Morchella

Smardz
Ilustracja
Smardz jadalny
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwogrzyby
Typworkowce
Klasakustrzebniaki
Rządkustrzebkowce
Rodzinasmardzowate
Rodzajsmardz
Nazwa systematyczna
Morchella Dill. ex Pers.
Neues Mag. Bot.: 116 (1794)
Typ nomenklatoryczny

Morchella esculenta (L.) Pers.

Smardz półwolny
Smardz wyniosły
Smardz stożkowaty

Morchella Dill. ex Pers. (smardz) – rodzaj grzybów należący do rodziny smardzowatych (Morchellaceae)[1]. W Polsce według publikacji M. A. Chmiel występuje 5 gatunków z tego rodzaju[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Morchellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Synonimy nazwy naukowej: Boletus Tourn. ex Adans., Boletus Tourn., Eromitra Lév., Mitrophora Lév., Morchella sect. Mitrophorae (Lév.) S. Imai, Morilla Quél., Phalloboletus Adans[3].

Nazwa polska według M. A. Chmiel[2].

Charakterystyka

Saprotrofy rozwijające się w glebie. Wytwarzają owocniki z kulistymi, jajowatymi lub stożkowatymi kapeluszami w formie główek o warstwie hymenialnej wewnątrz wnęk (alweoli) rozmieszczonych na całej ich powierzchni. Kapelusze umieszczone są na pustych w środku trzonach. Zarodniki smardzów są eliptyczne, gładkie, a ich wysyp jest kremowy[4][5].

Niektóre gatunki

Najnowsze badania wykazują, że obecna oparta na morfologii systematyka gatunków jest niewłaściwa, i należy ją zastąpić nową opartą na genetyce. Sprawia to, że wiele gatunków zostaje włączonych w obręb innych, a część zniesiona całkowicie[6].

  • Morchella americana Clowez & C. Matherly 2012
  • Morchella anatolica Işıloğlu, Spooner, Allı & Solak 2010
  • Morchella angusticeps Peck 1887
  • Morchella anteridiformis R. Heim 1966
  • Morchella apicata Smotl. 1921
  • Morchella bicostata Ji Y. Chen & P.G. Liu 2005
  • Morchella brunneorosea Clowez & Ant. Rodr. 2012
  • Morchella conicopapyracea Jacquet. 1985
  • Morchella costata (Vent.) Pers. 1801
  • Morchella crassipes (Vent.) Pers. 1801 – smardz grubonogi
  • Morchella deliciosa Fr. 1822
  • Morchella deqinensis Shu H. Li, Y.C. Zhao, H.M. Chai & M.H. Zhong 2006
  • Morchella dunensis (Castañera & G. Moreno) Clowez 1997
  • Morchella esculenta (L.) Pers. 1849– smardz jadalny
  • Morchella elata Fr. 1822 – smardz wyniosły
  • Morchella eximia Boud. 1910
  • Morchella eximioides Jacquet. 1985
  • Morchella semilibera DC. 1805 – smardz półwolny
  • Morchella guatemalensis Guzmán, M.F. Torres & Logem. 1985
  • Morchella herediana L.D. Gómez 1971
  • Morchella hetieri Boud. 1903
  • Morchella hortensis Boud. 1897
  • Morchella hungarica Bánhegyi 1941
  • Morchella lepida Clowez & F. Petit 2012
  • Morchella meiliensis Y.C. Zhao, Shu H. Li, H.M. Chai & M.H. Zhong 2006
  • Morchella miyabeana S. Imai 1932
  • Morchella neuwirthii Velen. 192
  • Morchella norvegiensis Jacquet. 1985
  • Morchella patagonica Speg. 1909
  • Morchella patula Pers. 1801
  • Morchella populina Clowez & R. Lebeuf 2012
  • Morchella pragensis Smotl. 1952
  • Morchella pseudoumbrina Jacquet. 1985
  • Morchella pseudoviridis Jacquet. 1985
  • Morchella punctipes Peck 1903
  • Morchella quercus-ilicis Clowez, Ballester & L. Romero 2012
  • Morchella rielana Boud. 1907
  • Morchella rigidoides R. Heim 1966
  • Morchella rufobrunnea Guzmán & F. Tapia 1998
  • Morchella smithiana Cooke 1878
  • Morchella steppicola Zerova 1941
  • Morchella sulcata Velen. 1925
  • Morchella tasmanica Ramsb. 1920
  • Morchella tatari Velen. 1925
  • Morchella tibetica M. Zang 1987
  • Morchella tomentosa M. Kuo 2008
  • Morchella umbrinovelutipes Jacquet. 1985
  • Morchella vaporaria Brond. 1830
  • Morchella varisiensis Ruini 2000

Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce i niektóre inne. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie[7]. Nazwy polskie według M.A.Chmiel[2]oraz B. Gumińskiej i W. Wojewody[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Index Fungorum [dostęp 2020-12-13] (ang.).
  2. ↑ a b c Maria Alicja Chmiel, Checklist of Polish Larger Ascomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences Kraków, 2006, ​ISBN 978-83-89648-46-4​.
  3. ↑ Species Fungorum [dostęp 2015-12-16] (ang.).
  4. ↑ Ewald Gerhardt, Stefan Łukomski (tłum.), Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ​ISBN 83-7404-513-2​
  5. ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie: Warszawa, PWRiL, 1985, ​ISBN 83-09-00714-0​
  6. ↑ Franck Richard i inni, True morels (Morchella, Pezizales) of Europe and North America: evolutionary relationships inferred from multilocus data and a unified taxonomy, 2015.
  7. ↑ Index Fungorum (gatunki) [dostęp 2013-10-20] (ang.).

Media użyte na tej stronie

Morchella elata 83538.jpg
Autor: This image was created by user Dan Molter (shroomydan) at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
For more information about this, see the observation page at Mushroom Observer.
2011-04-30 Morchella esculenta.jpg
Autor: Andreas Kunze, Licencja: CC BY-SA 3.0
Morel (Morchella esculenta agg.)
Morchella gigas.jpg
Autor: Lebrac, Licencja: CC BY-SA 3.0
Käppchen-Morchel, Morchella gigas zwischen Bärlauch
Morchella esculenta 2.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0