Mojżesz Szajniak

Mojżesz Szajniak (Mosze Lejb) (ur. 2 czerwca 1879 w Dobrej k. Turku, zm. ?) – właściciel drukarni w Łodzi.

Mojżesz Szajniak
Data i miejsce urodzenia2 czerwca 1879
Dobra k. Turku
Data i miejsce śmiercipo 1940
Łódź
Przyczyna śmiercizginął w Ghetto Litzmannstadt
Zawód, zajęciepolski drukarz,

Biogram

Syn Jonatana, majstra kuśnierskiego. Otrzymał tradycyjne wychowanie, uczył się w chederze, u prywatnych nauczycieli oraz w beit-hamidraszu[1]. Uznawany tam był za zdolnego ucznia o zacięciu humanistycznym.

W 1894 r. przybył do Łodzi i odbył praktykę w drukarni Leona (Lejby Izraela) Krukowskiego oraz w innych miejscowych drukarniach. Dla pogłębienia wiedzy zawodowej wyjechał do Wiednia, gdzie wyspecjalizował się w technice nagrywania płyt dźwiękowych i w produkcji druków akcydensowych. W lipcu 1908 r. rozpoczął starania o koncesję na założenie własnego zakładu, uzyskując ją 9 lutego 1909 r. Uruchomił firmę początkowo przy ul. Średniej (obecnie ul. Pomorska) 13, potem na krótko przy ul. Średniej 11, wreszcie w latach 1927-1932 ponownie pod dawnym adresem. W latach 20. XX w. był właścicielem bardziej nowoczesnej drukarni przy ul. Gdańskiej 40, w której pracowały dwie nowe maszyny typograficzne, dociskowa „Brillant”, bostonka, komplet nowych czcionek i niewielka introligatornia. Wydał pod swoją firmą co najmniej 105 książek i broszur. Jego drukarnia przyjmowała zlecenia na druk czasopism, takich jak m.in. „Miesięcznik Żydowski” (1930-1935), „Ogniwa” (1928-1936), „Przegląd Miesięczny” (1922), „Zwierciadło Dziesięciu Muz” (1924). W latach 1910-1913 wydał kilkanaście zbiorów piosenek kabaretowych i utworów humorystycznych. Wydał też 17 broszur w języku rosyjskim, później jednak przeważały druki polskie, często o tematyce żydowskiej. Poziom edytorski druków był wysoki, dlatego drukarnia została dwukrotnie (1911, 1912) wyróżniona srebrnymi medalami. Powstawały w niej także druki artystyczne takie m.in. jak wydane nakładem Szachny Szapiro w 1930 r. 24 portrety wybitnych osobistości pochodzenia żydowskiego, m.in. cadyka z Góry Kalwarii, Gaona z Kozienic, Mojżesza Majmonidesa, rabinów: Bunema z Przysuchy, Arona Lewina z Rzeszowa, Meira Szapiro z Piotrkowa, Izraela Baal Szem Tow. Gdy w wyniku kryzysu gospodarczego drukarnia popadła w długi, 26 lutego 1932 r. została ogłoszona jej upadłość, wierzytelności przejął decyzją sądu Chaskiel Opoczyński, ale Szajniak nadal prowadził działalność pod swoim nazwiskiem do 1939 r.

Był członkiem i przewodniczącym zarządu Klubu Rzemieślniczego[2]. Był jednym z założycieli Sekcji Drukarzy tego Klubu. Był członkiem komisji rewizyjnej Stowarzyszenia Właścicieli Drukarń i Litografii w Łodzi (założonego w 1907 r.)[3][4]. Był też członkiem Korporacji Przemysłu Graficznego i przewodniczącym Sądu Rozjemczego tejże Korporacji. Był ławnikiem łódzkiego Sądu Pokoju. Był też członkiem Rady Nadzorczej Banku Rzemiosła.

W 1937 r. mieszkał w Łodzi przy ul. Gdańskiej 42[5].

Podczas okupacji mieszkał w getcie łódzkim przy ul. Zgierskiej 40. Data i miejsce śmierci nieznane.

Przypisy

  1. ↑ Beit midrasz (dom nauki) – w judaizmie miejsce studiowania Prawa (Tory) i dyskusji nad problemami religijnymi
  2. ↑ Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920, Opracowany i wydany przez Wydział Statystyczny Magistratu m. Łodzi Łódź [1920] s. 452
  3. ↑ Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1919, Wydany nakładem Magistratu m. Łodzi, Łódź 1919, s. 207
  4. ↑ Informator m. Łodzi z kalendarzem na rok 1920, Opracowany i wydany przez Wydział Statystyczny Magistratu m. Łodzi Łódź [1920] s. 436
  5. ↑ Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937-1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 404 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi tu jako Mosiek

Bibliografia

  • Kempa Andrzej, Szukalak Marek Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom II A-Z, Łódź 2002, Oficyna Bibliofilów, ​ISBN 83-87522-52-X​, s. 101
  • Jacek Strzałkowski, Drukarnie i księgarnie w Łodzi do 1944 roku, Łódź: J. Strzałkowski, 1999, s. 120-1, ISBN 83-906647-1-2, OCLC 836572711.
  • Wiesław Puś, Żydzi w Łodzi w latach zaborów 1793-1914, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2001, ISBN 83-7171-411-4, OCLC 830273491.
  • Dzieje Żydów w Łodzi 1820-1944. Wybrane problemy. Pod redakcją Wiesława Pusia i Stanisława Liszewskiego Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1991, ​ISBN 83-7016-571-0​