Monaster Zaikonospasski
 | |
| Państwo |  Rosja |
|---|---|
| Miasto wydzielone |  Moskwa |
| Miejscowość | Moskwa |
| Kościół | Rosyjski Kościół Prawosławny |
| Eparchia | stauropigia |
| Ihumen | vacat |
| Klauzura | nie |
| Typ monasteru | męski |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór | Obrazu Chrystusa Zbawiciela Nie Ludzką Ręką Uczynionego |
| Fundator | Borys Godunow |
| Data budowy | XVII w. |
| Data zamknięcia | 1929 |
| Data reaktywacji | 2010 |
Położenie na mapie Moskwy  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 55°45′24″N 37°37′15″E/55,756667 37,620833 | |
| Strona internetowa klasztoru | |
Monaster Zaikonospasski, wł. monaster Obrazu Chrystusa Zbawiciela Nie Ludzką Ręką Uczynionego – prawosławny męski klasztor w Moskwie, o statusie wspólnoty stauropigialnej.
Potoczna nazwa monasteru odnosi się do jego wezwania (Spasski sugeruje wezwanie odnoszące się do Chrystusa Zbawiciela) i położenia (za straganami, na których sprzedawano ikony).
Historia
Monaster został założony w 1600 przez cara Borysa Godunowa. Pierwsze wzmianki o jego istnieniu pochodzą jednak dopiero z 1635. Główna świątynia klasztorna powstała w 1660 i została wyświęcona rok później[1].
W 1665 na terenie klasztoru powstała szkoła kierowana przez Symeona Połockiego[1]. W 1687 patriarcha moskiewski i całej Rusi Joachim doprowadził do jej zamknięcia, uznając, że jej program w zbyt dużym stopniu oparty był na wzorcach zachodnich, niepożądanych w Rosji. Joachim był zdania, że o ile powstanie akademii w Moskwie było zasadne, powinno nauczać się w niej głównie języka greckiego i teologii prawosławnej. W 1687 przy Monasterze Zaikonospasskim powstała Akademia Słowiańsko-Grecko-Łacińska prowadzona przez greckich mnichów, braci Joannicjusza i Sofroniusza Lichudów, zaproszonych do Moskwy przez patriarchę dwa lata wcześniej[2]. Akademia istniała przy klasztorze do 1814, gdy przeniesiono ją do ławry Troicko-Siergijewskiej i przekształcono w Moskiewską Akademię Duchowną[1].
Wcześniej, najprawdopodobniej w latach 1711–1720, główny sobór monasterski został przebudowany według projektu architekta związanego z Iwanem Zarudnym, na co wskazują związki z innymi moskiewskimi cerkwiami – Gabriela Archanioła i Teodora Stratylatesa oraz św. Jana Rycerza. Budowla została wzniesiona na planie czworoboku, jednak jej górne kondygnacje przybierają kształt ośmioboku. Głównym elementem dekoracji soboru są pilastry wokół okien. W podziemiach świątyni znajduje się druga cerkiew, nosząca wezwanie Wszechmiłującego Zbawiciela. Główny sobór posiada również drugi ołtarz Ikony Matki Bożej „Wszystkich Strapionych Radość”. Główna świątynia klasztorna została poważnie uszkodzona w pożarze już po siedemnastu latach od wyświęcenia, jednak w 1742 odbudowano go. W 1812 monaster został zniszczony wskutek pożaru Moskwy i zajęcia miasta przez Francuzów, jego renowację przeprowadzono dopiero w 1851[1].
Po rewolucji październikowej cerkwie klasztoru przejęli zwolennicy ruchu odnowicielskiego. Do śmierci w 1927 służył w nich Antonin (Granowski), były biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, przywódca jednej z organizacji odnowicielskich – Związku Odrodzenia Cerkiewnego. Nabożeństwa w soborze odprawiane były według rytu opracowanego osobiście przez Antonina na podstawie najstarszych liturgii chrześcijańskich, w języku rosyjskim, w zmienionej przestrzeni sakralnej z ołtarzem na środku nawy[3]. Dwa lata po śmierci duchownego, w 1929, świątynia została zamknięta i do 1992 mieściły się w niej różne instytucje świeckie. W latach 60. XX wieku obiekt częściowo odrestaurowano[1].
W 1992 dawny sobór monasterski został zwrócony Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu, w tym samym roku wznowiono sprawowanie w nim nabożeństw. Przez kolejne osiemnaście lat obiekt sakralny miał status patriarszego metochionu[1]. W 2010 Święty Synod Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego ogłosił restytucję męskiej wspólnoty mniszej i nadał jej status monasteru stauropigialnego[4].
Przełożeni monasteru[5]
- Rafał (Krasnopolski), 1703–1704
- Gedeon (Wiszniewski), 1723–1728
- German (Koncewicz), 1728–1731
- Porfiry (Krajski), 1742–1748
- Genadiusz (Dranicyn), 1757–1758
- Gabriel (Pietrow-Szaposznikow), 1760/1761–1763
- Genadiusz (Granicki), 1764–1768
- Antoni (Gierasimow-Zybielin), 1768–?
- Ambroży (Podobiedow), 1774–1778
- Paweł (Ponomariow), 1782–1783
- Metody (Smirnow), 1792–1794
- Ambroży (Jakowlew-Orlin), 1794–1795
- Eulampiusz (Wwiedienski), 1795–1798
- Serafin (Głagolewski), 1798–1799
- Włodzimierz (Trietjakow), 1799–1801
- Augustyn (Winogradski), 1801–1814
- Eugeniusz (Kazancew), 1814–1817
- Parteniusz (Czertkow), 1817–1819
- Witalis (Szczepietow), 1827–1833
- Sergiusz (Lapidiewski), 1859–1861
- Joannicjusz (Chołujski), od 1861
- Józef (Bażenow), 1881–1884
- Arseniusz (Iwaszczenko), 1886–1889
- Teodozjusz (Rożdiestwienski), do 1895
- Anatol (Stankiewicz), wzmiankowany 1898
- Teofilakt (Klemientjew), 1903–1907
- Eutymiusz (Jelijew), 1909–1913
- Piotr (Afanasjew), od 2010
Przypisy
- ↑ a b c d e f Монастырь Заиконоспасский. [dostęp 2012-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-22)].
- ↑ Wysszyj swiaszczennonaczalnik. W: A. Bogdanow: Russkije patriarchi. T. II. Moskwa: Tierra, 1999, s. 209–211. ISBN 5-300-02408-2.
- ↑ АНТОНИН
- ↑ ЖУРНАЛЫ заседания Священного Синода от 5 марта 2010 года
- ↑ История Заиконоспасского монастыря
Media użyte na tej stronie
Autor: Panther \ SkyBon, Licencja: CC BY 2.5
Чистая карта-заготовка для создания других карт Москвы
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.
EquiDistantConicProjection : Central parallel :
* N: 54.0° N
Central meridian :
* E: 100.0° E
Standard parallels:
* 1: 49.0° N * 2: 59.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Because the southern Kuril islands are claimed by Russia and Japan, they are shown as disputed. For more information about this see: en:Kuril Islands dispute. These islands are since 1945 under the jurisdiction of the Russian Federation.
Symbol klasztoru do legendy mapy
Autor: Ludvig14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Church of the Holy Mandylion at Zaikonospassky Monastery, Moscow