Moc zasady
Moc zasady – ilościowa miara chemicznej „siły działania” zasad. Miarą tej mocy jest ujemny logarytm dziesiętny ze stałej dysocjacji zasady w danych warunkach temperatury i ciśnienia, oznaczany skrótem
gdzie to stała dysocjacji zasady. Im jest mniejsze, tym moc zasady jest większa.
Przykładowo dla NaOH:
- NaOH → Na+ + OH− (dysocjacja w wodzie),
Moc zasad organicznych
Równanie dysocjacji dla zasad organicznych ma postać[1]:
- B + H
2O ⇄ BH + OH−
.
- B + H
Dla zasadowych związków organicznych zamiast pKb współcześnie podaje się wartości pKa (moc kwasu)[1] (oznaczane czasem jako pKBH+) dla kwasu sprzężonego BH+ danej zasady B[2]:
- B + H
3O+
⇄ BH+
+ H
2O.
Obie wartości skorelowane są wzorem:
- pKa + pKb = pKH2O = 14
Np. dla amoniaku pKb = 4,7 a pKa = 9,3, która to wartość odpowiada dysocjacji (jonizacji) kwasowej jonu amonowego NH+
4, a także reakcji hydrolizy tegoż jonu.
Związek | pKa | pKb |
---|---|---|
guanidyna | 13,6 | 0,4 |
dietyloamina | 10,8 | 3,2 |
amoniak | 9,3 | 4,7 |
anilina | 4,9 | 9,1 |
mocznik | 0,1 | 13,9 |
tiomocznik | –1 | 15 |
Mocne zasady
Wartości Kb mocnych zasad w wodzie są na tyle duże (około 1013 lub wyższe), że nie daje się ich zmierzyć bezpośrednio. Można jednak porównać ich moc w rozpuszczalnikach organicznych, np. DMSO. Mocne zasady:
- wodorotlenki litowców: LiOH, NaOH, KOH, RbOH oraz CsOH;
- wodorotlenki berylowców (bez berylu i magnezu): Ca(OH)2, Sr(OH)2 i Ba(OH)2.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Dissociation constants of organic acids and bases, [w:] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 8-42–8-51, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
- ↑ D.D. Perrin: Dissociation constants of organic bases in aqueous solution. Londyn: Butterworths & Co., 1965, s. 393, seria: IUPAC.
- ↑ Dissociation constants of inorganic acids and bases, [w:] CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 8-40–8-41, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
Bibliografia
- Lech Pajdowski: Chemia Ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1981. ISBN 83-01-00555-6.