Mordy

Mordy
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Kościół św. Michała Archanioła
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	siedlecki
Gmina	Mordy
Data założenia	1408 (pierwsza wzmianka)
Prawa miejskie	1488-1869, od 1919
Burmistrz	Jan Paweł Ługowski
Powierzchnia	4,54 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności; • gęstość	; 1698; 394,5 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 25
Kod pocztowy	08-140
Tablice rejestracyjne	WSI
	Położenie na mapie gminy Mordy Mordy
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Mordy
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Mordy
	Położenie na mapie powiatu siedleckiego Mordy
	52°12′40″N 22°30′55″E/52,211111 22,515278
TERC (TERYT)	1426054
SIMC	0975747
	Urząd miejskiul. Kilińskiego 9; 08-140 Mordy
	Strona internetowa

Mordy – miasto w woj. mazowieckim, w powiecie siedleckim, położone 19 km na północny wschód od Siedlec, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mordy.

Miasto prywatne, później miasto królewskie posiadało prawo magdeburskie w 1486 roku, położone było w ziemi drohickiej województwa podlaskiego^[2]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. siedleckiego.

Dane ogólne

Według danych z 31 grudnia 2004 miasto miało 1831 mieszkańców.

Ośrodek handlowo-usługowy regionu rolniczego. Przemysł spożywczy.

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Mordów w 2014 roku ^[3].

Nazwa

Nazwa znana jest od XV wieku, w 1580 pojawia w notatkach zapisana jako Mordi. Pochodzi ona prawdopodobnie od przezwiska Morda, użytego w liczbie mnogiej^[4].

Historia

1408 początki miejscowości – siedziba parafii
1434 Mordy własnością rodziny Korczewskich, następnie Hlebowiczów
1486 lokacja miasta na prawie chełmińskim^[5]
1550 (ok.) Mordy stają się własnością Radziwiłłów
1553-1554 Mikołaj Radziwiłł Czarny usunął miejscowego proboszcza i na jego miejsce wprowadził „ministra helweckiego”
1563 synod ariański w Mordach
1569 miasto znalazło się w granicach Korony
1571 Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka, syn Mikołaja wrócił do katolicyzmu, zbór zamknięto, przywrócono parafię katolicką^[6], własność Ciecierskich herbu Rawicz, którzy wznieśli tu zamek obronny
1655–1660 zamek zniszczony podczas potopu szwedzkiego
1717 w miejscu dawnego zamku wybudowano barokowy pałac
1795 w zaborze austriackim
1809 w Księstwie Warszawskim
1815 potem w Królestwie Polskim
1828–1830 Mordy własnością króla pruskiego Fryderyka Wilhelma, od którego zostały wykupione przez Bank Rządu Królestwa Polskiego
1869 utrata praw miejskich
1919 odzyskanie praw miejskich
listopad 1941 – utworzenie przez Niemców we wschodniej części miasta getta dla ludności żydowskiej^[7]. Ogółem przez getto przeszło ok. 4500 Żydów z Mordów i okolicznych miejscowości^[7]. Zostało ono zlikwidowane 22 sierpnia 1942, a jego mieszkańcy wywiezieni do obozu zagłady w Treblince^[7].
1944 -1945 - w okolicach formuje się z mieszkańców okolicznych miast i wsi 8 dywizja piechoty 2 Armii Wojska Polskiego^[8].

Zabytki

zespół pałacowo-parkowy z 1 połowy XIX wieku: zrąb pałacu pochodzi z ok. 1717 r., fundacja rodziny Ciecierskich. Około 1838 r. rodzina Zembrzuskich gruntownie przebudowała pałac w stylu klasycystycznym. W 2 połowie rozbudowano pałac. Ostatnimi właścicielami pałacu była rodzina Przewłockich. Ostatni raz był remontowany w latach 1963–1964. Obecnie zdewastowany. Barokowa brama przejazdowa pochodzi z początku XVIII wieku. W 2018 odzyskany przez Przewłockich.
barokowy kościół św. Michała Archanioła z 1738 r. (Parafia św. Michała Archanioła w Mordach).

