Model Lambda-CDM

Ten artykuł od 2013-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Model Lambda-CDM (Λ-CDM, ang. Lambda-cold dark matter) – jeden z najpowszechniej uznawanych modeli kosmologicznych. Jego nazwa pochodzi od dwóch głównych składników Wszechświata: stałej kosmologicznej (oznaczanej przez Λ) i zimnej ciemnej materii. Model ten wyjaśnia mikrofalowe promieniowanie tła (CMB), obserwowaną strukturę wielkoskalową oraz przyspieszanie ekspansji Wszechświata.

Λ (lambda) jest stała kosmologiczną, czyli ciemną energią, odpowiedzialną za obecnie obserwowane coraz szybsze rozszerzanie się Wszechświata. W ramach modelu Λ-CDM uważa się, że stanowi ona obecnie około 68% gęstości energii we Wszechświecie.

Zimna ciemna materia jest to nierelatywistyczna ("powolna") ciemna materia, która jest niebarionowa i oddziałuje z materią barionową wyłącznie grawitacyjnie. Składnik ten stanowi ok. 27% gęstości energii obecnego Wszechświata.

Pozostałe 5% przypada na atomy, które stanowią budulec planet, gwiazd i materii międzygwiazdowej, a także fotony (głównie w postaci CMB).

Kosmologia fizyczna Wszechświat chronologia kształt rozmiar wiek Wielki Wybuch Wczesny Wszechświat Inflacja Nukleosynteza Promieniowania tła grawitacyjne mikrofalowe neutrinowe Rozszerzający się Wszechświat ekspansja przestrzeni metryka FLRW poczerwienienie prawo Hubble’a równania Friedmana Powstawanie struktur wielka grupa kwazarów kształt Wszechświata powstawanie galaktyk powstawanie struktur rejonizacja struktury wielkoskalowe Przyszłość Wszechświata ostateczny los Wszechświata śmierć cieplna Wszechświata Wielki Kolaps Wielkie Rozdarcie Wszechświat Friedmana Składowe ciemna energia ciemna materia model Λ-CDM Eksperymenty 2dF BOOMERanG COBE Illustris Planck SDSS WiggleZ WMAP Znani uczeni Aaronson Alfvén Alpher Bharadwaj de Sitter Dicke Ehlers Einstein Ellis Friedman Gamow Guth Hawking Hubble Lemaître Mather Penrose Penzias Rubin Schmidt Smoot Suntzeff Suniajew Tolman Wilson Zeldowicz i inni...