Monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Pustyńce

Monaster Zaśnięcia Matki Bożej

Успенскі манастыр у Пустынках

nr rej. 512Г000516
Widok ogólny
Państwo	Białoruś
Obwód	mohylewski
Miejscowość	Pustyńka
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny (Egzarchat Białoruski)
Rodzaj klasztoru	monaster
Eparchia	mohylewska i mścisławska
Biskup mohylewski	Sofroniusz (Juszczuk)
Klauzura	nie
Typ monasteru	męski
Liczba mnichów (2013)	5
Obiekty sakralne
Cerkiew	Narodzenia Matki Bożej
Założyciel klasztoru	Lingwen
Styl	barokowy, bizantyjsko-rosyjski
Data budowy	XIX w.
Data zamknięcia	1918
Data zburzenia	1943
Data reaktywacji	1992
Położenie na mapie obwodu mohylewskiego Pustyńka, monaster
Położenie na mapie Białorusi (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Pustyńka, monaster
54,102°N 31,745°E/54,101667 31,745000

Monaster Zaśnięcia Matki Bożej – prawosławny klasztor w Pustyńce (rejon mścisławski), w eparchii mohylewskiej i mścisławskiej Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego.

Historia

Monaster został założony w 1380^[1]. Założycielem monasteru był książę mścisławski Lingwen, według legendy – aby podziękować za cudowne uzdrowienie choroby oczu wodą z pobliskiego źródła. Na miejscu, gdzie powstał klasztor, miała także objawić się cudowna ikona^[2]. Obok cudownego źródła powstała cerkiew Narodzenia Matki Bożej^[2].

W XVI w. monaster należał na największych ośrodków prawosławnego życia zakonnego na ziemiach dzisiejszej wschodniej Białorusi. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej w 1563 został zniszczony, część mnichów zginęła, inni byli zmuszeni uciekać. W 1605 klasztor został reaktywowany jako unicki, jednak jeszcze w tym samym stuleciu został ponownie opuszczony z powodu braku kandydatów do życia mniszego^[2]. Przed XIX w. bazylianie otworzyli monaster powtórnie i w latach 1801–1808 wznieśli, na miejscu starszych drewnianych cerkwi, murowaną świątynię Zaśnięcia Matki Bożej^[2].

W 1839, na skutek synodu połockiego, bazyliański klasztor został przekazany Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu. W latach 1860–1893 przeprowadzono gruntowną przebudowę monasteru. Wzniesiono cerkwie Narodzenia Matki Bożej (1864) i Opieki Matki Bożej (1865), przebudowano główną świątynię Zaśnięcia Matki Bożej, zmieniając ikonostas i wieńcząc całość pięcioma kopułami. Pod koniec XIX w. wzniesiono także nową dzwonnicę krytą dachem namiotowym^[2].

Monaster został zamknięty w 1918, zaś w 1943, wysadzony w powietrze przez Niemców, uległ dalszym zniszczeniom^[2]. Cudowna ikona Matki Bożej czczona w klasztorze została z niego wywieziona i jej dalsze losy nie są znane^[2]. Po II wojnie światowej w budynkach monasterskich rozlokowano dom dziecka, następnie szkołę, wreszcie zaś sowchoz^[1].

Egzarchat Białoruski Patriarchatu Moskiewskiego powtórnie otworzył monaster w Pustyńce w 2003. Jego przełożonym został biskup mohylewski i mścisławski Sofroniusz. Trwają prace nad odbudową zrujnowanego kompleksu, w którym na stałe żyje pięciu mnichów^[2].

Architektura

Na zrujnowany kompleks monasterski składają się następujące obiekty:

• ruiny głównego soboru Zaśnięcia Matki Bożej z początku XIX w. Budowla była wzniesiona w stylu barokowym, w formie trójnawowej bazyliki z prostokątnym pomieszczeniem ołtarzowym. Elewacja świątyni była zdobiona pilastrami, zwieńczona frontonem. Wieże i kopuły świątyni zostały całkowicie zniszczone.
• budynek monasterski z przełomu XVIII i XIX w. – dwukondygnacyjny obiekt wzniesiony na planie litery L. Budynek łączy się z jednonawową cerkwią domową z półkolistym pomieszczeniem ołtarzowym. Kopuła zdobiąca pierwotnie świątynię nie przetrwała.
• dzwonnica z II połowy XIX w. – pięciokondygnacyjna budowla w stylu bizantyjsko-rosyjskim, pierwotnie zwieńczona iglicą, zniszczoną,
• budynki szkolny i mieszkalny oraz spichlerz i stajnia z II połowy XIX w.
• kaplica z II połowy XIX w.^[1].

Przypisy