Morski Dywizjon Żandarmerii

Morski Dywizjon Żandarmerii
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1937
Rozformowanie1939
Nazwa wyróżniająca„Morski”
Patronnie posiadał
Tradycje
Święto13 czerwca
Nadanie sztandarunie posiadał
KontynuacjaWydział Żandarmerii Wojskowej w Gdyni
Dowódcy
Pierwszymjr żand. Władysław Hercok
Ostatnimjr żand. Władysław Hercok
Działania zbrojne
Obrona Wybrzeża w kampanii wrześniowej 1939
Organizacja
DyslokacjaGarnizon Gdynia
(Obszar Nadmorski)
Rodzaj sił zbrojnychWojsko
Rodzaj wojskŻandarmeria
PodległośćDowództwo Żandarmerii M.S.Wojsk.
Dowództwo Floty
Żandarmi na schodach swojej siedziby Gdynia ul. Morska 7 (zdjęcie sprzed 1939 r.)
Gdynia ul. Morska 7. Przedwojenna siedziba 3 plutonu Morskiego Dywizjonu Żandarmerii.

Morski Dywizjon Żandarmerii (mors. dżand.) – pododdział żandarmerii Wojska Polskiego.

Historia dywizjonu

Morski Dywizjon Żandarmerii był jednostką wojska utrzymywaną z budżetu Marynarki Wojennej[1]. Wraz z podporządkowanymi pododdziałami stacjonował na terenie Obszaru Nadmorskiego. Dowódca dywizjonu pełnił równocześnie funkcję szefa żandarmerii w Dowództwie Floty.

Oddziałem gospodarczym dla dowództwa dywizjonu oraz 1 i 3 plutonu był 1 Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Gdyni, natomiast dla 2 plutonu Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej w Helu. Zaopatrzenie w przedmioty mundurowe dla całego dywizjonu leżało w gestii 2 Morskiego Batalionu Strzelców.

Jednostka nie posiadała sztandaru i odznaki pamiątkowej. Oficerowie i podoficerowie mogli otrzymać odznakę pamiątkową Żandarmerii. W 1939 roku zamierzano wprowadzić do użytku „Znak Służbowy Żandarmerii”. Znaki miały być numerowane. Dla morskiego dywizjonu żandarmerii przewidziano numery od 11.000 do 11.999. Święto obchodzono 13 czerwca[2].

Morski Dywizjon Żandarmerii był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” dywizjon mobilizował w grupie jednostek oznaczonych kolorem zielonym:

  • dowództwo morskiego dywizjonu żandarmerii w Gdyni (pozostawało na etacie pokojowym),
  • 1 morski pluton żandarmerii w Gdyni Oksywiu według organizacji wojennej krajowego plutonu żandarmerii,
  • 2 morski pluton żandarmerii w Helu według organizacji wojennej plutonu pieszego żandarmerii,
  • 3 morski pluton żandarmerii w Gdyni według organizacji wojennej krajowego plutonu żandarmerii,
  • Dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 83 w Gdyni[3].

11 czerwca 2015 roku Wydział Żandarmerii Wojskowej w Gdyni otrzymał imię majora Bolesława Żarczyńskiego oraz przejął dziedzictwo tradycji Morskiego Dywizjonu Żandarmerii w Gdyni[4].

Organizacja pokojowa i obsada personalna morskiego dywizjonu w 1939 roku

Dowództwo Morskiego Dywizjonu Żandarmerii w Gdyni Oksywiu, budynek nr 48 [5]

1 Morski Pluton Żandarmerii Gdynia Oksywie, budynek nr 42

  • dowódca plutonu - por. żand. Marian Litwiniak

2 Morski Pluton Żandarmerii Hel, ul. Wiejska 52a

3 Morski Pluton Żandarmerii Gdynia, ul. Morska 7

  • dowódca plutonu - por. żand. Adam Krzywicki
  • Posterunek Żandarmerii Wejherowo

Przypisy

  1. ↑ Siły Zbrojne RP dzieliły się ówcześnie na wojsko (wojska lądowe) i marynarkę wojenną.
  2. ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych 12 grudnia 1935 r., Nr 6, poz. 142.
  3. ↑ Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny "W" i jego ewolucja, s. 719.
  4. ↑ Decyzja Nr 202/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 11 czerwca 2015 roku w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji i nadania imienia patrona Wydziałowi Żandarmerii Wojskowej w Gdyni (Dziennik Urzędowy Ministra Obrony Narodowej z 11 czerwca 2015 roku, poz. 158. Decyzja weszła w życie z dniem ogłoszenia.
  5. ↑ Według Grzegorza Ratajczyka wiosną 1939 roku w skład Morskiego Dywizjonu Żandarmerii wchodził 1 Morski Pluton Żandarmerii Gdynia Oksywie z posterunkami w Gdyni Mieście i Wejherowie oraz 2 Morski Pluton Żandarmerii Puck z posterunkiem w tej samej miejscowości.

Bibliografia

  • Bolesław Żarczyński, Wspomnienia ze służby w 2 Morskim Plutonie Żandarmerii na Helu, w: Ostatnia Reduta. Sprawozdania z walk i relacje obrońców Helu, wyboru dokonał, opracował i wstępem opatrzył Rafał Witkowski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1973, wyd. I, s. 276-302.
  • Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Toruń: Dom Wydawniczy DUET, 2004, ISBN 83-89706-20-2, OCLC 309915820.
  • Ryszard Rybka, Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny "W" i jego ewolucja, Kamil Stepan, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Adiutor", 2010, ISBN 978-83-86100-83-5, OCLC 674626774.
  • Jan Suliński, Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945, Warszawa: Kompas II, 2003, ISBN 83-912638-5-1, OCLC 189611436.
  • Jan Suliński, Żandarmeria Wojskowa w latach 1918-1947. Szkic organizacyjno-historyczny, Drukarnia Warszawskiego Okręgu Wojskowego, Warszawa 1994.
Żandarmeria II RP
Dywizjony żandarmerii

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Morska78.jpg
Autor: JohnRamboPL, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gdynia ul. Morska 7. Przedwojenna siedziba 1 plutonu Morskiego Dywizjonu Żandarmerii.
Morska7a.jpg
Żandarmi na schodach swojej siedziby Gdynia ul. Morska 7 (zdjęcie sprzed 1939 r.)