Moonrise, Hernandez, New Mexico

Moonrise, Hernandez, New Mexico – czarno-biała fotografia autorstwa Ansela Adamsa, wykonana popołudniem 1 listopada 1941[1] z pobocza autostrady US 84 / US 285 w Hernandez[2]. Przybliżone współrzędne miejsca, skąd zrobiono zdjęcie to 36°03′25,9″N 106°07′01,1″W/36,057186 -106,116974.

Zdjęcie przedstawia księżyc na tle czarnego nieba, wschodzący nad skromnymi zabudowaniami, kościołem i cmentarzem pełnym krzyży. Na drugim planie widać pokryte śniegiem góry. Adams wykonał zdjęcie w ostatniej chwili zachodu słońca, które jeszcze oświetlało białe krzyże i zabudowania.

Zdjęcie zyskało popularność na tyle, że sam Adams w trakcie swojej długiej kariery osobiście wykonał ponad 1300 odbitek[3]. Sława fotografii wzrosła, gdy odbitka z 1948 została w 1971 sprzedana na aukcji za „niesłychaną wówczas kwotę 71 500 dolarów amerykańskich” (432 800 w 2017); tę samą odbitkę w 2006 sprzedano w domu aukcyjnym Sotheby’s za 609 600 dolarów[4][5].

Powstanie

W październiku 1941 sekretarz Departamentu Zasobów Wewnętrznych Stanów Zjednoczonych, Harold L. Ickes zamówił u Adamsa sześciomiesięczny projekt, polegający na fotografowaniu obszarów będących pod jurysdykcją departamentu. Wielkoformatowe fotografie miały dekorować wnętrze nowo powstającego Muzeum Zasobów Wewnętrznych (Interior Museum)[6]. W podróży po zachodzie USA Adamsowi towarzyszył syn Michael i jego najlepszy przyjaciel, Cedric Wright. Na miejsce fotografii natknęli się późnym popołudniem 1 listopada, podróżując przez dolinę Rio Chama w stronę Españoli, przy czym relacje co się dokładnie zdarzyło nie były spójne.

Światłomierz Weston Master

Po raz pierwszy zdjęcie opublikowano na rozkładowej stronie rocznika U.S. Camera Annual 1943, pod koniec 1942, jako wybór redaktora U.S. Camera, Edwarda Steichena[7]. Wypowiedź Adamsa z tej książki[8]:

Było zrobione po zachodzie słońca, zmierzch rozświetlał dalekie szczyty i chmury. Średnie naświetlenie pierwszego planu odpowiadało „U” na światłomierzu Weston Master[a]; księżyc i szczyty ewidentnie nie przekraczały wartości „A”;...[b] Niektórzy mogą potraktować tę fotografię jako pokaz umiejętności, ale według mnie jest to raczej zwykła fotografia krajobrazu typowego dla Nowego Meksyku. Fotografie o zmierzchu są niestety lekceważone; to co wydaje się bezbarwne i nieinteresujące w dzień może osiągnąć niezwykłą jakość w półmroku przed zapadnięciem ciemności[c].

Późniejsze wypowiedzi Adamsa miały w sobie więcej dramaturgii. W swojej autobiografii, dokończonej wkrótce po jego śmierci w 1984 przez asystentkę i redaktorkę Mary Alinder, podróżni zauważyli „fantastyczną scenę”, kościół i cmentarz w pobliżu Hernandez i zjechali na pobocze. Adams przypominał sobie, że krzyknął na swojego syna Michaela i na Wrighta „Zróbcie to! Zróbcie to, na miłość boską! Nie mamy dużo czasu!”[7]. W pośpiechu by zdążyć przed znikającym słońcem udało się im rozłożyć statyw i aparat, wiedząc, że zostało jedynie kilka chwil ze światłem.

Podobnie Adams wypowiadał się w swojej książce Examples: The Making of 40 Photographs z 1983 roku[9]

Nie mogłem znaleźć mojego światłomierza Weston! Sytuacja była tragiczna: zachodzące słońce obramowywało brzeg chmur na zachodzie, a cień przyćmił białe krzyże ... Nagle uświadomiłem sobie, że znam luminancję księżyca – 250 cd na stopę kwadratową. Według wzoru odpowiadało to strefie VII w systemie strefowym... Po zwolnieniu spustu migawki uświadomiłem sobie, że zrobiłem niezwykłe zdjęcie, które zasługiwało na duplikat. Szybko obróciłem ramkę kliszy, ale w momencie, gdy zdejmowałem osłonę, światło słoneczne zeszło z białych krzyży; zabrakło paru sekund! Pojedynczy negatyw nagle stał się cenny[d].

Datowanie fotografii

Beaumont Newhall, fotograf i przyjaciel Adamsa był zaskoczony, że Adams nie znał daty wykonania fotografii[10]. Adams pamiętał, że zdjęcie zostało wykonane jesienią, ale podawał różne lata: 1940, 1941, 1942, pomimo faktu, że zdjęcie opublikowano w 1943–1944[e][9].

Newhall zastanawiał się, czy dane astronomiczne widoczne na zdjęciu mogą rozstrzygnąć wątpliwości i zwrócił się do Davida Elmore’a z High Altitude Observatory w Boulder. Skupił się na jesiennych okresach lat 1941–1944 i mógł dzięki temu ograniczyć się do 36 możliwych dat. Jeśli chodzi o lokalizację, ograniczył się do skraju szosy. Na podstawie tych informacji, z użyciem oprogramowania wyświetlał tarczę księżyca i jej położenie, by znaleźć właściwe dopasowanie. Elmore doszedł do wniosku, że Moonrise zostało sfotografowane 31 października 1941 o 16:03[10][11]. Adams podziękował Elmore’owi za ustalenie daty i podawał ją w kolejnych publikacjach, w tym w pochodzącej z 1983 roku książce Examples: The Making of 40 Photographs, w której godzinę zaokrąglił do 16:05.

