Monaster Świętych Borysa i Gleba w Grodnie

Monaster Świętych Borysa i Gleba

Cerkiew Świętych Borysa i Gleba w Grodnie
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Miejscowość	Grodno
Rodzaj klasztoru	męski
Eparchia	grodzieńska i wołkowyska
Klauzura	nie
Liczba mnichów (1931)	7
Obiekty sakralne
Cerkiew	Świętych Borysa i Gleba
Data budowy	XV w.
Data zamknięcia	po 1939
Położenie na mapie Grodna Monaster Świętych Borysa i Gleba
Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Monaster Świętych Borysa i Gleba
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Monaster Świętych Borysa i Gleba
53°40′41″N 23°49′08″E/53,678056 23,818889

Monaster Świętych Borysa i Gleba – prawosławny męski klasztor funkcjonujący w Grodnie między XV a XVII stuleciem i ponownie od 1839 do II wojny światowej. W latach 1697–1839 należał do zakonu bazylianów.

Prawosławna męska wspólnota monastyczna w Grodnie powstała prawdopodobnie w II połowie XV stulecia przy starszej o czterysta lat cerkwi Świętych Borysa i Gleba na Kołoży^[1][2]. Funkcjonowała do 1635, gdy świątynia ta przeszła w ręce unitów. W 1697 król Polski August II Mocny zezwolił wileńskiemu klasztorowi bazylianów na organizację nowego ośrodka klasztornego w Grodnie^[1]. Według innego źródła unicki klasztor istniał już w 1612^[2]. Nowe budynki klasztorne wzniesione przez unitów przeszły ponownie w ręce prawosławnych po synodzie połockim w 1839, gdy pod naciskiem władz carskich Kościół unicki na ziemiach litewskich i białoruskich przestał istnieć^[1]. W 1854, wobec niebezpieczeństwa zawalenia się cerkwi Świętych Borysa i Gleba mnisi przenieśli się do budynków byłego klasztoru bernardynek, skasowanego wcześniej przez władze carskie. Główny kościół w tymże klasztorze zaadaptowano na monasterską cerkiew. Monaster funkcjonował do 1915, gdy mnisi udali się na bieżeństwo^[1].

Po I wojnie światowej większa część mnichów wróciła do Grodna i ponownie urządziła swój klasztor w dotychczasowej siedzibie. Na jej terenie funkcjonowały dwie cerkwie, dwa budynki mieszkalne i zespół obiektów gospodarczych. Obszerny ogród klasztorny został wydzierżawiony władzom miejskim. Mnisi nadal dysponowali także starą cerkwią na Kołoży^[1]. W dwudziestoleciu międzywojennym majątek klasztoru był mu stopniowo odbierany na rzecz państwa polskiego. W rękach monasteru pozostał jedynie majątek Kołoża, który miał stanowić podstawę utrzymania prawosławnego biskupa grodzieńskiego Aleksego. Oprócz tego mnisi zarabiali na życie poprzez wykonywanie rzemiosła, prowadzenie parafii i prowadząc niewielkie gospodarstwo^[1]. W 1938 wspólnota liczyła pięciu mnichów i dwóch posłuszników^[3]. W II Rzeczypospolitej o zwrot klasztoru w Grodnie ubiegały się bernardynki. Prawosławni mnisi liczyli się z możliwością rewindykacji obiektów, jednak ostatecznie nie doszło do niej z powodu wybuchu II wojny światowej^[1].

Przypisy