Monety polsko-rosyjskie

3 ruble – 20 złotych 1834 z Petersburga
1½ rubla – 10 złotych 1833
¾ rubla – 5 złotych 1835 MW
30 kopiejek – 2 złote 1836
15 kopiejek – 1 złoty 1832
10 groszy 1835
5 groszy 1840
3 grosze 1835
1 grosz 1835

Monety polsko-rosyjskie – monety bite według nowego wzoru i wprowadzane do obiegu w Królestwie Polskim po powstaniu listopadowym (1830–1831) w latach 1832–1841[1].

Dla utworzonego w 1815 Królestwa Polskiego, które pozostawało w unii personalnej z Cesarstwem Rosyjskim, wybrano system walutowy odmienny od tego, który obowiązywał w Rosji. Złoty polski równy był 30 groszom. Bito monety 1 i 3 grosze polskie w miedzi, 5 i 10 groszy polskich w bilonie, 1, 2, 5, 10 złotych polskich w srebrze oraz 25 i 50 złotych polskich w złocie. Monety te miały napisy wyłącznie w języku polskim, a na rewersie znajdowało się godło Królestwa Polskiego będące orłem rosyjskim z umieszczonym na piersi orłem polskim.

Po upadku powstania już w pod koniec roku 1832 rozpoczęto proces usuwania symboli autonomii polskiej ze znaków pieniężnych. Wprowadzono srebrne i złote monety dwunominałowe, które były jednak bite według szeregu nominałowego Królestwa Polskiego przedpowstaniowego tj. 1, 2, 5, 10 złotych w srebrze oraz 20 złotych w złocie. Kopiejkowo-rublowe nominały monet to 15 kopiejek, 30 kopiejek, ¾ rubla, 1½ rubla oraz 3 ruble odpowiednio. Na monetach tych umieszczono wyłącznie godło rosyjskie, wszystkie napisy poza nominałem złotowym były w języku rosyjskim, drugi nominał został wyrażonych w złotych a nie, tak jak przed powstaniem, w złotych polskich.

W roku 1835 usunięto symbole autonomii polskiej z monet groszowych. Tak jak w przypadku monet złotowych, orzeł rosyjski został umieszczony na awersie. Napis: GROSZ POLSKI zastąpiono: GROSZem. Monety te nie miały nominału wyrażonego w kopiejkach i były bite według szeregu nominałowego obowiązującego w Królestwie Polskim przed powstaniem.

Ze względu na bicie w latach 1832–1841 monet groszowych i dwunominałowych złotowych z usuniętymi symbolami autonomii polskiej według szeregu nominałowego ustanowionego dla Królestwa Polskiego, w numizmatyce polskiej monety te nazywane są polsko–rosyjskimi.

W roku 1834 w przypadku monet złotowych, a w 1835 w przypadku monet groszowych, zaprzestano jakiegokolwiek bicia ich według starych przedpowstaniowych wzorów.

Z dniem 1 stycznia 1842 r.[2] ujednolicono całkowicie systemy monetarne Rosji i tzw. Królestwa Kongresowego, zabraniając bicia z aktualną datą monet według wzorów 1832–1841. Mennica warszawska miała już odtąd bić jedynie monety rosyjskie według szeregu nominałowego obowiązującego w Rosji. W przypadku dwóch monet obiegowych tj. 20 i 25 kopiejek zezwolono na umieszczenie również nominału wyrażonego w groszach, co rozpoczęło w polskiej numizmatyce okres monet rosyjsko–polskich.

Groszowe monety polsko-rosyjskie były bite przez mennicę warszawską po roku 1841, jednak na monetach 3, 5, 10 groszy umieszczano rok 1840, a na monecie 1 grosz również rok 1839[3].

Groszowe monety polsko-rosyjskie były bite jedynie w mennicy warszawskiej. Złotowe monety polsko-rosyjskie bito zarówno w Petersburgu (litery НГ po obu stronach ogona orła) jak i Warszawie (litery MW po obu stronach ogona orła)[2].

W tabeli zestawiono nominały obiegowych monet polsko-rosyjskich z latami podanymi na monetach oraz mennicami, w których zostały wybite[4].

Nominał1832183318341835183618371838183918401841
1 groszMWMWMWMWMWMWMW
3 groszeMWMWMWMWMWMWMW
5 groszyMWMWMWMW
10 groszyMWMWMWMWMWMW
15 kopiejek – 1 złotyНГНГНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MW
30 kopiejek – 2 złoteMWMWMWMWMWMWMWMW
¾ rubla – 5 złotychНГНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MW
1½ rubla – 10 złotychНГНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MW
3 ruble – 20 złotychНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ, MWНГ

Zobacz też

Przypisy

  1. Czesław Kamiński, Edmund Kopicki, Katalog monet polskich 1764–1864, 1977.
  2. a b 1841 – Królestwo Polskie 1835-1841, sites.google.com [dostęp 2017-09-10] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-11].
  3. Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet Królestwa Polskiego 1835–1841 1 grosz, 3 grosze, 5 groszy, 10 groszy, 2011.
  4. Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003.

Media użyte na tej stronie

INC-194-a Три рубля — двадцать злотых 1834 г. (аверс).png
Autor: АНО "Международный нумизматический клуб", Licencja: CC BY-SA 4.0
Три рубля — двадцать злотых 1834 г. (аверс). ГМ 142.IX.2; Биткин 1075 (R). Двуглавый орёл с распростёртыми крыльями под тремя коронами; на груди орла щит с гербом Москвы, окружённый цепью ордена св. Андрея Первозванного. На крыльях орла щиты с гербами Царства Казанского, Царства Астраханского, Царства Сибирского, Царства Польского, Царства Херсонеса Таврического и Княжества Финляндского. В лапах орла скипетр и держава. Под орлом инициалы минцмейстера: П — Д (П. Данилов).
INC-194-r Три рубля — двадцать злотых 1834 г. (реверс).png
Autor: АНО "Международный нумизматический клуб", Licencja: CC BY-SA 4.0
Три рубля — двадцать злотых 1834 г. (реверс). ГМ 142.IX.2; Биткин 1075 (R). В центре надпись в пять строк: ❀ 3 ❀ РУБЛЯ 20 ZŁOTYCH.1834 Внизу знак монетного двора: С. П. Б. Круговая надпись: ЧИСТАГО ЗОЛОТА 81 ДОЛЯ.
3 grosze 1835.jpg
Autor: Janeczkas, Licencja: CC BY-SA 4.0
3 grosze 1835
1 grosz 1835.jpg
Autor: Janeczkas, Licencja: CC BY-SA 4.0
1 grosz 1835
10 groszy 1835.jpg
Autor: Janeczkas, Licencja: CC BY-SA 4.0
10 groszy 1835
5 groszy 1840.jpg
Autor: Janeczkas, Licencja: CC BY-SA 4.0
5 groszy 1840