Mlecz polny

Mlecz polny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

mlecz

Gatunek

mlecz polny

Nazwa systematyczna
Sonchus arvensis L.
Sp. pl. 2:793. 1753
Roślina

Mlecz polny (Sonchus arvensis L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Występuje w całej Europie, w środkowej i zachodniej Azji, na Syberii, Kaukazie i w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja)[3]. Rozprzestrzenił się też gdzieniegdzie poza tym rodzimym obszarem swojego występowania[3]. W Polsce jest pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich.

Morfologia

Łodyga
Sztywna, pusta, dołem naga, dorastająca do 60–150 cm wysokości. Pod ziemią roślina wytwarza bardzo kruche, czołgające się kłącze.
Liście
Liście na brzegach nierówno kolczasto ząbkowane, wrębne lub pierzastodzielne o sercowatej nasadzie. Często o sinej barwie.
Kwiaty
Zebrane w nielicznych koszyczkach tworzących podbaldach, języczkowe, żółte, obupłciowe. Słupki o żółtych szyjkach. Koszyczki o średncy 4–5 cm, ich okrywa i szypułka gęsto ogruczolone. Po południu i przy złej pogodzie koszyczki kwiatowe zamykają się.
Owoc
Ciemnobrunatna niełupka z puchem kielichowym, obustronnie 5-żebrowa.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do października, owoce rozsiewane są przez wiatr. Występuje na łąkach i w zaroślach, a także jako chwast w zbożach oraz w ogrodach i roślinach okopowych. Gatunek wyróżniający dla rzędu (O.) Polygono-Chenopodietalia[4].

Gatunek opisywany był jako roślina trująca dla bydła i, zwłaszcza, dla owiec, co przypisywano zawartości alkaloidów[5]. W istocie jednak ich zawartość jest śladowa, niższa niż u innych zielonych warzyw liściastych[6]. Inne badania sugerują, że mlecz polny sam w sobie nie jest trujący, ale – podobnie jak wiele innych roślin liściastych – w glebach o wysokiej zawartości związków azotu (azotanów – głównie azotanu potasu, czyli sztucznych nawozów) może kumulować je w szkodliwych dawkach[7].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-27].
  4. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  5. ↑ Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania krajowych roślin trujących i szkodliwych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1982, s. 396. ISBN 83-09-00660-8.
  6. ↑ Florence Jimoh, Adeolu Alex Adedapo, Anthony Jide Afolayan. Comparison of the Nutritive Value, Antioxidant and Antibacterial Activities of Sonchus asper and Sonchus oleraceus. „Records of Natural Products”. 51, 1, s. 29-42, 2011. 
  7. ↑ Krzysztof Lis, Czy mlecz faktycznie jest trujący? Obalamy mit trujących mleczy., Terrarium, 4 maja 2019 [dostęp 2019-05-24] (pol.).

Bibliografia

  • Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  • Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Media użyte na tej stronie

20190704Sonchus arvensis1.jpg
Autor:
AnRo0002
, Licencja: CC0
Acker-Gänsedistel (Sonchus arvensis) am Straßenrand in Saarbrücken