Morskie Oko (teatr)

Morskie Oko
Ilustracja
Budynek teatru (1928)
Typ teatru

kabaretowy, rewiowy

Założyciel(e)

Andrzej Włast

Data powstania

5 września 1925[1] / 16 marca 1928[2]

Data zamknięcia

9 lipca 1933[2]

Państwo

 Polska

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Morskie Oko”
Ziemia52°14′03″N 21°00′43″E/52,234060 21,011841
Siedziba kabaretu na rogu ulic Jasnej 3 i Sienkiewicza 7 w Warszawie

Morskie Oko – teatr rewiowy działający w Warszawie w latach 1925[3]1933. Kabaret ten w latach 1925–1927 nosił nazwę Perskie Oko, a w roku 1927 Nowe Perskie Oko.

Opis

Teatr, pod nazwą „Perskie Oko”, powstał z powodu zatargu w teatrze Qui Pro Quo, m.in. z powodu faworyzowania części zespołu skupionego wokół Fryderyka Jarossego. Secesjoniści założyli wówczas nową scenę[1]. Współzałożycielami nowego teatru byli m.in: Konrad Tom, Zula Pogorzelska, Ludwik Lawiński, Eugeniusz Bodo, Tadeusz Olsza. Od momentu powstania Perskiego Oka te dwa kabarety konkurowały ze sobą.

Niemal od pierwszego programu, styl i rozmach rewii zagroziły nie tylko teatrowi Qui Pro Quo, ale też przyczyniły się do upadku Teatru Stańczyk[3].

Siedziba kabaretu mieściła się początkowo przy Nowym Świecie 63 (1925–11 września 1926), gdzie dysponowano salą na 1000 miejsc. Następnie scena mieściła się przy Marszałkowskiej 125, w dawnym Teatrze Nowym (11 września 1926–28 sierpnia 1927). Ostatnia siedziba teatru Perskie Oko znajdowała się przy Karowej 18 (30 sierpnia 1927–4 września 1927), była to sala na 450 miejsc[1]. W wyniku sporu o własność nazwy „Perskie Oko” w listopadzie 1927 roku powstał teatr Nowe Perskie Oko.

Natomiast 16 marca 1928 odbyła się inauguracja teatru Morskie Oko z siedzibą na rogu ulic Jasnej 3 i Sienkiewicza 7[4]. Za założyciela ostatecznego teatru Morskie Oko uważany jest Andrzej Włast[5].

„Przegląd Mody” z 1929 roku referował, że teatr Morskie Oko to jedyny prowadzony na europejską skalę music hall w Warszawie[6]. Powstawały tam szlagiery przedwojennej Warszawy, m.in. slow-fox Fanny Gordon Pod samowarem ze słowami Andrzeja Własta, który był wykonywany w kwietniu 1931 w rewii Podróż na księżyc[7] transmitowanej przez Polskie Radio.

Morskie Oko było teatrem zawsze podkreślającym swoją warszawskość. Tytuły rewii często zawierały nazwę stolicy: Dla ciebie Warszawo czy Klejnoty Warszawy. Teatr jest jedną z legend przedwojennej Warszawy. To m.in. dzięki niemu stolica zyskała miano „Paryża Północy”[8].

Wśród współpracowników Morskiego Oka byli m.in. Henryk Wars, Jan Brzechwa i Julian Tuwim. Z czasem do zespołu dołączyła również Loda Halama z siostrami.

Specjalnością teatru były naśladujące paryski szyk programy rewiowe, których ważnym składnikiem były także występy taneczne oraz akrobatyczne. Słynne były zespoły girlsowe Morskiego Oka, które prowadził w tym teatrze Eugeniusz Koszutski[8]. Na scenie Morskiego Oka wykorzystywano nowatorskie jak na ówczesne czasy rozwiązania techniczne (np. w rewii 1000 pięknych dziewcząt wykorzystano system specjalnie ustawionych luster, dzięki czemu widz mógł na scenie zobaczyć liczbę tancerek obiecaną w tytule przedstawienia).

Programy (rewie), które zaprezentowano w Morskim Oku, to m.in.:

  • Klejnoty Warszawy (1928);
  • Warszawa w kwiatach (1929);
  • 1000 pięknych dziewcząt.
  • Dodatek nadzwyczajny (styczeń 1933).

Historię „warszawskiego Casino de Paris”, bo tak nazywano teatr Morskie Oko, zamknęła Rewia Warszawy. Premiera odbyła się 3 czerwca 1933 roku. Do upadku sceny z pewnością przyczynił się kryzys gospodarczy, który na początku lat trzydziestych szczególnie boleśnie dotknął Polskę i zubożył społeczeństwo, lecz także wygórowane żądania finansowe największych gwiazd, które doprowadziły kasę teatralną do ruiny. Ponadto rewia w paryskim stylu przestała być modna, ustępując miejsca komedii muzycznej. 9 lipca teatr ostatecznie zamknięto[8].

Przypisy

  1. a b c Perskie Oko, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne). [online] [dostęp 2021-01-28].
  2. a b Morskie Oko, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne). [online] [dostęp 2021-01-28].
  3. a b Teatr Stańczyk, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne). [online] [dostęp 2021-01-28].
  4. Jasna 3 róg Sienkiewicza 7. warszawa1939.pl. [dostęp 2017-03-02].
  5. Małgorzata Kucińska-Wiśniewska, Teatr rewiowy Morskie Oko 1928-1933, praca magisterska, mps sygn. 348, Biblioteka AT Warszawa.
  6. Przegląd Mody. R.7, nr 4 (1929) https://polona.pl/item/18443464/7/
  7. Z teatru "Morskie Oko". Rewia "Podróż na księżyc" w 2 aktach i 32 odsłonach. „Nasz Przegląd”. 9, s. 9, 18 kwietnia 1931. 
  8. a b c Tomasz Mościcki: Morskie Oko. culture.pl, 2010. [dostęp 2021-01-28].

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Morskie Oko Jasna 3 róg Sienkiewicza 7 w Warszawie.jpg
Budynek teatru ul. Jasna 3 róg Sienkiewicza 7 w Warszawie
Teatr Morskie Oko (Przez dziurkę od klucza).png
Rewia Przez dziurkę od klucza w teatrze "Morskie Oko", scena finałowa pt. Parada gwiazd. Od lewej stoją: Michał Halicz jako Harry Peel, Stanisława Karlińska - Jadwiga Smosarska, Ola Obarska - amerykańska gwiazda, Zizi Halama - Lilian Harvey, Tadeusz Laskowski - Ramon Novarro, Irena Skwierczyńska - Greta Garbo, Feliks Parnell - Gary Cooper, michał Tatrzański - Vlasta Burian. Siedzą: Ludwik Sempoliński jako Charlie Chaplin, Janina Sokołowska - Jeanette MacDonald, Antoszówna - Miki Mouse
Teatr Morskie Oko w Warszawie (1928).jpg
Teatr Morskie Oko w Warszawie
Zizi Halama i Tadeusz Olsza w rewii 1000 pięknych dziewcząt.jpg
Zizi Halama i Tadeusz Olsza w rewii "1000 pięknych dziewcząt" w Teatrze Morskie Oko w Warszawie
Maria Żelska w Rewii Klejnoty Warszawy.jpg
Maria Żelska w rewii "Klejnoty Warszawy" w Teatrze Morskie Oko w Warszawie
Stanisława Karlińska w rewii Klejnoty Warszawy.jpg
Stanisława Karlińska w rewii "Klejnoty Warszawy" w Teatrze Morskie Oko w Warszawie