Montiniaceae
 Grevea madagascariensis | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | Montiniaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Montiniaceae Nakai Chosakuronbun Mokuroku [Ord. Fam. Trib. Nov.]: 243. 20 Jul 1943[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Montinia Thunb. (1776)[3] | |
Montiniaceae – rodzina roślin z rzędu psiankowców (według systemu APG IV z 2016)[4]. Obejmuje trzy rodzaje z 5 gatunkami. Trzy gatunki z rodzaju Gravea występują w lasach na Madagaskarze, we wschodniej Afryce, w zachodnim Kongo i w Ghanie. Kaliphora madagascarensis jest endemitem zimozielonych lasów na Madagaskarze. Montinia caryophyllacea rośnie w Afryce Południowej, Botswanie i Angoli na terenach suchych i w lasach[5]. Rośliny z tej rodziny zasiedlają głównie miejsca wilgotne i tereny zalewowe[2].
Rośliny z rodzaju Gravea są używane jako lecznicze[5].
Morfologia
- Pokrój
- Małe drzewa (do 7,5 m wysokości), krzewy i pnącza. Pędy są często żebrowane z listewkami biegnącymi od schodzących nasad liści i w węzłach zgrubiałe[5].
- Liście
- Pojedyncze i całobrzegie. W rodzaju Montinia skrętoległe i okazałe (do 25 cm długości i 20 cm szerokości). U Gravea są naprzeciwległe i małe (do 5-7 cm długości i 1-2,5 cm szerokości). U Kaliphora mają wygląd pośredni pod względem wymiarów i ułożenia – wyglądają jak skrętoległe, ale naprzeciw liścia obecny jest zredukowany liść lub przylistek. U Montinia i Kaliphora są krótkoogonkowe, u Gravea – długoogonkowe[5].
- Kwiaty
- Jednopłciowe (rośliny są dwupienne). U Gravea i Montinia kwiaty męskie wyrastają w rozpierzchłych wiechach szczytowych i w kątach liścia, podczas gdy kwiaty żeńskie są pojedyncze lub wyrastają szczytowo w parach. U Kaliphora kwiatostany męskie i żeńskie mają postać niewielkich gron. Kwiaty są promieniste, zwykle 3-krotne u Kaliphora i Montinia, 4-krotne u Gravea, męskie są drobne, a żeńskie okazałe. Kielich z niewielkimi działkami, płatki korony białe do żółtawych, drobne w kwiatach męskich, większe w żeńskich. W kwiatach żeńskich zalążnia jest dolna, jajowata do wydłużonej. U Kaliphora dwudzielne znamię jest siedzące, u pozostałych rodzajów także jest dwudzielne, ale znajduje się na tęgim, stożkowatym słupku[5].
- Owoce
- Zróżnicowane w poszczególnych rodzajach. U Montinia są to torebki pękające dwiema klapami. U Grevea owoce są suche, niepękające, czasem kolczaste. U Kaliphora są soczyste[5].
Systematyka
Ustalenie jednoznacznej pozycji systematycznej rodziny jest kłopotliwe. W dawniejszych systemach należące tu rodzaje włączane były do skalnicowców Saxifragaceae s.l. W systemie Cronquista (1981) zaliczone zostały do agrestowatych (Grossulariaceae). W systemie Takhtajana (1997) rodzaje rozbite na rodziny Montiniaceae i Kaliphoraceae sytuowane były w rzędzie hortensjowców (Hydrangeales)[2]. Badania molekularne wskazują na przynależność tych roślin do psiankowców (Solanales)[5] i tak sytuowane są w systemach APG[2]. Analizy morfologiczne i anatomia kwiatów nie potwierdzają takiej przynależności świadcząc raczej o powiązaniach tych roślin z twardziczkowcami (Escalloniales)[5].
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
| psiankowce |
| ||||||||||||||||||||||||
- Podział systematyczny[6]
- Grevea Baill.
- Kaliphora Hook. f.
- Montinia Thunb.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – M. University of Maryland. [dostęp 2016-12-12].
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV. „Botanical Journal of the Linnean Society”. 181, 1, s. 1–20, 2016. DOI: 10.1111/boj.12385.
- ↑ a b c d e f g h Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 217-218. ISBN 1-55407-206-9.
- ↑ Genera of Montiniaceae. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA.gov. [dostęp 2016-12-12].
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Ralph Mangelsdorff, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Male flower of Grevea madagascariensis Bail., Collection Number RMM 475, collected near Maintirano/Madagascar, cultivated at Palmengarten Frankfurt