Monaster św. Aleksandra Oszewieńskiego

Monaster św. Aleksandra Oszewieńskiego

Александро-Ошевенский монастырь

nr rej. 2910049000
Zrujnowany sobór Zaśnięcia Matki Bożej w kompleksie klasztornym
Państwo	Rosja
Obwód	archangielski
Miejscowość	Oszewienskoje
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	archangielska
Przełożony	p.o. hieromnich Cyprian
Klauzura	nie
Typ monasteru	męski
Obiekty sakralne
Cerkiew nadbramna	św. Mikołaja
Założyciel klasztoru	Aleksander Oszewieński
Data budowy	XV w., XVIII w. (przebudowa)
Data zamknięcia	1922
Data zburzenia	zdewastowany po 1922
Data reaktywacji	2001
Położenie na mapie obwodu archangielskiego Monaster św. Aleksandra Oszewieńskiego
Położenie na mapie Rosji Monaster św. Aleksandra Oszewieńskiego
61°51′21″N 38°46′44″E/61,855833 38,778889
Strona internetowa klasztoru

Monaster św. Aleksandra Oszewieńskiego – prawosławny męski klasztor w Oszewienskim, w jurysdykcji eparchii archangielskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Założony w II połowie XV w. przez świętego mnicha Aleksandra Oszewieńskiego, zamknięty do 1919 przez władze radzieckie, restytuowany w 2001.

Historia

Monaster założył w latach 60. XV w. późniejszy święty mnich Aleksander Oszewieński, który założył pustelnię w lasach w okolicach Kargopola, nad Czuriugą^[1]. Zbudował także drewnianą cerkiew św. Mikołaja^[1]. Utworzenie monasteru błogosławił arcybiskup nowogrodzki Jonasz, zaś pierwsze nadania ziemskie nowej wspólnocie nadała Anastasija, bojarynia nowogrodzka^[2]. Aleksander zmarł w 1479, przekazując kierownictwo wspólnoty swojemu bratu, mnichowi Leoncjuszowi^[2]. Po śmierci założyciela w klasztorze pozostało tylko pięciu mnichów. Ponowny rozwój wspólnoty nastąpił w okresie kierowania monasterem przez ihumena Maksyma (1488–1531). W czasie tym wzrosła liczba zakonników, klasztor otrzymał nowe nadania ziemskie, wzniesiona została cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej. W 1540 w nieznanych okolicznościach spłonęły obie świątynie monasterskie, zostały jednak szybko odbudowane. W 1578 car Iwan IV Groźny nadał monasterowi wszystkie ziemie w promieniu pięciu wiorst od jego zabudowań^[1]. Mimo to w XVI–XVII w. zakonnicy kilkakrotnie toczyli spory o ziemię z miejscowymi chłopami, ponadto kilkakrotnie zniszczeniu ulegały świątynie, następnie odbudowywane^[1].

Drewniane zabudowania monasterskie zostały zastąpione murowanymi po tym, gdy w maju 1706 cały kompleks klasztorny spłonął wskutek uderzenia pioruna. W 1707 ukończono prace nad budową głównego soboru Zaśnięcia Matki Bożej z ołtarzem bocznym Spotkania Pańskiego oraz dzwonnicą, wzniesionych z białego kamienia. W świątyni wystawiono dla kultu relikwie założyciela monasteru^[1]. W 1834 nad bramą wjazdową na teren klasztoru wzniesiono cerkiew św. Mikołaja. W XVIII–XIX w. zbudowano także budynki mieszkalne i gospodarcze, jak również otaczający całe jego terytorium mur z czterema basztami^[1]. W monasterze funkcjonowała także drewniana cerkiew Opieki Matki Bożej. Klasztor prowadził dom pielgrzyma^[1]. W 1907 wspólnotę tworzyło ośmiu mnichów, którzy utrzymywali się z prowadzenia gospodarstwa, dysponowali również majątkiem leśnym, zajmowali się połowem ryb oraz zgromadzili kapitał 23 tys. rubli. Monaster posiadał placówkę filialną w Petersburgu z kaplicą św. Pantelejmona, otwartą w 1907 i czynną do 1919^[1].

W ramach akcji otwarcia relikwii Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, w 1919, z inicjatywy komunistycznego działacza Popowa, publicznie otwarto rakę z relikwiami św. Aleksandra Oszewieńskiego, która okazała się pusta. Od tego momentu władze traktowały klasztor jak nieczynny^[1]. Według innego źródła monaster przestał istnieć jeszcze przed 1919^[2]. W 1922 w klasztorze mieszkało jeszcze dwóch mnichów^[1]. Stopniowo jego zabudowania popadały w ruinę, plany restauracji zabytkowego monasteru, jakie pojawiły się w latach 60. XX wieku, nie zostały zrealizowane. Niektóre obiekty poklasztorne pełniły funkcje świeckie (np. szkoły)^[1].

Restytucję monasteru zainicjował w 2001 biskup archangielski i chołmogorski Tichon, który wyznaczył na pierwszego przełożonego nowej wspólnoty hieromnicha Teodozjusza, który przebywał w klasztorze do 2002, następnie opuścił go z powodu choroby. Zastąpił go hieromnich Cyprian. Mnisi uprzątnęli terytorium zapuszczonego klasztoru, otworzyli szkołę niedzielną, wyremontowali kaplicę, zaś od 2009 odprawiają nabożeństwa w rekonstruowanej cerkwi św. Mikołaja. Główny sobór Zaśnięcia Matki Bożej pozostaje w ruinie^[1].

Przypisy