Komunikacja

698 Siedlce – Mordy – Łosice – Terespol

Linia kolejowa nr 31: Siedlce – Mordy – Czeremcha – Hajnówka – Cisówka

Burmistrzowie Mordów

Andrzej Piotrowski (2006-2010)
Jerzy Wąsowski (2010-2014)
Jan Paweł Ługowski (od 2014)

Galeria

Fragment rynku
Brama wjazdowa do pałacu
Fronton pałacu (2012)
Kaplica cmentarna
Stacja kolejowa w Mordach (widoczna sieć trakcyjna – obecnie nieistniejąca)
Widok na miasto z lotu ptaka

Zobacz też

Parafia św. Michała Archanioła w Mordach
Cmentarz żydowski w Mordach
Mordy – stacja kolejowa
Mordy Miasto – przystanek kolejowy

Przypisy

↑ Raport o stanie gminy w roku 2021. Stan ludności 31.12.2021 str. 6 [dostęp 2022-10-20]
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 97.
↑ Mordy w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. strona 154. ISBN 83-04-02436-5.
↑ Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., w: Maria Kwapień; Józef Maroszek; Andrzej Wyrobisz, Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Wrocław 1976, s. 97.
↑ Jan Mironczuk, Wyznania protestanckie na obszarze dystryktu podlaskiego, w: Odrodzenie i Reformacja w Polsce vol. 62 (2018), s. 147.
↑ ^a ^b ^c Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 326. ISBN 83-01-00065-1.
↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 641

Linki zewnętrzne

Mordy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 675 .
Miasto i Gmina Mordy
Wirtualny Album Mordów. album.mordy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
Historia miejscowości. gimnazjum.mordy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-07)].
Mordy w serwisie Polinów

[rap-1] Raport o stanie gminy w roku 2021. Stan ludności 31.12.2021 str. 6 [dostęp 2022-10-20]

[2] Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Maria Kwapień, Józef Maroszek, Andrzej Wyrobisz, Wrocław 1976, s. 97.

[populacja2016-3] Mordy w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[Rymut-4] Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. strona 154. ISBN 83-04-02436-5.

[5] Józef Maroszek, Rzemiosło w miastach podlaskich w XVI-XVIII w., w: Maria Kwapień; Józef Maroszek; Andrzej Wyrobisz, Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV-XVIII w.), Wrocław 1976, s. 97.

[6] Jan Mironczuk, Wyznania protestanckie na obszarze dystryktu podlaskiego, w: Odrodzenie i Reformacja w Polsce vol. 62 (2018), s. 147.

[Pilichowski326-7] Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 326. ISBN 83-01-00065-1.

[8] Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 641

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa
Powiatowe	Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Mazowiecki Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Mazowiecki Mińsk Mazowiecki Mława Nowy Dwór Mazowiecki Ostrów Mazowiecka Ożarów Mazowiecki Otwock Piaseczno Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Sierpc Sochaczew Sokołów Podlaski Szydłowiec Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów
Gminne	Bieżuń Błonie Brok Brwinów Cegłów Chorzele Czerwińsk nad Wisłą Drobin Gąbin Glinojeck Góra Kalwaria Halinów Iłża Jedlnia-Letnisko Józefów Kałuszyn Karczew Kobyłka Konstancin-Jeziorna Kosów Lacki Lubowidz Łaskarzew Łochów Łomianki Marki Milanówek Mogielnica Mordy Mrozy Mszczonów Myszyniec Nowe Miasto Nowe Miasto nad Pilicą Piastów Pilawa Pionki Podkowa Leśna Raciąż Radzymin Różan Sanniki Serock Skaryszew Sochocin Solec nad Wisłą Sulejówek Tarczyn Tłuszcz Warka Wiskitki Wyszogród Wyśmierzyce Zakroczym Ząbki Zielonka Żelechów

Wsie	Czepielin Czepielin-Kolonia Czołomyje Doliwo Głuchów Klimonty Krzymosze Leśniczówka Ogrodniki Olędy Ostoje Pieńki Pióry-Pytki Pióry Wielkie Płosodrza Ptaszki Radzików-Kornica Radzików-Oczki Radzików-Stopki Radzików Wielki Rogóziec Sosenki-Jajki Stara Wieś Stok Ruski Suchodołek Suchodół Wielki Wielgorz Wojnów Wólka-Biernaty Wólka Soseńska Wyczółki
Kolonia	Kolonia Mordy
Integralne części wsi	Dworszczyzna Kierzczane Pod Rogóziec

