Monarchomachowie
Monarchomachowie (tyranobójcy) – nurt w myśli politycznej XVI wieku, wzywający do oporu wobec złego władcy (szczególnie absolutnego), a w nurcie skrajnym - do tyranobójstwa[1]. Myśl ta reprezentowana była zarówno przez kalwińskich protestantów w ogarniętej walkami religijnymi Francji, jak i katolickich radykałów, wpisujących tę ideę w działania kontrreformacyjne, zmierzające do usuwania heretyckich władców.
Głównymi przedstawicielami monarchomachów byli François Hotman, Teodor Beza, Stephanus Junius Brutus (pseudonim nieznanego autora), czy Szkot George Buchanan[1].
Monarchomachowie głosili zasadę suwerenności ludu. Władza i suwerenność należą do ludu i są jedynie delegowane królowi na podstawie porozumienia. Jeśli lud (i tylko on) zdecyduje, że porozumienie to zostało złamane, dygnitarz-arystokrata (jako reprezentant ludu) ma prawo obalić złego władcę, a nawet pozbawić go życia. Wskazując, że lud sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli, monarchomachowie byli też współtwórcami teorii reprezentacji.
Ich poglądy przyczyniły się do osłabiania despotyzmu i samowoli monarchii w Anglii (zwłaszcza w okresie poprzedzającym wybuch rewolucji za Stuartów), Niderlandów (toczących boje z Habsburgami), a także Polski, w której w XVII w. szlachta stopniowo stawiała się w opozycji do monarchii[2].