Monachomachia, czyli Wojna mnichów

Ten artykuł od 2014-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Monachomachia, czyli Wojna mnichów (z gr. monachos – mnich, machia – walka) – poemat heroikomiczny o wojnie mnichów autorstwa Ignacego Krasickiego. Wydany po raz pierwszy anonimowo w roku 1778 w Lipsku, wywołał oburzenie hierarchii kościelnej i uznanie u twórców epoki oświecenia^[1].

Powstanie utworu i pierwsze wydania

Utwór powstał prawdopodobnie w Berlinie między końcem 1776 a wiosną 1777 – Tadeusz Mikulski datuje powstanie Monachomachii na 1778, Juliusz Kleiner i Ryszard Wierzbowski na wiosnę 1776. Według legendy, został napisany w apartamencie Woltera w Poczdamie^[1].

W 1778 ukazały się dwa pierwsze, nie podające imienia autora wydania dzieła – lwowskie K. Szlichtynga i lipskie M. Grölla. Oparte były one na dwóch różnych rękopisach, z których oba były niepoprawne. Jako pierwsze nazwisko Krasickiego podało wydanie Monachomachii w Dziełach poetyckich z 1802. Pierwsze wydanie oparte na poprawniejszym tekście ukazało się w pierwszym tomie Dzieł Krasickiego (Warszawa 1803).

Treść i kompozycja

Tematem utworu jest walka pomiędzy mnichami dwóch zakonów: karmelitów i dominikanów. Przedstawienie sporu mnichów w utworze naznaczone jest groteskowym humorem. Jednocześnie Monachomachia jest ostrą satyrą, krytyką ukrytą pod kostiumem zabawnych postaci.

Utwór jest dynamiczny, pełen komizmu – przykładem jest choćby scena batalistyczna, kiedy to idą w ruch naczynia i trepy, postać ojca Hilarego czy też fakt, że zwaśnionych godzi mocny trunek i wspólna namiętność do kielicha.

Monachomachia wywołała skandal – występowała przeciw zakonom, zasobnemu życiu duchownych, próżniactwu i zacofaniu. Stanowi utrzymaną w duchu oświecenia krytykę wad społecznych, obecnych również w Kościele, czego Krasicki nigdy nie ukrywał.

Zobacz też

• Antymonachomachia

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Monachomachia w serwisie Wolne Lektury
• Monacho-machia, czyli Woyna mnichow (Wilno, 1801, na s. tyt. krypt. aut. – Nazwa aut.: Ignacy Krasicki) w serwisie Polona.pl
• Poezye Krasickiego. T. 1 (Paryż, 1830, zawiera: Bajki i przypowieści ; Bajki nowe ; Myszeis ; Monachomachia, czyli Wojna mnichów ; Antimonachomachia) w serwisie Polona.pl