Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego na wyspie Kij
 nr rej. 2910063000 | |
 Główny sobór monasteru | |
| Państwo |  Rosja |
|---|---|
| Miejscowość | wyspa Kij |
| Kościół | Rosyjski Kościół Prawosławny |
| Rodzaj klasztoru | monaster |
| Eparchia | archangielska i chołmogorska |
| Klauzura | nie |
| Typ monasteru | męski |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór | Podwyższenia Krzyża Pańskiego |
| Cerkiew | Narodzenia Matki Bożej |
| Założyciel klasztoru | patriarcha moskiewski i całej Rusi Nikon |
| Styl | staroruski |
| Materiał budowlany | kamień |
| Data budowy | 1656–1660 |
| Data zamknięcia | 1922 |
| Data reaktywacji | nie reaktywowany |
Położenie na mapie obwodu archangielskiego  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 64°00′00″N 37°52′00″E/64,000000 37,866667 | |
Monaster Podwyższenia Krzyża Pańskiego – nieczynny klasztor prawosławny na wyspie Kij w zatoce Onega.
Według tradycji, w 1630 hieromnich Nikon, zamieszkujący w jednej z filii Monasteru Sołowieckiego, skicie Anzerskim, pokłócił się z jej przełożonym, schimnichem Eleazarem, i opuścił skit. Postanowił udać się do Kożejezierskiego Monasteru Objawienia Pańskiego. Jednak w czasie podróży łodzią zaskoczyła go burza. Łódź Nikona, który cały czas modlił się o swoje ocalenie, została wyrzucona na brzeg wyspy Kij. Aby podziękować Bogu za zachowanie życia, mnich wzniósł na brzegu krzyż[1].
W 1652 Nikon, będący już metropolitą nowogrodzkim, ponownie odwiedził wyspę Kij, gdzie odnalazł pozostawiony przez siebie krzyż. Wówczas miał postanowić, że na miejscu tym powstanie męski klasztor[2]. W 1656 hierarcha został wybrany na patriarchę Moskwy i całej Rusi i uzyskał od cara zgodę na budowę nowego klasztoru, po czym osobiście zainicjował zbiórkę środków na ten cel. Aleksy I Romanow osobiście przekazał 6 tys. rubli[2]. Prace budowlane rozpoczęto już w roku następnym, wtedy też formalnie powstała wspólnota monastyczna[2]. W 1660 Nikon po raz trzeci i ostatni odwiedził wyspę, mieszkając przez rok w będącym nadal w budowie klasztorze. Przywiózł ze sobą dzwony oraz wyposażenie dla świątyń monasterskich, w tym najważniejszej – kamiennego soboru Podwyższenia Krzyża Pańskiego. W soborze umieścił krzyż z relikwiami m.in. Krzyża Pańskiego (tzw. Krzyż z Kij)[2]. Oprócz głównej cerkwi w skład kompleksu klasztornego wchodziły kamienny refektarz i kaplica[2]. Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego został zlokalizowany w najwyższym punkcie skalistej wyspy i zwieńczony pojedynczą kopułą na ośmiobocznym bębnie. Nawa obiektu została zbudowana na planie kwadratu[3].
Na planie kwadratu o boku 15 metrów wzniesiono również kamienny refektarz, kopię podobnego obiektu w Monasterze Sołowieckim. Od zachodu jadalnia była połączona z cerkwią Narodzenia Matki Bożej, zaś od północno-zachodniej – z krytą dachem namiotowym dzwonnicą. Do dzwonnicy przylegała kaplica grzebalna przełożonych monasteru[3]; groby mnichów mieściły się na odrębnym cmentarzu[4]. Na terytorium monasteru znajdowało się uznawane za cudowne źródło o głębokości dziesięciu metrów, które zgodnie z tradycją zostało odkryte przez patriarchę Nikona[3]. Mnisi monasteru zamieszkiwali w jednopiętrowym budynku z celami zbudowanym pod koniec XVII w., którego parter zajmowały pomieszczenia gospodarcze[3].
W 1854, w czasie desantu angielskiego na wyspie podczas wojny krymskiej, monaster został uszkodzony. Poważniejsze straty poniósł jednak w czasie pożaru, jaki miał miejsce rok później. Odbudowę klasztoru sfinansował sumą 9 tys. rubli rząd rosyjski[5]. Monaster nigdy nie odzyskał znaczenia, jakie posiadał w czasach Nikona; ostatecznie zamknięty został w 1922[3]. Krzyż z Kij został przeniesiony najpierw do muzeum religii i ateizmu, następnie był przechowywany w magazynach moskiewskiego Muzeum Historycznego, aż w 1991 r. został wstawiony do cerkwi św. Sergiusza z Radoneża w rejonie Twierskim Moskwy[6].
Galeria
M. Priesniakow (2010). Cerkiew św. drzewa Krzyża Pańskiego 
M. Priesniakow (2010). Sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego 
Plaża na wyspie Kij
Przypisy
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.423
- ↑ a b c d e A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.424
- ↑ a b c d e A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.425
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.426
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., ss.424–425
- ↑ M. Wostryszew, I. Szokariew, Moskwa: wsie prawosławnyje chramy i monastyri, Moskwa, Algoritm-Eksmo 2009, ISBN 978-5-699-34703-2, s. 406.
Bibliografia
- A. Nizowskij, Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii, Wecze, Moskwa 2000, ISBN 5-7838-0578-5
Media użyte na tej stronie
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Symbol klasztoru do legendy mapy
Autor: Max presnyakov, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cerkiew św. drzewa Krzyża Pańskiego
Kiy-island (ru:Кий-остров), White Sea, Russia Onega Monastery of the Cross (ru:Онежский Крестный Монастырь) (1660)
July-August 2006Autor: Nzeemin, Licencja: CC BY-SA 2.0
Административная карта Архангельской области (только основная часть, без Ненецкого АО и островов.
- Проекция: Меркатор
- Координаты для GMT: -R35.7/50.7/60.5/66.9
- Инструменты: GMT, Inkscape
Autor: Max presnyakov, Licencja: CC BY-SA 3.0
Крестовоздвиженский собор Крестного монастыря на Кий острове в Белом море. Состояние на 2010г. - действующий. На переднем плане частично разобранная колокольня с воротами. (Пресняков, Максимильян Анатольевич)