Miasta	Mordy
Gminy miejsko-wiejskie	Mordy
Gminy wiejskie	Domanice Korczew Kotuń Mokobody Paprotnia Przesmyki Siedlce Skórzec Suchożebry Wiśniew Wodynie Zbuczyn

Przynależność wojewódzka	gubernia siedlecka (1867–1912) gubernia lubelska (1912–1915) woj. lubelskie (II RP) (1919–39) woj. lubelskie (PRL) (1944–48) woj. warszawskie (1949–75)
Miasta	Łosice (← 1932–55 →) Mokobody (do 1870) Mordy (do 1870 i od 1919) Siedlce (do 1948 →)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Czuryły (do 1954) Domanice (do 1954) Górki (← 1932–54) Huszlew (← 1932–54) Jasionka (do 1928) Jastrzębie (do ?) (Stara) Kornica (← 1932–54) Kotuń (od 1973) Królowa Niwa (do 1954) Krześlin (do 1954) Łysów (← 1932–54) Mokobody (od 1973) Mordy (do ?) Mordy (od 1973) Niwiski (do 1954) Olszanka (← 1932–54) Paprotnia (od 1973) Pióry (do 1928) Przesmyki (← 1923–54) Sarnaki (← 1932–54) Seroczyn (do 18??) Siedlce (od 1973) Skórzec Skupie (do 1954) Stara Wieś (do 1954) Stok Ruski (ok. 1915–54) Suchożebry (od 1973) Świniarów (← 1932–54) Tarków (do 1954) Wiśniew (do 1954) Wodynie (do 1954) Zbuczyn (Poduchowny) Żeliszew (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bejdy (1954–55 →) Białki (1954–61) Bojmie (← 1956–72) Borki-Wyrki (1954–59) Chotycze (1954–55 →) Czeberaki (1954–55 →) Czołomyje (1954–61) Dąbrówka-Niwka (1954–61) Domanice (1954–72) Golice (1954–58) Górki (1954–55 →) Grala-Dąbrowizna (1954–59) Hadynów (1954–55 →) Hołubla (1954–72) Huszlew (1954–55 →) Izdebki-Wąsy (1954–59) Kamianki Lackie (1954–55 →) Kobylany (1954–55 →) Kornica Nowa (1954–55 →) Koszewnica (1954–59) Kotuń (1954–72) Krynica (1954–61) Krzesk (1954–72) Krzesk Stary (1954–61) Krześlin (1954–72) Krzymosze (1954–59) Krzywośnity (1954–55 →) Lipno (1954–55 →) Łysów (1954–55 →) Mierzwice Kolonia (1954–55 →) Mokobody (1954–72) Mordy (1954–72) Mostów (1954–55 →) Niemojki (1954–55 →) Niwiski (1954–72) Olszanka (1954–55 →) Olszyc Szlachecki (1954–59) Opole Nowe (1954–61) Paprotnia (1954–72) Platerowo-Pasieka (1954–55 →) Podnieśno (1954–59) Pruszyn (1954–68) Przesmyki (1954–55 →) Radomyśl (1954–61) Radzików Wielki (1954–72) Ruda Wolińska (1954–59) Rusków (1954–55 →) Sarnaki (1954–55 →) Sekuła (1954–57) Seroczyn (1954–72) Siedlce (1961–72) Skórzec (1954–72) Skupie (1954–59) Stok Lacki (1954–61) Strzała (1954–61) Suchożebry (1954–72) Szpaki Stare (1954–55 →) Śmiary (1954–61) Tarcze (1954–72) Wiśniew (1954–72) Wodynie (1954–72) Wojnów (1954–55 →) Wołyńce (1958–59) Zakrze (1954–55 →) Zbuczyn Poduchowny (1954–72) Żabokliki (1959–61) Żeliszew Podkościelny (1954–72) Żelków-Kolonia (1954–68)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne