Monastyr Dragomirna

Monastyr Dragomirna

Mănăstirea Dragomirna

nr rej. SV-II-a-A-05577
Państwo	Rumunia
Miejscowość	Dragomirna
Kościół	Rumuński Kościół Prawosławny
Rodzaj klasztoru	monaster
Typ zakonu	żeński
Obiekty sakralne
Cerkiew	Zesłania Ducha Świętego
Fundator	Anastasie Crimca
Data budowy	1607–1609
Położenie na mapie okręgu Suczawa Monastyr Dragomirna
Położenie na mapie Rumunii Monastyr Dragomirna
47°45′30″N 26°13′48″E/47,758333 26,230000
Strona internetowa klasztoru

(c) EugenCOCA z angielskiej Wikipedii, CC-BY-SA-3.0

Ornamentyka wieży cerkwi Zesłania Ducha Świętego

Monastyr Dragomirna – obronny monastyr z cerkwią Zesłania Ducha Świętego znajdujący się we wsi Dragomirna, w północnej Rumunii, na Bukowinie, kilkanaście kilometrów na północ od Suczawy.

Fundatorem monastyru był metropolita mołdawski Anastasie Crimca. W 1602 kazał zbudować tutaj niewielką cerkiew pod wezwaniem św. Eliasza i Jana Teologa (położoną na cmentarzu), w której później został pochowany. Kilka lat później, w latach 1607–1609, obok tej cerkiewki wzniósł monastyr z cerkwią pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego. Była to ostatnia z wielkich fundacji klasztornych zlokalizowanych na Bukowinie, która od połowy XVI w. zaczęła być spychana na margines życia kulturalnego Hospodarstwa Mołdawskiego z uwagi na przesunięcie się centrum politycznego z Suczawy do położonych bardziej na południu Jass. Przy monastyrze została uruchomiona początkowo prężnie działająca szkoła kaligrafii i iluminatorstwa, co było spowodowane zamiłowaniami samego fundatora, który w tych dziedzinach przejawiał wielkie zdolności (księgi przezeń ozdabiane znajdują się w klasztornym muzeum).

W latach 1627–1635 hospodar mołdawski Miron Barnowski-Mohyła otoczył monastyr czworobokiem potężnych murów obronnych z narożnymi basztami oraz bramą wjazdową. Mury te jednak już wkrótce okazały się niewystarczające wobec ataku Kozaków pod dowództwem Tymoszki Chmielnickiego, który przybył na Mołdawię w celu obrony tronu hospodara Bazylego Lupu i przy tej okazji zdobył oraz złupił bogaty monastyr (wkrótce potem zginął podczas obrony Suczawy). Dalsze losy założenia także były burzliwe. W 1691 monastyr zdobyły wojska polskie. W 1758 został ponownie zdewastowany i ograbiony, tym razem przez Tatarów. Gdy w 1775 Bukowinę przyłączono do Austrii monastyr pozostał po mołdawskiej stronie granicy. Mimo to, podczas okupacji Mołdawii podczas wojny krymskiej został zajęty przez wojska austriackie i zdewastowany przebudową na koszary. Restauracji monastyru dokonano w drugiej połowie XX w.

Cerkiew Zesłania Ducha Świętego, stanowiąca centrum monastyru, konsekrowana w 1609. jest budowlą wyjątkową wobec wcześniejszego budownictwa mołdawskiego. Tylko w pewnym stopniu nawiązuje do dotychczasowej tradycji architektonicznej Mołdawii, w dużej mierze stanowi jednak efekt jej przekształcenia pod wpływem architektury Wschodu: Zakaukazia i Azji Mniejszej. Zbudowana na planie wzdłużonego prostokąta, podobnie jak typowe cerkwie mołdawskie, posiada jednak o wiele smuklejsze proporcje. Także typowa dla tutejszej architektury wieża-latarnia wznosząca się ponad nawą jest smuklejsza i posiada niespotykaną dotąd bogatą, wschodnią ornamentykę. Cała elewacja świątyni podzielona jest w poziomie kamiennym splecionym sznurem, który tutaj po raz pierwszy pojawia się w architekturze ziem rumuńskich, a później będzie często stosowany.

Podobne łączenie wpływów widoczne jest we wnętrzu cerkwi. Nawiązuje ono do tradycyjnego planu trójkonchowego, lecz zamiast apsyd bocznych w nawie posiada tylko nisze zagłębione w murze (z zewnątrz mur nie posiada żadnych występów). Wyjątkowy jest też sposób dokonania podziału cerkwi na pomieszczenia – nawę i przednawie łączy zamiast niewielkich drzwi duża arkada. Posadzka cerkwi także nie zachowuje poziomu – ten stopniowo się podnosi w kierunku wschodnim.

Wnętrze cerkwi ozdobione jest malowidłami, typowymi dla malowanych cerkwi bukowińskich.

W części zabudowań klasztornych, w obecnym kształcie pochodzących z XIX w., funkcjonuje obecnie muzeum z cennym zbiorem manuskryptów.

Zobacz też

• Malowane cerkwie północnej Mołdawii
• Ewangeliarz mołdawski

Bibliografia

• Witold Korsak, Jacek Tokarski: Rumunia. Wydawnictwo Pascal, 2004, s. 208–209. ISBN 83-7304-380-2.
• Łukasz Galusek, Michał Jurecki, Alexandru Dumitru: Rumunia. Mozaika w żywych kolorach. Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2004, s. 146–147. ISBN 83-89676-03-6.
• Michał Jurecki: Bukowina. Kraina łagodności. Kraków: Wydawnictwo Bezdroża, 2001, s. 203–208. ISBN 83-913283-2-5.
• Ryszard Brykowski, Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki: Sztuka Rumunii. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo, 1979, s. 90–97. ISBN 83-04-00121-7.
• Vasile Florea: Sztuka rumuńska. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1989, s. 142. ISBN 83-221-0423-5.

Linki zewnętrzne

• Manastirea Dragomirna (ang. • rum. • niem. • fr.). [dostęp 2012-11-05].
• Zabytki rumuńskiej Bukowiny (pol.). [dostęp 2009-05-10].