Dennis di Cicco z czasopisma Sky & Telescope dowiedział się o wynikach badań Elmore’a i zdecydował się je sprawdzić. Di Cicco wprowadził położenie, kierunek i czas do programu wyświetlającego położenie Księżyca, ale lokalizacja nie zgadzała się z wizerunkiem satelity. Różnica zaintrygowała Di Cicco. Od czasu do czasu, przez 10 lat wracał do tematu, a nawet odwiedził miejsce, by stwierdzić w 1991, że „Adams był na skraju dawnego przebiegu drogi, około 50 stóp na zachód miejsca na obecnej autostradzie wskazanego przez Elmore’a”[f][g]. Obliczenia Di Cicco określiły czas wykonania fotografii na 1 listopada 1941 o 16:49:20[10]. Wynik poddał weryfikacji przez Elmore’a, który zgodził się z Di Cicco. Elmore’a zmyliły zniekształcenia monitora w połączeniu z nieprecyzyjnością współrzędnych Adamsa[10][12]. W 1981 monitory do kart graficznych CGA nie zapewniały proporcji 1:1, oprogramowanie musiało kompensować tę niedoskonałość.

Uwagi

  1. ↑ „U” od underexposed (niedoświetlony).
  2. ↑ Adams ustawił ekspozycję tak, by wystarczająco naświetlić ciemny pierwszy plan. Zauważył, że księżyc i szczyty były i tak stosunkowo ciemne.
  3. ↑ W oryginale: It was made after sundown, there was a twilight glow on the distant peaks and clouds. The average light values of the foreground were placed on the „U” of the Weston Master meter; apparently the values of the moon and distant peaks did not lie higher than the „A” of the meter... Some may consider this photograph a „tour de force” but I think of it as a rather normal photograph of a typical New Mexican landscape. Twilight photography is unfortunately neglected; what may be drab and uninteresting by daylight may assume a magnificent quality in the halflight between sunset and dark.
  4. ↑ W oryginale: I could not find my Weston exposure meter! The situation was desperate: the low sun was trailing the edge of clouds in the west, and shadow would soon dim the white crosses ... I suddenly realized that I knew the luminance of the Moon – 250 cd/ft². Using the Exposure Formula, I placed this value on Zone VII ... Realizing as I released the shutter that I had an unusual photograph which deserved a duplicate negative, I quickly reversed the film holder, but as I pulled the darkslide, the sunlight passed from the white crosses; I was a few seconds too late! The lone negative suddenly became precious.
  5. ↑ Znalazło się nawet w roczniku na 1943, przygotowanym jeszcze w 1942 roku – patrz wyżej.
  6. ↑ W oryginale: that Adams had been at the edge of the old roadbed, about 50 feet west of the spot on the modern highway that Elmore had identified.
  7. ↑ Pozostałości dawnej szosy są nadal widoczne na Google Maps.

Przypisy

  1. ↑ Ferenc Szasz: Larger than life: New Mexico in the twentieth century. UNM Press, 2006, s. 75. ISBN 0-8263-3883-6. (ang.)
  2. ↑ Mary Street Alinder: Ansel Adams: A Biography. Nowy Jork: Macmillan Publishers, 1998, s. 185. ISBN 0-8050-5835-4. (ang.)
  3. ↑ Alinder 1998 ↓, s. 45–46, 55–57, 62, 92, 99, 102, 112, 125, 188–191, 252, 354.
  4. ↑ Art Market Watch (ang.). Artnet, 27 października 2006. [dostęp 2018-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 lipca 2018)].
  5. ↑ Ula Ilnytzky: Adams, Samaras set records at NYC Polaroid auction (ang.). Bloomberg Businessweek, 22 czerwca 2010. [dostęp 2018-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 marca 2016)].
  6. ↑ Ansel Adams Photographs (ang.). National Archives, 26 czerwca 2017. [dostęp 2018-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 listopada 2018)].
  7. ↑ a b Ansel Adams, Mary Street Alinder: Ansel Adams, an autobiography. Nowy Jork: Little, Brown, 1996, s. 27–31, 59, 81, 113–114, 118, 192, 230–233. ISBN 978-0-8212-2241-6.
  8. ↑ T.J. Maloney: U.S. Camera 1943 annual. Nowy Jork: Duell, Sloan and Pearce, 1942, s. 89.
  9. ↑ a b Ansel Adams: Examples: the Making of 40 Photographs. Boston: Little, Brown and Company, 1983, s. 41–43. ISBN 0-8212-1750-X.
  10. ↑ a b c d Mike Haederle: It is Ansel Adams’ single most popular picture. And no one, not even the photographer, was sure when it was made. Until now.: ‘Moonrise’ Mystery (ang.). Los Angeles Times, 31 października 1991. [dostęp 2018-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 listopada 2017)].
  11. ↑ Sean Callahan. Short Takes: Countdown to Moonrise. „American Photographer”. 6, s. 30–31, styczeń 1981. ISSN 0161-6854. 
  12. ↑ Dennis di Cicco. Dating Ansel Adams’ Moonrise. „Sky & Telescope”. 82 (5), s. 529–533, listopad 1991. ISSN 0037-6604. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Weston Master III (8771984040).jpg
Autor: James Petts from London, England, Licencja: CC BY-SA 2.0
Selenium cell light meter