Mora (wojsko)

Mora (stgr. μόρα – dosł. „część”, l.mn. morai) – największa jednostka organizacyjna armii spartańskiej, licząca na początku V wieku p.n.e. 1280 żołnierzy.

Armia spartańska składała się z sześciu mor (jazdy i hoplitów), każda pod dowództwem polemarcha. Jednostka ta dzieliła się na dwa lochosy po 640 ludzi, dowodzone przez lochagosów. Lochos dzielił się na cztery pentekostie, które składały się z czterech enomotii dowodzonych przez enomotarchów[1][2].

Niejednakowa liczebność uzależniona była często od okoliczności, np. od stopnia mobilizacji lub strat poniesionych wskutek walk, wypadków albo chorób. Źródła starożytne podają różne wielkości zarówno samych mor – od 1000 do nawet 500 żołnierzy, jak i jednostek niższego rzędu[3]. Lochosy liczące od 500 do nawet 300 ludzi porównywane są do współczesnych batalionów, dowodzone przez pentekosterów jednostki (po 150 hoplitów) – do kompanii, a 35-osobowe enomotie do plutonów[4].

W późniejszych czasach liczebność oddziałów była niższa. Ksenofont w pierwszej ćwierci IV wieku p.n.e. podaje wielkość mory na 576 hoplitów z lochosem liczącym tylko 144 ludzi, gdy pentekostia miała ich wówczas 72, a enomotia – 36[5].

Przypisy

  1. ↑ Słownik kultury antycznej 2012 ↓, s. 339.
  2. ↑ Ksenofont podaje, że zgodnie z podziałem wprowadzonym przez Likurga, „w każdej z obywatelskich mor jest jeden polemarcha, czterech lochagów, ośmiu pentekosterów i szesnastu enomotarchów” (Ksenofont: Ustrój polityczny Sparty 11, 4).
  3. ↑ Rusch 2014 ↓, s. 163.
  4. ↑ Hammond 1977 ↓, s. 455.
  5. ↑ Rusch 2014 ↓, s. 291.

Bibliografia

  • Słownik kultury antycznej. Ryszard Kulesza (red.). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2012. ISBN 978-83-235-0942-4.
  • Scott M. Rusch: Wojny Sparty. Strategia, taktyka i kampanie 550-362 p.n.e. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2014. ISBN 978-83-7818-463-8.
  • Nicholas G.L. Hammond: Dzieje Grecji. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1974.