Mniszek kok-sagiz
![]() | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | mniszek kok-sagiz |
Nazwa systematyczna | |
Taraxacum kok-saghyz L. E. Rodin[3] Trudy Bot. Inst. Akad. Nauk S.S.S.R., Ser. 1, Fl. Sist. Vyssh. Rast. 1:187. 1933 |
Mniszek kok-sagiz, mniszek gumodajny, kok-sagiz (Taraxacum kok-saghyz Rodin) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny astrowatych (Asteraceae). W stanie dzikim rośnie w Azji Środkowej: w Kirgistanie, południowo-wschodnim Kazachstanie oraz w zachodnich krańcach Chin[3]. W dawnym ZSRR był główną rośliną kauczukodajną. W Polsce uprawiany w czasie II wojny światowej[4].
Morfologia
- Pokrój
- Bylina do 30 cm wysoka, z wyglądu podobna do mniszka lekarskiego, z białym sokiem mlecznym.
- Liście
- Lancetowate, zatokowo wcinane, zebrane w przyziemną rozetę.
- Kwiaty
- Języczkowate, koloru żółtego, tworzące koszyczki osadzone na szczycie bezlistnej łodygi.
- Owoc
- Niełupka z puchem kielichowym.
- Korzeń
- Gruby, palowy.
Zastosowanie
Roślina uprawiana dla kauczuku (w korzeniu kilkuletnim zawiera go do 20% w soku mlecznym), który znajduje się w soku korowej części korzeni. W krajach byłego ZSRR uzyskiwano średni plon korzeni 50–100 q z hektara.
Producent opon Continental AG z Instytutem Biologii Molekularnej i Ekologii Stosowanej Fraunhofer opracował metodę, która pozwala na wykorzystanie kauczuku z korzeni tego gatunku przy produkcji opon. Jak potwierdzają przedstawiciele koncernu, guma z tej rośliny ma lepsze właściwości, niż ta pochodząca z drzew kauczukowca z Ameryki Południowej[5].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ a b Taxon: Taraxacum kok-saghyz L. E. Rodin (ang.). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-11-21].
- ↑ Marian Nowiński: Mniszek. W: Słownik botaniczny. Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1993. ISBN 83-214-0140-6.
- ↑ Oficjalna strona internetowa Instytutu Biologii Molekularnej i Ekologii Stosowanej Fraunhofer, artykuł wraz z komentarzem profesora Dirka Prüfera (dostęp: 18.11.2013r.)
Bibliografia
- Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966
- Zbigniew Podbielkowski , Słownik roślin użytkowych, Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1989, ISBN 83-09-00256-4, OCLC 69595653 .
Media użyte na tej stronie
An American grown TKS from the 1940's
Taraxacum kok-saghyz Pollen