Mniszka karaibska

Mniszka karaibska
Neomonachus tropicalis[1]
(J.E. Gray, 1850)
Ilustracja
Mniszka karaibska w niewoli, o nieznanej płci, w nowojorskim akwarium w około 1930 roku. Osobnik pierwotnie schwytany z Arrecifés Triángulos (Campeche) lub Arrecife Alacrán (Jukatan) w Meksyku
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Nadgromada

żuchwowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Parvordo

płetwonogie

Rodzina

fokowate

Rodzaj

Neomonachus

Gatunek

mniszka karaibska

Synonimy
  • Crystophora antillarum[a] J.E. Gray, 1849[2]
  • Phoca tropicalis J.E. Gray, 1850[3]
  • Monachus tropicalis[b]: J.E. Gray, 1866[4]
  • Neomonachus tropicalis[c]: Slater & K.M. Helgen, 2014[5]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]
Status iucn3.1 EX pl.svg

Mniszka karaibska[7], mniszka antylska (Neomonachus tropicalis) – wymarły gatunek drapieżnego ssaka z rodziny fokowatych (Phocidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1840 roku angielski zoolog John Edward Gray nadając mu nazwę Phoca tropicalis[3]. Holotyp pochodził z Pedro Cays, 80 km na południe od Jamajki[8].

Na podstawie badań molekularnych i biologicznych taksony M. tropicalis i M. schauinslandi umieszczono w rodzaju Neomonachus; drogi rozwojowe Monachus i Neomonachus rozeszły się w miocenie około 6,3 mln lat temu, zaś drogi rozwojowe M. tropicalis i M. schauinslandi w pliocenie, 3,67 mln lat temu[9]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[10].

Etymologia

  • Neomonachus: gr. νεος neos „nowy”; rodzaj Monachus Fleming, 1822 (mniszka)[5].
  • tropicalis: nowołac. tropicalis „tropikalny”, od łac. tropicus „tropikalny”, od tropicus „obracanie”, od gr. τροπικος tropikos „przesilenie”, od τροπη tropē „obrócenie”, od τρεπω trepō „zmienić”[11].

Zasięg występowania

Mniszka karaibska znana była głównie z Morza Karaibskiego i ze wschodniej części Zatoki Meksykańskiej, występując na licznych wyspach i zatokach, takich jak Bahamy, Wielkie i Małe Antyle, półwysep Jukatan i na południowy zachód wzdłuż wybrzeży Ameryki Środkowej i Południowej, aż po Gujanę oraz wzdłuż wybrzeży Florydy i Georgii w Stanach Zjednoczonych[10].

Morfologia

Długość ciała samców około 226 cm (1 dorosły osobnik), samic[199–224 cm (4 dorosłe osobniki); masa ciała dla samicy przebywającej w niewoli, która była obficie żywiona i miała mało miejsca do ćwiczeń, wynosiła 163 kg[12]. Skóra młodego osobnika, który mógł mieć zaledwie kilka dni, mierzyła 107 cm[12]. Skóra ciemnoszarobrunatna na grzbiecie, natomiast na brzuchu żółtawa.

Ekologia

Nigdy nie została dokładnie zbadane, można przypuszczać, że było podobne do dwóch pozostałych gatunków mniszek (mniszka śródziemnomorska i mniszka hawajska).

Status zagrożenia i wymarcie

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EX (ang. extinct „wymarły”)[6]. Ostatni wiarygodny zapis pochodzi z 1952 roku z małej kolonii z Seranilia Bank, grupie maleńkich wysepek koralowych w połowie drogi między Jamajką a Hondurasem[10]. Mimo licznych badań od tego czasu nie został dotąd zlokalizowany i uważa się, że wyginął[10][6]. Ostatnie zapisy N. tropicalis przypisuje się wędrującym osobnikom kapturnika morskiego (Cystophora cristata)[10]. Mniszka karaibska była liczebna, gdy została odkryta i prawdopodobnie przebywała w od 14 do 16 koloniach rozsianych po Karaibach, zanim człowiek zaczął na nią polować w celach konsumpcyjnych (pożywienie i olej) do 1850 roku; po tym, jak liczebność populacji stała się zbyt niska dla polowań komercyjnych, polowania kontynuowano na mniejszą skalę[10].

Uwagi

  1. ↑ Nomen nudum.
  2. ↑ Kombinacja nazw.
  3. ↑ Pierwsze użycie obecnej kombinacji nazw.

Przypisy

  1. ↑ Neomonachus tropicalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ J.E. Gray. On the variation in the teeth of the crested seal, Cystophora cristata, and on a new species of the genus from the West Indes. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 17, s. 93, 1849. (ang.). 
  3. ↑ a b J.E. Gray: Catalogue of the Specimens of Mammalia in the Collection of the British Museum. Cz. 2: Seals. London: The Trustees, 1850, s. 28. (ang.).
  4. ↑ J.E. Gray: Catalogue of seals and whales in the British Museum. Wyd. 2. London: The Trustees, 1866, s. 20. (ang.).
  5. ↑ a b Scheel i in. 2014 ↓, s. 17.
  6. ↑ a b c L. Lowry, Neomonachus tropicalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-15] (ang.).
  7. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Monachus tropicalis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-15].
  9. ↑ Scheel i in. 2014 ↓, s. 13.
  10. ↑ a b c d e f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 442. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  11. ↑ tropicalis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-15] (ang.).
  12. ↑ a b P.J. Adam. Monachus tropicalis. „Mammalian Species”. 747, s. 2, 2004. DOI: 10.1644/747. (ang.). 

Bibliografia

  • D.M. Scheel, G.J. Slater, S-O. Kolokotronis, C.W. Potter, D.S. Rotstein, K. Tsangaras, A.D. Greenwood & K.M. Helgen. Biogeography and taxonomy of extinct and endangered monk seals illuminated by ancient DNA and skull morphology. „ZooKeys”. 49, s. 1–33, 2014. DOI: 10.3897/zookeys.409.6244. (ang.). 
  • Encyklopedia Dzikich Zwierząt: Wybrzeża morskie.

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 EX pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Cms-newyorkzoologicalsociety1910.jpg
Captive Caribbean monk seal, Monachus tropicalis, of unknown sex at the New York Aquarium in ca. 1910. Specimen originally captured from either Arrecife´s Tria´ngulos (Campeche) or Arrecife Alacra´n (Yucatan) in Mexico (Townsend 1909).