik - 5 marca 1939
• generał major artylerii – 13 maja 1942
• generał porucznik artylerii – 25 września 1943
• generał pułkownik artylerii – 3 kwietnia 1944
• marszałek artylerii – 4 sierpnia 1953
• główny marszałek artylerii – 8 maja 1959

Odznaczenia

• Złota Gwiazda Bohatera Związku Radzieckiego (28 kwietnia 1945)
• Order Lenina (pięciokrotnie)
• Order Czerwonego Sztandaru (czterokrotnie)
• Order Suworowa (19.03.1944)^[1]
• Order Kutuzowa I klasy (26.10.1943)^[2]
• Order Bohdana Chmielnickiego I klasy (22.11.1944)^[3]
• Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (03.11.1944)^[4]
• Order „Znak Honoru”
• Medal „Za obronę Kaukazu”
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945"
• Medal „Za zdobycie Budapesztu”
• Medal „Za zdobycie Wiednia”
• Medal „Za wyzwolenie Belgradu”
• Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”
• Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty”
• Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR”

Przypisy

Bibliografia

• Praca zbiorowa: Велкая Отечественная война 1941-1945. Moskwa: Политиэдат, 1985. (ros.).
• Неделин Митрофан Иванович – Герои страны (ros.)
• Władimir Tołubko: Неделин. Первый главком стратегических. Moskwa: 1979. (ros.).