Monte San Giorgio

Monte San Giorgio^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Szwajcaria; Włochy
Typ	przyrodniczy
Spełniane kryterium	VIII
Numer ref.	1090
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	2003; na 27. sesji
Dokonane zmiany	2010; na 34. sesji
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO;

Monte San Giorgio
	; Lago di Lugano z Monte San Giorgio po lewej stronie
Państwo	Szwajcaria
Położenie	Ticino
Pasmo	Prealpy Lugańskie, Alpy Zachodnie
Wysokość	1097 m n.p.m.
	Położenie na mapie Ticino Monte San Giorgio
	Położenie na mapie Szwajcarii Monte San Giorgio
	45°54′49″N 8°56′58″E/45,913611 8,949444

Monte San Giorgio – góra w Prealpach Lugańskich, w Ticino, w Szwajcarii. Jedno z najbardziej znaczących stanowisk skamieniałości flory i fauny z triasu środkowego.

W 2003 roku Monte San Giorgio została wpisana na listę dziedzictwa przyrodniczego UNESCO.

Geografia

Monte San Giorgio leży pomiędzy dwoma południowymi częściami Lago di Lugano w Prealpach Lugańskich w Ticino w Szwajcarii^[1]. Porośnięta lasem góra o stożkowatym kształcie wznosi się na wysokość 1096,7 m n.p.m. – 271 metrów nad poziom tafli Lago di Lugano^[1].

Po stokach góry wiedzie ścieżka edukacyjna, a na szczyt można wejść (ok. 2 godz. marszu) po wjechaniu kolejką linową do Serpiano lub wejść szlakiem z Meride (ok. 4 godzin marszu)^[2].

Geologia

Na bazie gnejsów spoczywają skały wylewne o strukturze porfirowej – andezyty i lżejsze tufy wulkaniczne – świadectwo aktywności wulkanicznej z okresu permu^[2]. Warstwy te układają się pod kątem 30°, tak że najstarsze skały znajdują się na północnym krańcu góry opadającym nad Lago di Lugano^[2]. Od strony południowej dochodzą znacznie młodsze skały osadowe wykształcone w okresie mezozoiku – w triasie – w subtropikalnych warunkach płytkiego morza należącego do praoceanu Tetydy^[3]^[4]. Na warstwach piaskowców i zlepieńców spoczywają dolomity i wapienie^[3]. Płytkie wody o głębokości 50–100 m, silnie zasolone i pozbawione tlenu, stworzyły doskonale warunki dla konserwacji martwych organizmów^[3]. Stąd w triasowych osadach Monte San Giorgio znajduje się wiele skamieniałości^[3]. Skały triasowe tworzą warstwę o grubości ok. 1000 metrów^[1].

Paleontologia

Monte San Giorgio jest jednym z najbardziej znaczących stanowisk skamieniałości flory i fauny z triasu środkowego^[1]. Osady triasowe obejmują okres ponad 15 milionów lat, przez co możliwe jest prześledzenie rozwoju ewolucyjnego znajdowanych tu gatunków^[1].

Odkrycia paleontologiczne obejmują ponad 10 tys. dobrze zachowanych okazów, w większości kompletnych szkieletów, wielu gatunków fauny: ok. 30 gatunków gadów morskich i lądowych, ok. 8 gatunków ryb, ponad 100 gatunków bezkręgowców – m.in. małży, amonitów, szkarłupni, skorupiaków oraz owadów, a także wielu gatunków flory^[1]. Wiele z tych gatunków zostało odkrytych po raz pierwszy na stokach Monte San Giorgio, a niektóre z nich nie zostały odnalezione nigdzie indziej na ziemi^[1].

Odkryto tu m.in. szczątki ticinozucha – archozaura z rodziny Prestosuchidae i ceresiosaurusa – notozaura z rodziny Nothosauridae^[1].

Ticinozuch

Historia

Badania paleontologiczne w obszarze Monte San Giorgio prowadzone są od prawie 200 lat^[5], głównie przez naukowców z uniwersytetu w Zurychu i Mediolanie^[1]. Pierwsza praca naukowa na temat skamieniałości z Monte San Giorgio została opublikowana w 1847 roku przez Giulio Curioniego^[1]. Prace zintensyfikowano pod koniec XIX wieku, odkrywając kolejne gatunki ryb i amonitów. Wydobyte wówczas okazy uległy zniszczeniu podczas bombardowania Muzeum Historii Naturalnej w Mediolanie podczas II wojny światowej w 1943 roku^[1]. Po wojnie badania wznowiono, a wiele prowadzonych jest w kooperacji międzynarodowej między ośrodkami we Włoszech i Szwajcarii^[1].

Od 1974 roku obszar 8,5 km² Monte San Giorgio jest objęty ochroną^[5]. W 2003 roku Monte San Giorgio została wpisana na listę dziedzictwa przyrodniczego UNESCO, a w 2010 roku wpis został rozszerzony na tereny po stronie Włoch^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l UNESCO: World Heritage Scanned Nomination No 1090 (ang.). [dostęp 2015-09-19].
↑ ^a ^b ^c Michael Szönyi: Geoland Südschweiz: Tessin, Wallis. vdf Hochschulverlag AG, 2010, s. 28. ISBN 978-3-7281-3281-9. [dostęp 2015-09-20].
↑ ^a ^b ^c ^d Michael Szönyi: Geoland Südschweiz: Tessin, Wallis. vdf Hochschulverlag AG, 2010, s. 29. ISBN 978-3-7281-3281-9. [dostęp 2015-09-20].
↑ World Heritage Nomination – Iucn Technical Evaluation Monte San Giorgio (Switzerland) Id Nº1090: Lavaux, vignoble en terrasses face au lac et aux alpes (ang.). [dostęp 2015-09-19].
↑ ^a ^b Michael Szönyi: Geoland Südschweiz: Tessin, Wallis. vdf Hochschulverlag AG, 2010, s. 27. ISBN 978-3-7281-3281-9. [dostęp 2015-09-20].
↑ UNESCO: LMonte San Giorgio (ang.). [dostęp 2015-09-19].

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[UNESCO3-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l UNESCO: World Heritage Scanned Nomination No 1090 (ang.). [dostęp 2015-09-19].

[Szönyi28-4] Michael Szönyi: Geoland Südschweiz: Tessin, Wallis. vdf Hochschulverlag AG, 2010, s. 28. ISBN 978-3-7281-3281-9. [dostęp 2015-09-20].

[Szönyi29-5] Michael Szönyi: Geoland Südschweiz: Tessin, Wallis. vdf Hochschulverlag AG, 2010, s. 29. ISBN 978-3-7281-3281-9. [dostęp 2015-09-20].

[UNESCO2-6] World Heritage Nomination – Iucn Technical Evaluation Monte San Giorgio (Switzerland) Id Nº1090: Lavaux, vignoble en terrasses face au lac et aux alpes (ang.). [dostęp 2015-09-19].

[Szönyi27-7] Michael Szönyi: Geoland Südschweiz: Tessin, Wallis. vdf Hochschulverlag AG, 2010, s. 27. ISBN 978-3-7281-3281-9. [dostęp 2015-09-20].

[UNESCO-8] UNESCO: LMonte San Giorgio (ang.). [dostęp 2015-09-19].

[:1-9] Wspólnie z Włochami

[10] Wspólnie z Austrią, Francją, Niemcami, Słowenią, Włochami

[11] Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Niemcami, Indiami i Japonią

[12] Wspólnie z Włochami

[:2-13] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Ukrainą i Włochami

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne