Monaster Gračanica

Średniowieczne zabytki Kosowa^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Kosowo; / Serbia
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, III, IV
Numer ref.	724
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2006; na 30. sesji
	Położenie na mapie Kosowa Monaster Gračanica
	Położenie na mapie Serbii (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Monaster Gračanica
	42°35′54,5″N 21°11′36,2″E/42,598472 21,193389
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO;

Monaster Gračanica – średniowieczny klasztor prawosławny w pobliżu kosowskiego miasta Prisztina. Od 1999 monaster jest siedzibą biskupa raszko-prizreńskiego.

Lokalizacja

Klasztor znajduje się w serbskiej enklawie niedaleko miasteczka Lipljan, około 5 km od Prisztiny.

Historia

Monaster został ufundowany przez serbskiego króla Milutina i zbudowany w XIV wieku. Wcześniej w tym miejscu wznosiła się od VI wieku bazylika wczesnochrześcijańska, a później od XIII wieku kościół^[1]. Z zabudowań klasztornych do naszych czasów zachowała się jedynie cerkiew Matki Boskiej^[1].

13 lipca 2006 monaster został wpisany na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO – do istniejącego już wpisu monasteru Visoki Dečani dodano trzy zabytki: monster Gračanica, cerkiew Bogurodzicy Ljeviškiej w Prizrenie i monaster Peć, które wspólnie tworzą wpis Średniowieczne zabytki Kosowa i jako całość znalazły się na liście zabytków światowego dziedzictwa w niebezpieczeństwie^[2].

Cerkiew Matki Boskiej

Cerkiew przyklasztorna pod wezwaniem Matki Boskiej stanowi jeden z cenniejszych zabytków sztuki bizantyjsko-serbskiej. Świątynia ma oryginalny układ przestrzenny – jest organicznym połączeniem dwóch cerkwi krzyżowo-kopułowych i bogatą dekorację plastyczną.

Freski

Wnętrza świątyni zdobią freski wykonane m.in. przez Michaela Astrapę i Eutychiosa^[1]. Malowidła przedstawiają m.in. portrety fundatora – króla Milutina oraz cykle ikonograficzne ze Starego i Nowego Testamentu^[1]. Freski te są przykładem stylu renesansu Paleologów^[1].

Portret fundatora – Milutina, XIV w.
Portret żony Milutina, Simonidy Paleologiny, XIV w.
Jan Chrzciciel, ok. 1235
Sąd Ostateczny

Kopią świątyni jest Hercegowińska Gračanica, cerkiew w Trebinju w Bośni i Hercegowinie^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e UNESCO: Serbian Medieval Monuments (Serbia and Montenegro). s. 142. [dostęp 2011-11-25]. (ang.)
↑ UNESCO: World Heritage Committee puts Medieval Monuments in Kosovo on Danger List and extends site in Andorra, ending this year’s inscriptions (ang.). 2006-07-13. [dostęp 2011-11-25].
↑ Manastir Hercegovačka Gračanica

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[UNESCO142-3] UNESCO: Serbian Medieval Monuments (Serbia and Montenegro). s. 142. [dostęp 2011-11-25]. (ang.)

[UNESCO-4] UNESCO: World Heritage Committee puts Medieval Monuments in Kosovo on Danger List and extends site in Andorra, ending this year’s inscriptions (ang.). 2006-07-13. [dostęp 2011-11-25].

[5] Manastir Hercegovačka Gračanica

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne