Monticello (Thomas Jefferson)
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Rozpoczęcie budowy | 1768 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Wirginii  | |
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |
 38°00′32,000″N 78°27′11,999″W/38,008889 -78,453333 | |
| Strona internetowa | |
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ | kulturowy |
| Spełniane kryterium | I, IV, VI |
| Numer ref. | |
| Region[b] | Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę | 1987 |
Monticello – posiadłość Thomasa Jeffersona (1743–1826), 3. prezydenta Stanów Zjednoczonych, położona w Charlottesville, w stanie Wirginia.
W 1987 posiadłość Monticello i Uniwersytet Wirginii w Charlottesville zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Dom Jeffersona
Dom powstał na wzgórzu plantacji, którą Thomas Jefferson odziedziczył po ojcu – Peterze Jeffersonie, plantatorze[1]. Budowla w stylu nawiązującym do klasycyzmu i palladianizmu została zaprojektowana przez Jeffersona, który inspirował się pracami włoskiego architekta i teoretyka architektury doby renesansu – Andrei Palladio[1]. Jefferson przeprojektowywał i przebudowywał dom przez całe swoje życie[2][1], mieszkał tu od 1770 aż do śmierci w 1826[1].
Prace nad Monticello rozpoczęły się w 1768, kiedy to zniwelowano teren na wzgórzu pod budowę[3]. W 1769 rozpoczęto prace budowlane, a rok później Jefferson wprowadził się do świeżo ukończonego Pawilonu Południowego (ang. South Pavillon)[3]. Ok. 1772 ukończono prace nad częścią z jadalnią w skrzydle północnym[3]. Do tej części Jefferson wprowadził się ze swoją żoną Marthą W. Skelton[1]. Dom z dwupiętrowym portykiem miał osiem pokoi[1].
Dwa lata po śmierci żony w 1782 Jefferson wyjechał na placówkę dyplomatyczną do Francji[1]. Opuszczając Monticello w 1784, polecił dalej rozbudowywać posiadłość, a po powrocie zmienił nieco styl budowli w oparciu o wzorce francuskie. Nowa faza budowy nadająca jej dzisiejszy neoklasycystyczny wygląd przypadała na lata 1796–1809. W latach 1801–1803 ukończono tarasy[3]. W 1808 gotowy był Pawilon Północny (ang. North Pavillon), a Pawilon Południowy został przebudowany[3]. Nowy dom „Monticello” miał 21 pokoi; nad częścią środkową z portykiem z kolumnami dominowała niska kopuła (pierwsza w domu amerykańskim[4]), skrzydła boczne mieściły pomieszczenia dla służby[1].
Wewnątrz domu Jefferson zastosował wiele nowatorskich rozwiązań, często własnego projektu[5], m.in. małe windy towarowe do transportu wina z piwnicy do jadalni[5], szafy wyposażone w mechaniczne transportery ubrań[6], składane drzwi, alkowy skrywające klatki schodowe[1] czy toalety wewnątrz domu[4]. Większość mebli i elementów wystroju wnętrz została sprowadzona z Francji – podczas pobytu w Paryżu Jefferson zgromadził pokaźną liczbę sprzętów domowych oraz sztuki[7].
Po śmierci Jeffersona w 1826 jego córka i wnuk zmuszeni byli sprzedać posiadłość, by pokryć długi ojca[1]. Monticello zostało sprzedane w 1831 za 7000 USD, a trzy lata później przeszło w ręce bogatego oficera marynarki – Uriah Levy'ego, wielkiego zwolennika Jeffersona[1]. Levy wyremontował dom i utrzymywał w najlepszej kondycji do swojej śmierci w 1862[8]. Monticello przeszło potem w ręce jego bratanka Jeffersona Levy'ego, który po przeprowadzeniu prac remontowych otworzył posiadłość dla zwiedzających oraz dokupił 2000 akrów[1]. W 1923 Levy sprzedał Motnicello fundacji Thomas Jefferson Memorial Foundation[1]. Przywróciła ona posiadłości oryginalny wygląd z czasów Jeffersona[1].
W 1987 posiadłość Monticello i Uniwersytet Wirginii w Charlottesville zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO[2].
Ogrody Monticello
Jefferson, zainteresowany ogrodnictwem, posiadał w swoich zbiorach bibliotecznych dzieło Thomasa Whately'a Observations on Modern Gardening, illustrated by descriptions powstałe w 1770 – jedno z pierwszych na temat angielskiej architektury krajobrazu[9]. Ogrody w Monticello zostały zaprojektowane przez Jeffersona, który w swojej pracy opierał się na wielu pomysłach Whately'a[9].
Jefferson założył park, warzywnik, sad oraz „laboratorium” z roślinami użytkowymi i ozdobnymi, gdzie eksperymentował z roślinami przywiezionymi z Europy i uprawą winorośli[1]. W ogrodzie rosło 330 odmian ponad 70 gatunków roślin z całego świata, m.in. estragon i brokuły sprowadzone z Włoch, figi z Francji czy papryka z Meksyku[10]. Wiele nasion Jefferson otrzymał od swojego przyjaciela francuskiego botanika André Thouina (1746–1824)[11]. Jefferson stworzył tzw. ferme ornée – gospodarstwo ozdobne, gdzie pola uprawne przeplatały się z ogrodami[12].
Upamiętnienie
- Od 1938 Monticello znajduje się na rewersie monety pięciocentowej
- W latach 1928–1966 wizerunek posiadłości widniał na rewersie banknotu o nominale 2 dolarów
- Motyw Monticello pojawia się na znaczkach pocztowych
- W 2014 biznesmen Prestley Blake wzniósł replikę Monticello w Somers[13]
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o National Park Service: Monticello Virginia (ang.). [dostęp 2016-01-23].
- ↑ a b UNESCO: Monticello and the University of Virginia in Charlottesville (ang.). [dostęp 2016-01-23].
- ↑ a b c d e Monticello.org: Monticello (House) FAQ (ang.). [dostęp 2016-01-23].
- ↑ a b Marc Leepson: Saving Monticello: The Levy Family's Epic Quest to Rescue the House that Jefferson Built. Simon and Schuster, 2002, s. 9. ISBN 978-0-7432-2602-8. [dostęp 2016-01-23].
- ↑ a b Thomas Jefferson Foundation: Design and Decor – Details (ang.). W: Monticello.org [on-line]. [dostęp 2016-01-23].
- ↑ Thomas Jefferson Foundation: "I Rise with the Sun" (ang.). W: Monticello.org [on-line]. [dostęp 2016-01-23].
- ↑ Marc Leepson: Saving Monticello: The Levy Family's Epic Quest to Rescue the House that Jefferson Built. Simon and Schuster, 2002, s. 8. ISBN 978-0-7432-2602-8. [dostęp 2016-01-23].
- ↑ Melvin Urofsky, Uriah Phillips Levy, [w:] Thomas Jefferson Encyclopedia [online], Thomas Jefferson Foundation [dostęp 2022-07-11].
- ↑ a b Edwin Morris Betts, Hazlehurst Bolton Perkins, Peter J. Hatch: Thomas Jefferson's Flower Garden at Monticello. University of Virginia Press, 1986, s. 2. ISBN 978-0-8139-1087-1. [dostęp 2016-01-23]. (ang.)
- ↑ Thomas Jefferson Foundation: "Attending to My Farm" (ang.). W: Monticello.org [on-line]. [dostęp 2016-01-23].
- ↑ Edwin Morris Betts, Hazlehurst Bolton Perkins, Peter J. Hatch: Thomas Jefferson's Flower Garden at Monticello. University of Virginia Press, 1986, s. 4. ISBN 978-0-8139-1087-1. [dostęp 2016-01-23]. (ang.)
- ↑ Peter J. Hatch: The Fruits and Fruit Trees of Monticello. University of Virginia Press, 1998, s. I. ISBN 978-0-8139-1746-7. [dostęp 2016-01-23].
- ↑ Miranda Zhang. Friendly Co-Founder's 'Monticello' On Market For $6.5 Million. „Hartford Courant”, 2014-10-14 (ang.).
Linki zewnętrzne
- UNESCO: Monticello and the University of Virginia in ... (UNESCO/NHK) (ang.). W: Youtube [on-line]. [dostęp 2016-01-23].
Media użyte na tej stronie
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of the USA (without Hawaii and Alaska).
EquiDistantConicProjection:
Central parallel:
* N: 37.0° N
Central meridian:
* E: 96.0° W
Standard parallels:
* 1: 32.0° N * 2: 42.0° N
Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
Formulas for x and y:
x = 50.0 + 124.03149777329222 * ((1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180))
* sin(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
y = 50.0 + 1.6155950752393982 * 124.03149777329222 * 0.02613325650382181
- 1.6155950752393982 * 124.03149777329222 *
(1.3236744353715044 - (1.9694462586094064-({{{2}}}* pi / 180))
* cos(0.6010514667026994 * ({{{3}}} + 96) * pi / 180))
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
United States $2 Banknote, Legal Tender, Series of 1928 (Fr. Ref#1501). Part of the National Numismatic Collection, NMAH, Smithsonian Institution. Serial #1 of a printing of 55,889,424 notes.
Autor: Sbuckley, Licencja: CC BY-SA 3.0
Front of Thomas Jefferson's Monticello from opposite end of the path.
Autor: Martin Falbisoner , Licencja: CC BY-SA 3.0
Monticello, rezydencja i główna plantacja Thomasa Jeffersona, trzeciego Prezydenta Stanów Zjednoczonych. Projektowanie i budowę domu (ang. plantation house) Jefferson rozpoczął w wieku 26 lat, gdy odziedziczył ziemię po ojcu. Położona na obrzeżach Charlottesville w stanie Wirginia plantacja miała początkowo powierzchnię 5000 akrów (20 km²), na której Jefferson, wykorzystując niewolników, uprawiał tytoń, a później, w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku, pszenicę.
Removed background, cropped, and converted to PNG with Macromedia Fireworks.
 |
This image depicts a unit of currency issued by the United States of America. If this is an image of paper currency or a coin not listed here, it is solely a work of the United States Government, is ineligible for US copyright, and is therefore in the public domain in the United States. Fraudulent use of this image is punishable under applicable counterfeiting laws. As listed by the United States Secret Service at money illustrations, the Counterfeit Detection Act of 1992, Public Law 102-550, in Section 411 of Title 31 of the Code of Federal Regulations (31 CFR 411), permits color illustrations of U.S. currency provided: Also: COM:ART #Photograph of an old coin found on the Internet |
Autor: Sbuckley, Licencja: CC BY-SA 3.0
Vegetable garden at Thomas Jefferson's Monticello.