Mohammad Dżawad Zarif

Mohammad Dżawad Zarif

(c) Khamenei.ir, CC BY 4.0 Mohammad Dżawad Zarif (2021)
Data i miejsce urodzenia	7 stycznia 1960 Teheran
Minister spraw zagranicznych Islamskiej Republiki Iranu
Okres	od 15 sierpnia 2013
Poprzednik	Ali Akbar Salehi

Mohammad Dżawad Zarif (pers. محمدجواد ظریف; ur. 7 stycznia 1960 w Teheranie) – perski polityk i dyplomata. W latach 2002–2007 ambasador Iranu przy Organizacji Narodów Zjednoczonych. Od 15 sierpnia 2013 do 2021 r. minister spraw zagranicznych Islamskiej Republiki Iranu.

W 2014 oraz 2015 umieszczony na liście 100 najbardziej wpływowych osób na świecie według tygodnika „Time”^[1][2].

Życiorys

Urodził się w Teheranie 7 stycznia 1960, chociaż niektóre źródła podają jako rok jego urodzenia 1959^[3] lub 1961^[4]. Według informacji podawanych przez amerykański „The New Republic” urodził się jako czwarte dziecko w „zamożnej, religijnej i politycznie konserwatywnej rodzinie kupieckiej w Teheranie”^[5]. Jego ojciec był jednym z najbardziej znanych biznesmenów Isfahanu, a jego matka Efat Kashani (zm. 2013)^[6], była córką jednego z najbardziej znanych biznesmenów w Teheranie.

Mohammad Dżawad Zarif podczas spotkania z ministrem spraw zagranicznych Grecji Nikosem Kodzias w 2015

Uczył się w prywatnej szkole religijnej^[5]. W 1977 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie studiował stosunki międzynarodowe na San Francisco State University. Uzyskał tam bakalaureat oraz tytuł Master of Arts^[7]. Później kontynuował naukę w Josef Korbel School of International Studies oraz na University of Denver^[8][9]. Uzyskał tam stopień doktora na podstawie pracy pt. „Samoobrona w międzynarodowym prawie i polityce”^[10].

W maju 1982 został mianowany członkiem irańskiej delegacji przy Organizacji Narodów Zjednoczonych, głównie ze względu na swoje umiejętności mówienia w języku angielskim i znajomość amerykańskich realiów^[5].

W 1992 został wiceministrem spraw zagranicznych Iranu. Politycznie był związany z prezydentem Ali Akbarem Haszemim Rafsandżanim. Po ataku terrorystycznym na World Trade Center i Pentagon był wśród dyplomatów irańskich domagających się większego zaangażowania kraju we współpracy z Zachodem, spotykał się z dyplomatami amerykańskimi, by dyskutować o przyszłości Afganistanu^[11]. W latach 2002-2007 był ambasadorem Iranu przy ONZ^[12]. Brał udział w tajnych rozmowach amerykańsko-irańskich^[13], w czasie których poruszana była kwestia obalenia rządu Saddama Husajna^[11].

Odegrał znaczącą rolę na konferencji w Bonn, w czasie której omawiana była kwestia sformowania nowego rządu Afganistanu po obaleniu rządów talibów wskutek interwencji NATO w Afganistanie^[11]. W 2003 brał udział w opracowywaniu planu uregulowania stosunków irańsko-amerykańskich^[11].

Minister spraw zagranicznych Islamskiej Republiki Iranu

4 sierpnia 2013 prezydent Iranu Hasan Rouhani przedstawił jego kandydaturę do objęcia stanowiska ministra spraw zagranicznych^[14]. Jego nominacja na ministra spraw zagranicznych została odczytana jako wyraz dążeń irańskiego prezydenta Hasana Rouhaniego do uporządkowania relacji irańsko-amerykańskich, pozostających w impasie od czasu rewolucji islamskiej 1979^[11]. Równocześnie najbardziej konserwatywni politycy irańscy krytykują go za zbyt prozachodnią postawę, czy wręcz przejmowanie zachodnich poglądów i chęć uzyskania stałego pobytu w Stanach Zjednoczonych^[12].

15 sierpnia 2013 parlament Iranu zgodził się na objęcie przez niego teki ministra spraw zagranicznych^[13]. 25 lutego 2019 złożył dymisję na ręce prezydenta Hasana Rouhaniego^[15]. Prezydent odrzucił rezygnację, a Zarif rozpoczął kontynuowanie pełnienia funkcji ministra.

(c) Tasnim News Agency, CC BY 4.0

Mohammad Dżawad Zarif i minister spraw zagranicznych Wenezueli Jorge Arreaza w 2018

Potępił udział Amerykanów w interwencji pod kierunkiem Arabii Saudyjskiej w Jemenie, mówiąc, że Stany Zjednoczone powinny zostać pociągnięte do „odpowiedzialności za zbrodnie przeciwko ludzkości”^[16].

11 lutego 2019 spotkał się w Bejrucie z przywódcą Hezbollahu Hasanem Nasrem Allahem, który podziękował za wsparcie Iranu dla walki Hezbollahu z „agresją syjonistyczną”^[17]. Jako irański minister spraw zagranicznych potępił ofensywę wojsk tureckich na Rożawę w październiku 2019, uznając ją za naruszenie suwerenności Syrii^[18].

Porozumienie pokojowe zawarte pomiędzy Izraelem i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi określił mianem „zdrady wobec krajów arabskich i niearabskich na Bliskim Wschodzie”^[19].

Mohammad Dżawad Zarif pozostawał ministrem spraw zagranicznych Iranu do sierpnia 2021 r., gdy rozpoczął urzędowanie nowy rząd kierowany przez nowego prezydenta Iranu Ebrahima Raisiego^[20].

Sankcje

W lipcu 2019 Stany Zjednoczone nałożyły na niego sankcje^[21][22]. Unia Europejska nie poparła tej decyzji i wezwała do kontynuowania dialogu z Iranem^[23].

(c) Tasnim News Agency, CC BY 4.0

Mohammed Dżawad Zarif witający się z Ahmedem bin Jassimem Al Thanim, członkiem katarskiej rodziny królewskiej w 2017

Ordery, odznaczenia i nagrody

• Order Zasługi i Zarządzania I klasy (2016)^[24]
• Krzyż Wielki Orderu Kondora Andów (Boliwia, 2016)^[25]
• Order Przyjaźni (Kazachstan, 2018)^[26]
• Nagroda Chatham House (2016, wspólnie z Johnem Kerrym)^[27]

Życie prywatne

W 1979 wziął ślub z Maryam Imaniehj, z którą ma syna i córkę. Jego dzieci urodziły się w Stanach Zjednoczonych^[28][29].

Biegle włada językiem angielskim. W rodzinnym Iranie był jednym z najbardziej lubianych i cenionych polityków^[30][31]. Według badania opinii publicznej z marca 2016 aprobatę do jego osoby wyraziło 76% badanych respondentów^[32].

Przypisy