Mniszka białorzytna

Mniszka białorzytna

Lonchura striata[1]
(Linnaeus, 1766)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	astryldowate
Podrodzina	mniszki
Rodzaj	Lonchura
Gatunek	mniszka białorzytna
Synonimy
Loxia striata Linnaeus, 1766
Podgatunki
zobacz opis w tekście
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Mniszka białorzytna^[3] (Lonchura striata) – gatunek małego ptaka z rodziny astryldowatych (Estrildidae), podrodziny mniszek (Lonchurinae). Występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji. Nie jest zagrożony wyginięciem. Udomowione mniszki białorzytne znane są jako mewki japońskie.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 1766 na podstawie holotypu ze Sri Lanki (błędnie wskazał lokalizację jako Reunion). Nowemu gatunkowi nadał nazwę Loxia striata^[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza mniszkę białorzytną w rodzaju Lonchura. Wyróżnia 6 podgatunków^[5]. Ptaki z Tajwanu bywały wydzielane do podgatunku L. s. phaethontoptila, jednak zdają się nie różnić zbytnio od przedstawicieli L. s. swinhoei. Proponowany podgatunek L. s. explita uznawany jest za tożsamy z L. s. subsquamicollis^[4].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia następujące podgatunki^[5]:

• mniszka kreskowana^[3] (L. s. acuticauda) (Hodgson, 1836) – północne Indie (na wschód od Uttarakhandu), południowy Nepal po Bangladesz, Arunachal Pradesh, Mjanmę (z wyjątkiem jej południowej części), północno-zachodnią Tajlandię, północny Laos i północno-zachodni Wietnam^[4]
• mniszka białorzytna^[3] (L. s. striata) (Linnaeus, 1766) – zachodnie i północno-wschodnie Indie i Sri Lanka^[4]
• L. s. fumigata (Walden, 1873) – Andamany^[4]
• L. s. semistriata (Hume, 1874) – Nikobary^[4]
• L. s. subsquamicollis (Baker, ECS, 1925) – południowa Mjanma, Tajlandia (poza północnym zachodem kraju), centralny i południowy Laos, Wietnam i Kambodża na południe po Singapur, Sumatrę i wyspę Bangka^[4], północno-wschodni Wietnam, Hajnan i Tajwan^[4]
• L. s. swinhoei (Cabanis, 1882) – południowe i południowo-wschodnie Chiny (na wschód od Junnanu)

Mniszki białorzytne introdukowano do Japonii^[4].

Morfologia

Długość ciała wynosi 11–12 cm, masa ciała 9,5–13 g^[4]. Górna szczęka ciemnoszara, żuchwa srebrzysta. Pióra u nasady dzioba i gardło są niemal czarne. Pozostałe części ciała porastają głównie pióra czekoladowobrązowe, jedynie pierś i brzuch są pokryte brudnobiało-czekoladowym łuskowatym wzorem. Sterówki czarnobrązowe^[6].

Ekologia i zachowanie

Środowiskiem życia mniszek białorzytnych są między innymi suche obszary trawiaste lub porośnięte krzewami, skraje lasów, zarośnięte przecinki, zakrzewienia i plantacje^[4] Odnotowywane były od poziomu morza do 2000 m n.p.m.^[7] Żywią się nasionami, głównie ryżu i innych traw, w tym Eragrostis i bambusów^[4]. Pospolicie występują na nizinnych obszarach z uprawami ryżu, gdzie gniazdują również w bliskości siedlisk ludzkich^[7].

Lęgi

Sezon lęgowy jest długi, w Indiach i Tajlandii trwa niemal cały rok (głównie od lutego do września), podobnie na Półwyspie Malajskim, gdzie okres lęgowy trwa głównie od czerwca do sierpnia^[4]. W niewoli zniesienie liczy 1–8 jaj; w jednym z badań średnie zniesienie wyniosło 5,3 jaja^[8]. Oboje rodzice sprawują opiekę nad potomstwem^[7].

Status

IUCN uznaje mniszkę białorzytną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020)^[9]. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny^[2].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).