Monaster Krušedol

Monaster Krušedol Krušedol
nr rej. СК 1040
Widok z lotu ptaka
Państwo	Serbia
Miejscowość
Kościół	Serbski Kościół Prawosławny
Rodzaj klasztoru	monaster
Eparchia	sremska
Klauzura	nie
Typ monasteru	męski
Obiekty sakralne
Cerkiew	Zwiastowania
Cerkiew	św. Maksyma
Założyciel klasztoru	Maksym Brankowicz
Data budowy	XVI w.
Data zburzenia	1716
Data reaktywacji	XVIII w.
Położenie na mapie Serbii (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Monaster Krušedol
45°07′10″N 19°56′43″E/45,119444 19,945278

Monaster Krušedol – prawosławny klasztor w kompleksie Fruškiej Gory, w jurysdykcji eparchii sremskiej Serbskiego Kościoła Prawosławnego. Wzniesiony w latach 1509–1516 jako rodowe mauzoleum Brankoviciów, gruntownie przebudowany w stylu barokowym w XVIII w.

Historia

Monaster został ufundowany przez Jerzego Brankovicia (w monasterze – Maksyma^[1]) z przeznaczeniem na mauzoleum jego rodziny^[2]. Niedaleko niego jego matka Angelina utworzyła klasztor żeński, już nieistniejący, pozostała po nim cerkiew Spotkania Pańskiego^[1]. Mnisi na przełomie XVII i XVIII w. schronili się przed wojną turecko-austriacką w Szentendre, następnie powrócili na Frušką Gorę^[1].

W 1708 monaster został ogłoszony siedzibą metropolii prawosławnej, której podporządkowane zostały serbskie świątynie w Austrii. Odbyły się w nim dwa sobory cerkiewno-ludowe. Już w 1713 siedzibę metropolii przeniesiono jednak do Sremskich Karlovców. W 1716 monaster został po raz kolejny zniszczony i spalony, groby Brankoviciów zostały splądrowane i spalone^[2].

Monaster odbudowano jeszcze w I połowie XVIII w. w stylu barokowym^[2]. Nie wznowił natomiast działalności zniszczony w tym samym roku klasztor żeński, którego mieszkanki uciekły przed Turkami do Sremskich Karlovców^[1]. W odnowę monasteru Krušedol szczególnie angażował się metropolita belgradzki Wincenty w 1721, następnie znaczne wysiłki na rzecz jego rozbudowy poczynił biskup Nikanor (Melentijević), który pracował przy remoncie głównej cerkwi oraz budowie nowych budynków mieszkalnych dla mnichów. W 1726 podjęto prace przy budowie dzwonnicy, w tym samym czasie nieznany artysta rosyjski wykonał część ikonostasu (rząd Deesis) w mniejszej cerkwi św. Maksyma^[1].

Zajmuje honorowe pierwsze miejsce wśród monasterów Fruškiej Gory^[2].

W monasterze pochowano m.in. króla Milana Obrenovicia^[1], księżnę serbską Ljubicę, patriarchów serbskich Arseniusza III^[2] i Arseniusza IV, metropolitów belgradzkiego Wincentego i Piotra^[1], biskupów Nikanora (Melentijevicia), Mojżesza (Petrovicia), Jana (Georgijevicia), wojewodę Stevana Šupljikca^[1].

Architektura

Monasterska cerkiew nosi wezwanie Zwiastowania. Została zbudowana na planie trójkonchowym, z wydłużoną nawą i przedsionkiem oraz półkoliście zamkniętymi absydami. Nawa obiektu wspiera się na czterech filarach. Od północnego zachodu do świątyni przylega zbudowana po 1726 dzwonnica^[2], zbudowana przez braci Nedeljka, Vasilije i Stojicia Bogdanoviciów^[1].

Na zachodniej elewacji świątyni znajdują się pozostałości starszej, XVI-wiecznej dekoracji malarskiej. W latach 1750–1756 w nawie, pomieszczeniu ołtarzowym i przedsionku wykonano nowe freski, których autorem był ukraiński malarz Jow Wasylewicz. Z XVIII w. pochodzi również ikonostas zwieńczony krucyfiksem^[2].

Przypisy