Monaster Świętych Cyryla i Metodego w Ujkowicach

Monaster Świętych Cyryla i Metodego

Elewacja boczna cerkwi klasztornej
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Miejscowość	Ujkowice
Rodzaj klasztoru	monaster
Archimandryta	Nikodem (Makara)
Klauzura	nie
Typ zakonu	męski
Liczba zakonników (2014)	12
Obiekty sakralne
Cerkiew	Świętych Cyryla i Metodego
Cerkiew	Watopedzkiej Ikony Matki Bożej
Założyciel klasztoru	Nikodem (Makara) i Atanazy (Dębowski)
Fundator	Włodzimierz (Tarasewicz)
Styl	postmodernistyczny
Materiał budowlany	kamień, cegła, beton
Data budowy	od 1986
Data zamknięcia	17 marca 2015
Położenie na mapie gminy wiejskiej Przemyśl Ujkowice, monaster
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Ujkowice, monaster
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Ujkowice, monaster
Położenie na mapie powiatu przemyskiego Ujkowice, monaster
49°50′19″N 22°41′41″E/49,838722 22,694667
Strona internetowa klasztoru

Monaster Świętych Cyryla i Metodego – prawosławny klasztor męski w Ujkowicach.

Monaster Świętych Cyryla i Metodego został założony w 1986. Przez pierwsze osiem lat funkcjonował jako stauropigialny klasztor greckokatolicki. Od 1994 wspólnota podlegała jurysdykcji biskupa diecezji przemysko-nowosądeckiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (PAKP). W 2015 liderzy wspólnoty z Ujkowic zostali suspendowani przez PAKP, a wspólnotę monastyczną rozwiązano decyzją Świętego Soboru Biskupów PAKP^[1]. Od tego czasu klasztor w Ujkowicach de facto nadal funkcjonuje, ale poza strukturami jakiejkolwiek prawosławnej Cerkwi kanonicznej.

Historia

Klasztor greckokatolicki

Monaster męski w Ujkowicach powstał w 1986 na mocy specjalnego dekretu biskupa greckokatolickiego, Włodzimierza Tarasewicza, który przed śmiercią, korzystając z udzielonych mu przez Stolicę Apostolską pełnomocnictw, erygował katolicki klasztor obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce na prawach stauropigialnych.

Założycielami monasteru byli mnisi Nikodem i Atanazy. W 1984 powrócili oni do Polski ze Stanów Zjednoczonych Ameryki z zamiarem założenia neounickiej wspólnoty zakonnej. Obaj duchowni byli byłymi paulinami z Jasnej Góry, którzy w 1980 podczas pobytu za granicą przeszli z obrządku łacińskiego na obrządek bizantyjski i otrzymali święcenia kapłańskie w Ukraińskim Kościele Greckokatolickim.

24 lipca 1986 za zgodą prymasa Polski Józefa Glempa ojcowie Nikodem i Atanazy zakupili gospodarstwo rolne pod Przemyślem i w budynkach gospodarczych zorganizowali kaplicę oraz dom zakonny. Niemal natychmiast po przybyciu na Podkarpacie spotkali się z niechęcią, zarówno ze strony lokalnej społeczności, jak również duchowieństwa rzymskokatolickiego diecezji przemyskiej.

Klasztor prawosławny

W 1994 z powodu patowej sytuacji w konflikcie z łacińskim arcybiskupem przemyskim Ignacym Tokarczukiem oraz wiernymi parafii rzymskokatolickiej w Ujkowicach, ojcowie Nikodem i Atanazy odeszli z Kościoła katolickiego, przeszli na prawosławie i podporządkowali się jurysdykcji Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

W 2014 w monasterze było 12 braci, w tym 9 mnichów^[2]. Był to wówczas największy pod względem liczby mieszkańców męski klasztor prawosławny w Polsce. Stanowił w strukturach PAKP lokalne sanktuarium i ośrodek pielgrzymkowy. Wierni przybywali tutaj modlić się przed kopią ikony Matki Bożej "Pocieszenia i Dobrej Rady" z Monasteru Watopedzkiego. Na terenie monasteru mieściła się cerkiew Świętych Cyryla i Metodego. W budowie była druga – pod wezwaniem Watopedzkiej Ikony Matki Bożej^[3].

W 2015 Święty Sobór Biskupów PAKP ogłosił likwidację monasteru z uwagi na szkodliwą dla Kościoła działalność jego przełożonego (szkalowanie innych duchownych i biskupów, nawiązywanie kontaktów z „prawosławnym Kościołem niekanonicznym”^[a], niestosowanie się do poleceń ordynariusza diecezji przemysko-nowosądeckiej). Archimandrytę Nikodema i ihumena Atanazego Sobór suspendował, innym mnichom i posłusznikom pozostawił możliwość wstąpienia do innych wspólnot monastycznych Kościoła^[1].

W maju 2016 świętu patronalnemu monasteru, który kontynuuje działalność poza PAKP, przewodniczył biskup lwowski i sokalski Dymitr z – ówcześnie niekanonicznego – Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Kijowskiego^[4].

Galeria

• 

  Wejscie

• 

  Wnętrze

• 

  Widok od strony prezbiterium

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• ks. A. Kuryłowicz, Prawosławne ośrodki zakonne na ziemiach polskich w okresie powojennym [w:] red. A. Mironowicz, U. Pawluczuk, P. Chomik, Życie monastyczne w Rzeczypospolitej, Zakład Historii Kultur Pogranicza Instytutu Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2001, ISBN 83-902928-8-2, ss. 268–270